1. Giới thiệu chung

Các cơ quan thực thi công vụ của chính phủ Mỹ và yêu cầu phải cung cấp các dịch vụ tốt hơn cho người dân với chi phí thấp – bất kể là một cơ quan đang hỗ trợ cho các cuộc chiến bên ngoài lãnh thổ, một giáo viên tìm kiếm các nguồn tài nguyên cho lớp học hay một gia đình tìm cách để chi trả học phí – đều thúc đẩy cơ quan chính phủ các cấp phải tìm ra các giải pháp mới. Ngày nay, với sự kết hợp tuyệt vời của công nghệ điện toán đám mây, các thiết bị thông minh và các công cụ hợp tác đang làm thay đổi thói quen của người dùng và làm cho chính phủ đứng trước cả cơ hội và thách thức. Những kỳ vọng mới đòi hỏi Chính phủ Liên bang phải sẵn sàng cung cấp và nhận thông tin và dịch vụ số mọi lúc, mọi nơi và trên mọi thiết bị. Bên cạnh đó còn phải đảm bảo an toàn, bảo mật và sử dụng ít tài nguyên hơn. Để tiến tới điều này, Chính phủ liên bang cần có một Chiến lược số để nắm lấy cơ hội đổi mới nhiều hơn với nguồn lực ít hơn và cho phép các doanh nghiệp tận dụng tốt hơn dữ liệu của chính phủ để cải thiện chất lượng dịch vụ cho người Mỹ.

Những cơ quan ứng dụng điện thoại di động sớm trong chính phủ - giống như trước đây những người dùng web đầu tiên - đang bắt đầu thử nghiệm để tìm kiếm sự đổi mới. Một số cơ quan đã tạo ra các sản phẩm tận dụng các khả năng độc đáo của thiết bị di động. tuy nhiên, công việc đang được thực hiện đơn lẻ, bị cô lập trong các cơ quan.

Xây dựng cho tương lai đòi hỏi phải nghĩ xa hơn các dòng lập trình. Để theo kịp tốc độ thay đổi của công nghệ, cần phải kiến trúc một cách an toàn các hệ thống của Chính phủ Mỹ để có khả năng tương tác và có tính mở từ trong khái niệm. Cần có các tiêu chuẩn phổ quát và chia sẻ nhanh chóng các bài học bởi những người đi đầu và tạo ra nội dung và dữ liệu tốt hơn và trình bày nó qua nhiều kênh theo nhiều cách thức khác nhau.

Có thể sử dụng các công cụ và công nghệ hiện đại để nắm bắt cơ hội số và thay đổi căn bản cách Chính phủ Liên bang phục vụ cả nội bộ và bên ngoài - xây dựng nền tảng thế kỷ 21 để phục vụ người dân Mỹ tốt hơn.

2. Các nguyên tắc chiến lược

Để dẫn dắt việc chuyển đổi, Chiến lược chính phủ số của Mỹ được xây dựng dựa trên 04 nguyên tắc chủ chốt:

- Cách tiếp cận thông tin là trung tâm - Chuyển từ việc quản lý tài liệu trực tuyến về việc quản lý các phần dữ liệu và nội dung mở rời rạc có thể được gắn thẻ, chia sẻ, bảo mật, trộn và trình bày theo cách hữu ích nhất cho người dùng về thông tin đó.

- Cách tiếp cận nền tảng chia sẻ trực tuyến - Giúp Chính phủ Mỹ làm việc cùng nhau, cả trong và liên cơ quan, để giảm chi phí, hợp lý hóa phát triển, áp dụng các tiêu chuẩn nhất quán và đảm bảo tính nhất quán trong cách tạo lập và cung cấp thông tin.

- Cách tiếp cận khách hàng là trung tâm - Ảnh hưởng đến cách Chính phủ Mỹ tạo, quản lý và trình bày dữ liệu thông qua các trang web, ứng dụng di động, bộ dữ liệu thô và các phương thức phân phối khác và cho phép khách hàng định hình, chia sẻ và tiêu thụ thông tin bất cứ khi nào và bất cứ cách nào mà họ muốn.

