Với đặc tính mở này của nền tảng E-Residency đã tạo ra sự hút với rất nhiều người từ khắp nơi trên thế giới chọn lựa để trở thành cư dân điện tử. Thông qua đó họ có thể điều hành trực tuyến một công ty từ xa dễ dàng và an toàn, không phụ thuộc vào nơi sinh sống chỉ với một nền tảng cần thiết để tiến hành kinh doanh trên toàn thế giới.

Estonia là quốc gia đầu tiên cung cấp e-Residency - trạng thái và nhận dạng số do chính phủ cấp nhằm cung cấp quyền truy cập vào môi trường kinh doanh minh bạch của Estonia.

Từ năm 2014, Estonia đã quyết định cung cấp danh tính số, cùng với quyền truy cập vào các dịch vụ số của Estonia, cho công dân của các quốc gia khác không cư trú tại Estonia. Những công dân đó được gọi là cư dân điện tử và nhận được thẻ ID số e-Residency, cung cấp quyền truy cập vào nhiều dịch vụ điện tử tương tự của chính phủ, mà trước đây chỉ dành cho người dân Estonia sống ở Estonia. Kể từ khi e-Residency được giới thiệu, với hoạt động cải tiến này, chính phủ Estonia đã biến công dân, các doanh nhân của các quốc gia trên toàn thế giới sử dụng tư cách cư dân điện tử của họ có thể sử dụng các dịch vụ của e-Residency ở Estonia và điều hành công ty có trụ sở tại Liên minh Châu Âu từ xa 100%, từ mọi nơi trên thế giới. Chính điều này, Estonia kỳ vọng e-Residency có thể:

• Hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và tiềm năng đổi mới ở Estonia;
• Chia sẻ khả năng đổi mới công nghệ của quốc gia số với thế giới;
• Truyền bá nhận thức về bảo tồn lịch sử, văn hóa và ngôn ngữ phong phú của đất nước với mọi người trên thế giới;
• Truyền đạt những giá trị quan trọng của Estonia trong công việc, bao gồm làm việc linh hoạt, có thái độ kinh doanh và tìm kiếm sự đổi mới trong sự nghiệp của mỗi người.

E-Residency là trạng thái nhận dạng số do chính phủ thực hiện nhằm mở ra cơ hội tiếp cận với các dịch vụ điện tử của Estonia và những người bắt đầu kinh doanh tại quốc gia này. Khi công dân quốc gia khác muốn sang Estonian đăng ký e-Residency, họ sẽ nhân được thẻ ID thông minh do chính phủ cung cấp để cấp quyền thẻ nhận dạng số thông qua một con chip đặc biệt bên trong. Điều này cung cấp cho người dùng chữ ký điện tử và những tùy chọn để bắt đầu ký các tài liệu, thực hiện các giao dịch ngay cả trước khi chuyển đến Estonia.

Tính đến năm 2021, hơn 85.000 công dân nước ngoài từ hơn 170 quốc gia đã trở thành cư dân điện tử/. Lợi ích chính là khả năng thành lập và quản lý một công ty độc lập với địa điểm ở Estonia hoàn toàn trực tuyến. Trên thực tế, các cư dân điện tử đã đăng ký hơn 19.000 công ty ở Estonia, trong các lĩnh vực đa dạng bao gồm CNTT, tiếp thị, thương mại điện tử, tư vấn kinh doanh, xuất bản và buôn bán hàng hóa vật chất.

Nền tảng Cư trú điện tử đã được chứng minh đem đến nhiều lợi ích cho công dân, cư dân và cư dân điện tử ở Estonia. Nền tảng e-Residency đã mang lại một khoản đầu tư xứng đáng cho những người đóng thuế ở Estonia. E-Residency cũng đã giúp mọi người trên khắp thế giới tiếp cận từ xa quản lý và điều hành kinh doanh trên toàn cầu theo những cách mà trước đây chưa thể thực hiện được và nền tảng đó đã cung cấp thêm về kinh doanh, việc làm và đầu tư cho các công ty ở Estonia.

