Đang xử lý.....

Vai trò của Kiến trúc đối với sự tăng trưởng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa: Kinh nghiệm quốc tế (Phần 2)  

Phần 2. Kiến trúc và Mô hình SMEAG Bài viết dưới đây chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu của các chuyên gia, nhà nghiên cứu quốc tế trong quá trình nghiên cứu kiến trúc EA (Enterprise Architechture) đối với sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhất là trong quá trình chuyển đổi từ doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp vừa. Trường hợp cụ thể nghiên cứu trong bài viết này là các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở quốc gia Nam Phi.
Thứ Tư, 30/12/2020 1080
|

Trong phần 1. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế đã khẳng định tầm quan trọng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc góp phần tạo việc làm khi xét đến số lượng lớn các doanh nghiệp nhỏ và vừa là một bộ phận của nền kinh tế. Ba trong số những thách thức rút ra là hiện tượng “đói” nguồn lực, không nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa quan tâm đến tăng trưởng để trở thành một doanh nghiệp vừa và thiếu kỹ năng của các nhà quản lý để chuyển đổi một doanh nghiệp nhỏ thành một doanh nghiệp vừa.

Câu hỏi đặt ra là liệu các mô hình tăng trưởng theo giai đoạn có thể hỗ trợ thành công nhà quản lý doanh nghiệp muốn chuyển đổi doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp vừa hay không. Nội dung cũng đề cập rằng các mô hình tăng trưởng giai đoạn bị chỉ trích. Một trong những lý do chính là do tất cả các doanh nghiệp không thực hiện tất cả các giai đoạn theo một trình tự cụ thể theo tất cả các tiêu chí cho một giai đoạn cụ thể. Cũng cần lưu ý rằng việc chuyển đổi từ một doanh nghiệp vừa và nhỏ rất phức tạp với tác động thay đổi cao.

Từ quan điểm về sự thay đổi và tính phức tạp, kiến trúc EA được xem như công cụ bổ sung vào giải pháp hỗ trợ quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình phát triển của doanh nghiệp nhỏ. Do đó, việc xem xét mức độ phù hợp của EA đối với các mô hình tăng trưởng giai đoạn là phù hợp.

Bốn khái niệm EA được xem xét trong phát triển mô hình SMEAG, đó là:

- Mức độ phù hợp của EA khi xem xét sự thay đổi và tính phức tạp liên quan đến tăng trưởng của doanh nghiệp nhỏ và vừa.

- Sự ra đời của phương pháp dịch chuyển trạng thái so với phương pháp tiếp cận theo giai đoạn.

- Khung kiến trúc Hoogervorst.

- Nền tảng Mô hình điều hành doanh nghiệp.

Khung Kiến trúc Hoogervorst được định nghĩa là việc thể hiện các lĩnh vực được xem xét có liên quan và phải được giải quyết bằng kiến trúc xác định. EA được định nghĩa là tập hợp các nguyên tắc và tiêu chuẩn hướng dẫn thiết kế tổ chức hoặc doanh nghiệp.

Hoogervorst tuyên bố rằng kỹ thuật tổ chức cho phép doanh nghiệp thay đổi và thích ứng, trong đó EA cung cấp hướng dẫn cho thiết kế để doanh nghiệp hoạt động như một thể thống nhất. Zachman cũng xem EA như một cách tiếp cận để quản lý sự thay đổi và tính phức tạp bằng cách nhấn mạnh khái niệm dịch chuyển trạng thái của sự thay đổi từ trạng thái hiện tại sang trạng thái tương lai.

Trong Nền tảng Mô hình điều hành doanh nghiệp, các doanh nghiệp phải xác định mô hình hoạt động của mình và xác định các quy trình và cơ sở hạ tầng quan trọng đối với hoạt động của mình (tức là các địa bàn của họ). Mô hình mô tả cách thức một doanh nghiệp có thể phát triển và lớn mạnh. Để phát triển, cần hiểu sự phù hợp của tiêu chuẩn hóa quy trình và tích hợp quy trình như một phần của quá trình chuyển đổi. Tiêu chuẩn hóa quy trình mang lại hiệu quả và khả năng dự đoán trong toàn bộ doanh nghiệp và tích hợp các nỗ lực của các đơn vị tổ chức thông qua dữ liệu dùng chung.