- Nền tảng Bảo mật và Quyền riêng tư trực tuyến - Đảm bảo sự đổi mới này diễn ra theo cách đảm bảo việc phân phối và sử dụng các dịch vụ số an toàn và bảo mật để bảo vệ thông tin và quyền riêng tư..

Bài viết này tập trung giới thiệu về nguyên tắc thứ nhất "lấy thông tin là trung tâm" trong Chiến lược chính phủ số của Mỹ.

3. Nguyên tắc thông tin là trung tâm

Chính phủ Liên bang phải thay đổi căn bản quan niệm về thông tin số. Thay vì quan điểm tập trung chủ yếu cách trình bầy cuối cho người dùng - ban hành trang web, ứng dụng di động hoặc tài liệu quảng cáo - một cách tiếp cận tập trung vào thông tin để đảm bảo dữ liệu và nội dung là chính xác, khả dụng và an toàn. Chính phủ Mỹ cần coi tất cả nội dung là dữ liệu - biến bất kỳ nội dung phi cấu trúc nào thành dữ liệu có cấu trúc - sau đó đảm bảo tất cả dữ liệu có cấu trúc được liên kết với siêu dữ liệu hợp lệ. Cung cấp thông tin này thông qua API web giúp tạo ra một kiến ​​trúc có khả năng tương tác, mở và cung cấp tài sản dữ liệu miễn phí để sử dụng trong các cơ quan, giữa các cơ quan, trong khu vực tư nhân hoặc bởi công dân. Cách tiếp cận này cũng hỗ trợ việc kiểm soát bảo mật và quyền riêng tư của thiết bị, vì các thuộc tính có thể được áp dụng trực tiếp vào dữ liệu và được theo dõi thông qua siêu dữ liệu, cho phép các cơ quan tập trung vào bảo mật dữ liệu mà không phải là thiết bị.

Trong việc cung cấp thông tin, cách tiếp cận thông tin là trung tâm đảm bảo tất cả các cơ quan tuân theo cùng một "quy tắc của con đường" bằng cách sử dụng các tiêu chuẩn mở. Nó cũng hướng dẫn cách thức trình bày thông tin, từ ứng dụng di động đến trang web và cho phép tự động hóa ở lớp trình bày. Thực hiện đúng cách tiếp cận thông tin là trung tâm sẽ mở rộng phạm vi và giá trị cho các dịch vụ của chính phủ bằng cách giúp hiển thị thông tin tốt nhất và cung cấp rộng rãi thông qua nhiều định dạng hữu ích.

Sự giầu có về thông tin nắm giữ bởi chính phủ liên bang là một tài sản quốc gia có giá trị to lớn đối với người dân, doanh nghiệp và đối với ngay cả các chương trình của chính phủ. Thông tin này có nhiều dạng khác nhau. Nó có thể là nội dung phi cấu trúc (chẳng hạn như thông cáo báo chí, tài liệu hỗ trợ hoặc hướng dẫn kĩ năng) hoặc nhiều hơn là dữ liệu có cấu trúc (chẳng hạn như cơ sở dữ liệu về các sản phẩm an toàn, các kết quả điều tra dân số hoặc những bản ghi về chuyến bay đúng giờ). Bất kể dưới dạng nào, để khai thác giá trị của nó tới mức tối đa có thể, Chính phủ Mỹ phải áp dụng phương pháp luận thông tin là trung tâm đối với các dịch vụ số bằng cách xây dựng kiến trúc một cách an toàn cho sự tương hợp và có tính mở ngay từ ban đầu.