Khó định lượng hơn nhưng cũng quan trọng không kém là những lợi ích văn hóa mà chương trình mang lại: nâng cao hiểu biết văn hóa và truyền thống về Estonia ở nước ngoài, truyền bá kiến ​​thức về lịch sử, ngôn ngữ, văn hóa và môi trường kinh doanh của đất nước, khuyến khích du lịch và di cư làm việc và truyền thống độc đáo về đất nước cho thế giới.

Khi nền tảng e-Residency đã trở nên phổ biến trên thế giới và mang lại những kết quả rất hữu ích không chỉ đối với người dùng mà còn đối với Estonia, ngày càng nhiều quốc gia đang bắt đầu cung cấp các phiên bản nền tảng e-Residency của riêng mình. Nền tảng e-Residency sẽ vẫn tiếp tục đứng đầu phát triển mạnh hơn nữa trong những năm tới.

Đối với người dân Estonia, không có gì thay đổi từ khi tham gia nền tảng cư trú điện tử. Đối với e-Residency, các dịch vụ điện tử rất phổ biến cho người nước ngoài. Các dịch vụ đã có trong nhiều năm và việc e-Residency có thể thực hiện hầu hết các tương tác trực tuyến với chính phủ là điều bình thường, nhưng hầu hết các quốc gia khác trên thế giới không có đặc quyền này. Vì vậy, việc công dân có thể tiếp cận 99% tất cả các dịch vụ công trực tuyến là điều đặc biệt có ý nghĩa.

Với e-Residency đã tạo ra sự khác biệt đối với nhiều quốc gia khác, đó chính là người dân hoàn toàn có khả năng đưa các doanh nghiệp của họ đến Estonia (mà không cần phải đến Estonia làm việc). Chính việc thay đổi địa điểm trụ sở của công ty đã tạo ra sự dịch chuyển về thuế ở Estonia hay các quốc gia khác.

Động thái của Estonia mở ra một thị trường tiềm năng cho các dịch vụ của chính phủ. Có nhiều quốc gia khác đi theo sau sự dẫn đầu của Estonia, bắt đầu phát triển về khả năng tiếp cận thuế, mức độ dịch vụ, v.v, cũng giống như các doanh nghiệp.

Hình 1: E-Residency, thẻ ID số cho phép làm việc, kinh doanh, giao dịch,…

E-Residency đã thu hút hàng nghìn người nước ngoài đến ủng hộ và học tập theo đất nước Estonia. Estonia được gọi là “quốc gia số” và là “quốc gia khởi nghiệp”. Tiếp thị được thực hiện rất hiệu quả, thậm chí còn có một diễn giả người Estonia trong hội nghị Running Remote ở đảo Bali, cách Estonia 10800 km. Đối với một đất nước nhỏ bé, e-Residency đã thu hút sự chú ý lớn tới các quốc gia khác như thủ tướng Nhật Bản hay cựu thủ tướng Đức Angela Merkel.

Câu hỏi đầu tiên đối với mọi doanh nghiệp, đó là lợi nhuận tài chính? Các chuyên gia từ Deloitte đã thực hiện một phân tích để xem e-Residency đã mang lại bao nhiêu thu nhập cho Estonia. Hiện tại, nguồn thu nhập tương đối nhỏ vì hầu hết các dịch vụ được cung cấp đã có trước khi dự án ra mắt. Quy mô của e-Residency còn nhỏ với chỉ hơn 30.000 cư dân điện tử, nhưng nếu mục tiêu là đạt 10.000.000 vào năm 2025 thì đó là một tác động hoàn toàn khác đối với nền kinh tế của Estonia.

Theo thống kê, lý do phổ biến nhất để người nước ngoài trở thành cư dân điện tử là cơ hội để mở một doanh nghiệp trực tuyến ở Estonia. Chính phủ đã có những chính sách, cơ chế cho quá trình nộp đơn xin Định cư điện tử và thành lập, khởi nghiệp công ty tương đối dễ dàng. Tuy nhiên, có nhiều lĩnh vực mà các chủ doanh nghiệp nước ngoài mới hoạt động ở Estonia sẽ cần dịch vụ từ các công ty tư nhân. Đó là cơ hội cho các doanh nghiệp Estonia hưởng lợi từ nền tảng e-Residency.