Mô hình hoạt động xác định mức độ tiêu chuẩn hóa và tích hợp cần thiết. Bốn loại mô hình hoạt động khác nhau được mô tả đó là: sự đa dạng (tiêu chuẩn hóa và tích hợp thấp), phối hợp (tiêu chuẩn hóa thấp và tích hợp cao), thống nhất (tiêu chuẩn hóa cao và tích hợp cao) và tái tạo (tiêu chuẩn hóa cao và tích hợp thấp). Đối với mỗi mô hình hoạt động có một sơ đồ lõi. Ví dụ, hình 2 trình bày sơ đồ mô hình tái tạo. Khi thiết kế, thường bắt đầu với việc xác định các quy trình chính cần được tiêu chuẩn hóa và áp dụng sử dụng tại các đơn vị của doanh nghiệp. Bước tiếp theo là xác định các công nghệ tự động hóa các quy trình chính đó. Không cần thiết phải bao gồm dữ liệu và khách hàng như một phần của sơ đồ lõi vì tích hợp không phải là yêu cầu để hỗ trợ tăng trưởng như một phần của mô hình hoạt động tái tạo.

Hình 2. Sơ đồ mô hình tái tạo

Mô hình SMEAG

Mô hình SMEAG được đề xuất với mục tiêu là cung cấp một mô hình cho các nhà quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa có liên quan đến việc chuyển đổi doanh nghiệp nhỏ thành một doanh nghiệp vừa để hỗ trợ họ trong quá trình tăng trưởng. SMEAG được phát triển từ các khái niệm khác nhau trong mô hình đã đề xuất, đó là Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) + Kiến trúc (EA) + Tăng trưởng (Growth).

Mô hình SMEAG là sự cải tiến của việc kết hợp mô hình tăng trưởng theo giai đoạn:

- Các nguyên tắc kiến trúc hiện tại và tương lai;

- Khung Kiến trúc Hoogervorst mô tả các lĩnh vực quan tâm, miền và nguyên tắc, tiêu chuẩn kiến trúc;

- Mô hình hoạt động và các khái niệm sơ đồ lõi từ Mô hình điều hành doanh nghiệp.

Mô hình tăng trưởng theo giai đoạn được lựa chọn vì nó nêu bật các điểm ra quyết định điển hình trong quá trình chuyển đổi từ một doanh nghiệp nhỏ lên thành doanh nghiệp vừa.

Mô hình tăng trưởng theo giai đoạn được điều chỉnh để không chuyển qua các giai đoạn một cách tuần tự và từng giai đoạn mà dựa trên việc xác định trạng thái hiện tại với khái niệm trạng thái tương lai theo kiến trúc.

Khung kiến trúc Hoogervorst được lựa chọn để kết hợp các khái niệm EA bao gồm các lĩnh vực quan tâm, các lĩnh vực thiết kế và các nguyên tắc và tiêu chuẩn kiến trúc.

Nền tảng Mô hình điều hành doanh nghiệp đã được chọn làm mô hình EA để đưa vào mô hình SMEAG nhằm hỗ trợ áp dụng mô hình hoạt động. Chính giá trị tiềm năng của mô hình hoạt động để giải quyết vấn đề tăng trưởng khiến mô hình này có thể áp dụng cho người quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nó không chỉ đánh giá tầm quan trọng của việc lựa chọn mô hình hoạt động thích hợp mà còn là mức độ tiêu chuẩn hóa quy trình và tích hợp quy trình cần thiết để hỗ trợ tăng trưởng dựa trên mô hình hoạt động.

Mô hình SMEAG, bao gồm ba thành phần:

- Bảng thông tin SMEAG.

- Bảng công việc SMEAG.

- Sơ đồ lõi mô hình hoạt động.

Hình 3. Mô hình SMEAG

Bảng thông tin SMEAG

Bảng thông tin SMEAG là một công cụ thúc đẩy sử dụng EA để cải tiến các mô hình tăng trưởng theo giai đoạn của doanh nghiệp nhỏ và vừa đã được phổ biến trước và có sẵn như một bộ thúc đẩy việc quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Có hai khía cạnh liên quan đến Bảng thông tin SMEAG. Đầu tiên là cấu trúc, đề cập đến mối liên hệ giữa Khu vực quan tâm (area), các phương án tiêu biểu để xem xét mô tả trạng thái (state), Miền thiết kế và các Nguyên tắc và tiêu chuẩn Kiến trúc. Cấu trúc này có nguồn gốc từ Mô hình tăng trưởng theo giai đoạn và Khung kiến trúc Hoogervorst.