Trong quá khứ, chính phủ đã có các hệ thống được kiến trúc (chẳng hạn như cơ sở dữ liệu hoặc các ứng dụng) cho các mục đích sử dụng cụ thể tại một thời điểm nào đó. Việc gắn kết chặt chẽ giữa việc thể hiện và thông tin đã tạo ra sự khó khăn trong việc trích xuất các thông tin cốt yếu và thích nghi với sự thay đổi nhu cầu cả bên trong và bên ngoài. Điều này dẫn đến kết quả tất yếu là sự trùng lặp các nỗ lực và xây dựng các hệ thống khác nhau để phục vụ cho các đối tượng khác nhau trong khi cần một hệ thống đủ. Ví dụ như, hầu hết các trang thông tin điện tử đều được xây dựng với kích cỡ trang phù hợp với màn hình máy tính cá nhân. Để phục vụ đối tượng người dùng điện thoại di động, nhiều cơ quan đã phải xây dựng hẳn một trang thông tin điện tử dưới dạng di động để thể hiện cùng một nội dung cho nhân viên và người dân.

Phương pháp luận lấy thông tin là trung tâm tách rời thông tin khỏi lớp hiện thị. Nó có nghĩa là bắt đầu với dữ liệu hoặc nội dung, mô tả thông tin một cách rõ ràng và sau đó hiển thị nó cho các máy tính khác dưới dạng máy có thể đọc được – thường được biết đến như là cung cấp các API web. Trong việc mô tả thông tin, Chính phủ Mỹ cần bảo đảm rằng chúng có một phân loại nhất quán (để nó có khả năng tìm kiếm được) và duy nhất một siêu dữ liệu (làm cho nó có thẩm quyền). Một khi cấu trúc thông tin đã nhất quán, nhiều cơ chế khác nhau có thể được xây dựng để hiển thị nó cho khách hàng (ví dụ: trang thông tin điện tử, các ứng dụng di động, và các công cụ nội bộ) hoặc dữ liệu thô có thể được cung cấp trực tiếp cho các lập trình viên và doanh nghiệp bên ngoài. Phương pháp luận này để mở dữ liệu và nội dung nghĩa là các tổ chức có thể dùng chung các API để thực hiện nghiệp vụ và hoạt động hàng ngày của họ khi họ cung cấp các dịch vụ cho khách hàng.

Thêm vào đó, bằng cách nhúng các kiểm soát riêng tư và bảo mật vào siêu dữ liệu và dữ liệu có cấu trúc, chủ sở hữu dữ liệu có thể tập trung nhiều nỗ lực hơn vào việc bảo đảm an toàn và bảo mật trong việc phân phối dữ liệu đến người dùng cuối và cần ít nguồn lực hơn trong việc bảo mật thiết bị nhận dữ liệu. Ví dụ: bảo mật của thiết bị đầu cuối trở thành yếu tố quản lý rủi ro nếu dữ liệu được bảo vệ và người dùng được ủy quyền phải xác thực danh tính của họ để có quyền truy cập vào thiết bị.

Khối tư nhân đã chứng minh rằng một mô hình lấy thông tnin là trung tâm để cung cấp các dịch vụ số một cách an toàn và hiệu quả. Đã đến lúc Chính phủ liên bang phải nắm bắt và áp dụng phương pháp luận này để tiến lên phía trước. Nhận thấy rằng chỉ ban hành ảnh chụp nhanh thông tin chính phủ là không đủ để mở, Chính phủ Mỹ cần cải thiện chất lượng, khả năng truy cập, tính kịp thời và khả năng sử dụng dữ liệu và nội dung của Chính phủ Mỹ thông qua các tiêu chuẩn được xác định rõ bao gồm sử dụng các định dạng có thể đọc được bằng máy như API web và lược đồ gắn thẻ siêu dữ liệu phổ biến.