• Người dùng đăng ký e-Residency như thế nào?

Để đăng ký cư trú điện tử tại Estonia, việc điền đơn đăng ký phải được thực hiện bằng cách đính kèm ảnh và mức phí là 100 EUR để tạo e-Residency. Để nhận được thẻ căn cước, người đăng ký phải xuất trình giấy tờ tùy thân hợp lệ như căn cước công dân của quốc gia họ và nộp dấu vân tay để xác minh. Chỉ cần một khóa mật mã cùng mã PIN để truy cập vào hệ thống quốc gia của Estonia đủ trở thành một Cư dân điện tử của Estonia.

Khoảng thời gian cần thiết để thẩm tra lý lịch cho người nộp đơn có thể mất đến 10 ngày. Tại địa điểm ứng viên nhận thẻ ID số, đầu đọc thẻ thông minh, tổng thể toàn bộ quy trình có thể mất tối đa từ 2 đến 4 tuần. Trang web E-Estonia tuyên bố rằng đã có 50.000 người nộp đơn đăng ký e-Residency.

Khi người dùng đăng ký Estonian e-Residency xong, sẽ nhận được thẻ ID thông minh do chính phủ cấp, cung cấp giấy phép và nhận dạng số. Thẻ ID thông minh này sẽ cho phép người dùng ký điện tử vào các tài liệu quan trọng, truy cập các dịch vụ an toàn và thực hiện các giao dịch an toàn - ngay cả khi người dùng không sống ở Estonia.

Ví dụ: e-Residency sẽ cho phép một doanh nhân Ấn Độ thành lập một công ty ở Estonia mà anh ta có thể điều hành tại nhà của mình ở Singapore để phục vụ các khách hàng có trụ sở tại Berlin. Anh ấy có thể sử dụng chữ ký điện tử của mình để ký hợp đồng với khách hàng trên khắp Liên minh Châu Âu. Và quan trọng nhất là tất cả hoạt động này có thể được thực hiện trực tuyến 100% từ xa và tương đối dễ dàng.

Quy trình này là một trong những quy trình dễ dàng và hiệu quả nhất trên thế giới, do đó e-Residency đã trở nên phổ biến ở các quốc gia khác và có thể tạo các phiên bản riêng của các quốc gia khác.

E- Residency dành cho công dân bất kỳ trên toàn thế giới với mong muốn thực hiện công việc kinh doanh thông qua việc thành lập công ty tại Estonia mà không bị phụ thuộc vào địa điểm cư trú.

Chương trình này đồng thời tạo điều kiện cho các dịch vụ trực tuyến phát triển như làm giấy phép thành lập công ty, mở tài khoản ngân hàng, thanh toán online, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế, đem lại sự thuận tiện tối đa cho người dùng.

• Lợi ích mà e-Residency mang lại cho Estonia

Xóa nhòa các hạn chế về không gian và thơig gian, tạo ra tính chủ động cho người dùng:

- Họ có thể triển khai công việc kinh doanh từ bất kì nơi nào trên thế giới;

- Họ có thể đi bất kỳ nơi đâu mà vẫn có thể điều hành công ty của mình;

- Chương trình cho phép Cư dân điện tử khi di cư ra nước ngoài vẫn duy trì hoạt động kinh doanh bình thường mà không cần phải đến đăng ký lại các thủ tục doanh nghiệp.

Lợi ích của e-Residency là sự hiện diện tại thị trường Liên minh Châu Âu với các hoạt động liên kết với cộng đồng doanh nghiệp Liên minh Châu Âu, tiếp cận với các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán quốc tế, chẳng hạn như Google, PayPal và các tổ chức kinh doanh khác được thực hiện với quy trình thành lập đơn giản, hệ thống thuế đơn giản hơn, với thuế thu nhập doanh nghiệp 0% khi lợi nhuận được đầu tư vào việc phát triển kinh doanh. Các lợi ích khác là điều khiển từ xa dưới hình thức truy cập an toàn vào dữ liệu ngân hàng và dữ liệu kinh doanh bằng e-Residency bất kể vị trí hiện tại cũng như các tài liệu hành chính điện tử.