3.1. Mở dữ liệu, Nội dung và các API web là mặc định

Để đặt nền tảng cho việc mở dữ liệu và nội dung một cách hiệu quả, hiệu suất và dễ tiếp cận, Cục quản lý Hành chính và Ngân sách Hoa Kỳ (tiếng Anh: Office of Management and Budget – OMB) sẽ làm việc với các đại diện từ khắp các cơ quan chính phủ để phát triển và ban hành chính sách dữ liệu mở, nội dung và API web cho Chính phủ Liên bang. Chính sách này sẽ thúc đẩy sự lãnh đạo và hợp tác ở trung ương để phát triển các hướng dẫn, tiêu chuẩn và các điển hình thành công về cải thiện sự tương hợp. Để thiết lập một "mặc định mới", chính sách này sẽ phải có các hệ thống CNTT phát triển theo một cách thức mới được kiến trúc hướng đến tính mở và tạo ra được nội dung và dữ liệu có giá trị cao như là API web ở mức độ chi tiết rời rạc và dễ ứng dụng với các thẻ siêu dữ liệu. Căn cứ trên giả định về tính mở, các cơ quan phải đánh giá thông tin có trong các hệ thống đó để có thể mở ra cho các cơ quan khác và công cộng, ban hành định kỳ, dễ dàng truy cập để sử dụng cho các mục đích bên ngoài nếu có thể và đăng trên các trang thông tin hoặc cổng phát triển ứng dụng của cơ quan dưới dạng máy có thể đọc được.

3.2. Cung cấp nội dung và dữ liệu có chất lượng cao dưới dạng các API web

Nhận thức được rằng mọi sự thay đổi sẽ không thể xảy ra một cách nhanh chóng, Chính phủ Mỹ cần áp dụng một chiến lược hiệu quả và tiết kiệm chi phí để không đặt gánh nặng quá mức cho các cơ quan để chuyển đổi toàn bộ các hệ thống và thống tin hiện có. Trong khi chính sách về mở dữ liệu và API web sẽ áp dụng cho toàn bộ các hệ thống mới và dữ liệu và nội dung nền tảng phát triển trước, OMB sẽ yêu cầu các cơ quan chuyển đổi các hệ thống và thông tin cốt lõi hiện có phải tuân thủ sau – đây là cách tiếp cận vừa hướng đến tương lai vừa nhìn lại quá khứ. Để bắt đầu quá trình chuyển đổi, các cơ quan sẽ được yêu cầu:

- Xác định ít nhất hai hệ thống quan trọng tương tác trực tiếp với khách hàng mà trong đó có chứa nội dung và dữ liệu có giá trị cao.

- Mở các thông tin này qua các API web cho các đối tượng phù hợp;

- Ứng dụng các thẻ siêu dữ liệu tuân thủ theo các hướng dẫn mới của liên bang;

- Ban hành kế hoạch chuyển đổi các hệ thống khác phù hợp điều kiện thực tế.

Trong trường hợp có được phạm vi, độ lớn và mức độ phức tạp của các hệ thống này, các cơ quan sẽ được yêu cầu tham gia với khách hàng của họ trong vòng ba tháng để xác định các hệ thống ưu tiên cao nhất để chuyển đổi và làm việc nội bộ qua các nhóm truyền thông, nội dung và hạ tầng (ví dụ: lãnh đạo chương trình, chiến lược gia số, quản lý web, Giám đốc Thông tin (CIO), Giám đốc Tài chính (CFO), Giám đốc Công nghệ (CTO), Cán bộ Giám đốc Công nghệ (CAO), Giám đốc Quan hệ Công chúng, Cán bộ Thông tin Địa lý (GIOs), và người quản lý dữ liệu để chọn hệ thống được ưu tiên. GSA sẽ giúp các cơ quan phát triển API web thông qua Trung tâm đổi mới dịch vụ số (xem phần 3). Ngoài ra, Data.gov sẽ được mở rộng để bao gồm một danh mục API web để phục vụ như một thư mục thông tin tương tác được cung cấp cho công chúng thông qua các dịch vụ web để khách hàng có thể dễ dàng sử dụng thông tin đó trong các ứng dụng của mình. API web được đăng trên các trang thông tin điện tử của các cơ quan hoặc cổng của nhà phát triển sẽ được tổng hợp một cách tự động vào Danh mục này.

Tài liệu tham khảo:

Chiến lược Chính phủ số của Mỹ (năm 2012)

Trần Kiên