Phát triển và vận hành công ty từ xa:

- Người dùng có thể ký, xác thực, mã hoá và gửi mọi tài liệu số;

- Thuế kinh doanh có thể được khai báo trực tuyến;

- Người dùng có quyền truy cập vào thị trường Liên minh Châu Âu và tiếp cận nguồn vốn xuyên biên giới.

Là một phần của mạng lưới toàn cầu:

- E-Residency là một mạng lưới với người dùng trên hơn 165 quốc gia;

- Người dùng có thể kết nối với các nhà cung cấp dịch vụ ở bất kì thị trường nào;

- Môi trường hoàn hảo để người dùng tìm hiểu và khám phá những phương thức mới trong phát triển kinh doanh.

Tạo ra một quốc gia không biên giới

Mục tiêu chính của chương trình Cư trú điện tử là giúp cuộc sống và công việc kinh doanh trở nên dễ dàng hơn đáng kể cho những người làm nghề tự do, doanh nhân số, chủ doanh nghiệp, đối tác quốc tế và bất kỳ người không cư trú nào khác có kết nối với Estonia. Estonian e-Residency không chỉ tạo cơ hội cho các doanh nhiệp hay việc làm cho công dân trên thế giới mà còn thúc đẩy nền kinh tế của quốc gia Estonia phát triển.

Chữ ký điện tử cũng là một phần của những lợi ích cho phép chủ sở hữu bảo mật về việc sử dụng chữ ký, đảm bảo an toàn, bảo mật. Nhìn chung, e-Residency phù hợp hơn với các doanh nhân nước ngoài, vì những lợi ích cụ thể của nó đối với môi trường kinh doanh.

• Những thách thức, rủi ro của e-Residency

Trong một thế giới mà công nghệ đang phát triển vượt bậc, cho phép con người làm gần như bất kỳ điều gì trên môi trường mạng, việc gặp phải các rủi ro khi thực hiện giao dịch, gửi tài liệu và điều hành doanh nghiệp trực tuyến là việc không thể tránh khỏi.

Sự tiện lợi mà công nghệ mang lại trong việc thực hiện các giao dịch ngân hàng cũng mang đến những lỗ hổng và cơ hội cho tin tặc, tội phạm. Bên cạnh đó, nhiều người cũng bày tỏ sự lo ngại rằng bản chất của chương trình E- Residency sẽ thu hút người xấu điều hành hoạt động kinh doanh ở Estonia mà không phải lo bị truy tố. Tuy nhiên, chưa có bất kỳ báo cáo nào về phạm tội hoặc hành động bất hợp pháp trong cộng đồng E-Residency kể từ khi thành lập.

Một quan tâm khác của người dùng có thể kể đến như lỗ hổng an ninh, điều đã đánh động cộng đồng sau khi chính phủ Estonia đóng băng mọi thẻ ID kĩ thuật số trong chương trình vào năm 2017 do lỗi bảo mật lớn cho phép tội phạm ăn cắp danh tính. Tất cả các thẻ ID cũ đều đã bị lỗi cho đến khi cư dân cập nhật chứng chỉ bảo mật mới được ban hành vào tháng 3 năm 2018. Tuy nhiên, điều này cũng chứng minh sự cảnh giác và phản xạ nhanh chóng của chính phủ Estonia và các nhà cung cấp trong trường hợp lỗi an ninh khẩn cấp, nhằm đảm bảo độ an toàn và tin cậy cho người sử dụng.

• Kế hoạch phát triển trong tương lai

E-Residency đã thành công trong việc chứng minh rằng có một lượng nhu cầu lớn của người dùng cho nền tảng này, đồng thời có thể mang lại giá trị vượt trội cho các Cư dân điện tử cũng như lợi nhuận cho Estonia.

Với kinh nghiệm trong các dự án tư vấn và hỗ trợ khách hàng có nhu cầu thành lập và phát triển doanh nghiệp tại nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực về Công nghệ nói chung, Fintech và Digital Banking nói riêng, chương trình E-Residency là một giải pháp tiến bộ và hữu ích cho những người khởi nghiệp và các doanh nhân muốn mở rộng hoạt động kinh doanh ở môi trường quốc tế.

Theo số liệu của cổng đăng ký cư dân điện tử của Nền tảng e-resident.gov.ee, đã có hơn 85.000 cư dân điện tử từ 170 quốc gia khác nhau. Các cư dân điện tử đã thành lập 19.000 công ty ở Estonia và gần 2.000 người lao động được tuyển dụng bởi các công ty do các cư dân điện tử thành lập. Vào năm 2021, các công ty do người dân Estonia thành lập đã mang lại doanh thu thuế là 32,5 triệu euro, tăng gần 90% so với năm trước, đánh dấu một kỷ lục mới cho chương trình cư trú điện tử. Phần lớn doanh thu từ thuế (13,4 triệu euro hay 41% tổng thu thuế) đến từ các công ty cư trú điện tử hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông. Và các công ty đã thành lập ở Estonia đạt doanh thu 3,68 tỷ euro năm 2021. Ngoài ra, đã ghi nhận được 54 triệu euro doanh thu cho chính phủ Estonia kể từ khi chương trình e-Residency được thành lập vào năm 2014.

Ngoài các tác động kinh tế gián tiếp – việc đầu tư vào các công ty tư nhân của Estonia cung cấp dịch vụ cho người dân điện tử - chương trình cư trú điện tử đã tạo ra doanh thu trực tiếp cho ngân sách nhà nước Estonia với số tiền vượt quá 90 triệu Euro, bao gồm 75 triệu Euro tiền thuế doanh thu.

Estonia hy vọng số người sử dụng e-Residency sẽ tăng lên 150.000 người và thành lập 20.000 công ty trên toàn cầu trong năm 2022. Đến năm 2025, theo phân tích của Deloitte, hoạt động trung bình của công ty do một cư dân điện tử thành lập sẽ mang lại lợi ích cho Estonia để thúc đẩy nền kinh tế và mở rộng các quốc gia khác.

Theo các chuyên gia, chương trình e-Residency có thể gián tiếp đóng góp 13 triệu EUR cho nền kinh tế vì phần lớn e-Residency mở công ty tại Estonia. Azerbaijan cũng có e-Residency từ năm 2018 như một phần của Trung tâm thương mại số, và là quốc gia thứ hai cấp định danh điện tử cho mục đích kinh doanh.

Kết luận

Estonia ngày nay là một trong những quốc gia hàng đầu về công nghệ cao, quốc gia duy trì một bộ máy hiệu quả, pháp quyền và mức độ tự do kinh tế cao. Estonia không ngại mạnh tay đầu tư vào lĩnh vực công nghệ và cung cấp đầy đủ các dịch vụ chất lượng cao cho người dân.

Việt Nam cũng đang chứng kiến sự chuyển động tích cực ở mọi lĩnh vực để bắt nhịp các xu thế phát triển từ cuộc cách mạng 4.0 trên cơ sở các chiến lược quốc gia về phát triển môi trường khởi nghiệp sáng tạo, chuyển đổi kinh tế số, xã hội số. Nền tảng Cư dân điện tử của Estonia cũng là Nền tảng có thể tham khảo để từ đó không chỉ Việt Nam và các quốc gia trên thế giới có những sáng kiến và giải pháp tương tự cho đất nước, tạo nên các đột phá trong ứng dụng công nghệ, kỹ thuật vào phát triển kinh tế và thu hút đầu tư.

Quách Hồng Trang

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.xolo.io/zz-en/e-residency
2. https://estonianworld.com/business/estonian-e-residents-companies-deliver-e32-5-million-in-tax-revenue-in-2021/
3. https://e-estonia.com/solutions/e-identity/e-residency/