Khía cạnh thứ hai là nội dung của Bảng thông tin SMEAG, như được minh họa bằng các ví dụ trong Hình 4. Hàng đầu tiên, Cấu trúc tổ chức - có nguồn gốc trong mô hình tăng trưởng giai đoạn và hàng thứ hai Mô hình hoạt động là một đóng góp từ Nền tảng Mô hình điều hành doanh nghiệp. Lĩnh vực quan tâm được xác định từ mô hình tăng trưởng giai đoạn hoặc mô hình EA. Các Quốc gia khác nhau được xác định từ các nguồn khác nhau và sau đó Miền thiết kế được phân bổ với sự hướng dẫn của Khung Hoogervorst. Các Nguyên tắc và tiêu chuẩn Kiến trúc có nguồn gốc từ các mô hình EA hoặc được phát triển bởi các chuyên gia EA. Việc chuẩn bị Bảng Thông tin SMEAG không chỉ đơn thuần là “kết hợp” các nguồn khác nhau mà còn là phân tích ngữ cảnh và điều chỉnh thông tin từ các nguồn khác nhau.

Hình 4. Bảng thông tin SMEAG

Bảng công việc

Thành phần thứ hai của mô hình SMEAG là Bảng công việc SMEAG. Ngược lại với Bảng thông tin SMEAG, Bảng Công việc SMEAG phụ thuộc vào thông tin đầu vào quản lý SMEAG để hoàn thành theo bốn bước sau:

- Xem xét và mở rộng Bảng thông tin SMEAG với “các lĩnh vực cần quan tâm” cụ thể của SME, nếu có.

- Lựa chọn “các lĩnh vực quan tâm” từ Bảng thông tin SMEAG áp dụng cho SME.

- Xác định trạng thái hiện tại từng lĩnh vực quan tâm từ Bảng thông tin SMEAG, cũng như trạng thái tương lai, nếu liên quan.

- Quyết định những hành động cần thiết để chuyển trạng thái hiện tại sang trạng thái tương lai.

Bảng công việc SMEAG là đầu vào cho kế hoạch kinh doanh do Ban giám đốc doanh nghiệp nhỏ và vừa chuẩn bị cho cho năm tài chính. Ví dụ về Bảng công việc như sau:

Lĩnh vực quan tâm

Trạng thái lựa chọn

Miền thiết kế

Nguyên tắc và tiêu chuẩn kiến trúc

Chính sách phân chia lợi nhuận

Không có chính sách phân chia lợi nhuận.

Có chính sách phân chia lợi nhuận.

Kinh doanh/nghiệp vụ

Tối thiểu 10% doanh thu khả dụng vốn lưu động trước khi xem xét phân chia lợi nhuận

Sơ đồ lõi

Thành phần thứ ba của mô hình SMEAG là Sơ đồ lõi của mô hình hoạt động để hướng dẫn người quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua việc tiêu chuẩn hóa và tích hợp các quy trình. Bước này liên quan đến việc kết hợp Nền tảng Mô hình điều hành doanh nghiệp. Ở giai đoạn này, cần xác nhận mô hình hoạt động để tăng trưởng (đa dạng hóa so với điều phối so với thống nhất và tái tạo.)

Mục tiêu chính của mô hình SMEAG là cung cấp hướng dẫn cho các nhà quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình chuyển đổi phát triển từ doanh nghiệp nhỏ thành doanh nghiệp vừa. Nghiên cứu tình huống cụ thể cho thấy có bằng chứng kiến trúc có liên quan để bổ sung cho các mô hình tăng trưởng theo giai đoạn của doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện có. Kiến trúc EA không chỉ giải quyết khoảng cách trạng thái hiện tại và tương lai mỗi lĩnh vực quan tâm mà còn nâng cao mô hình để hiểu rõ hơn về các mô hình hoạt động khác nhau đối với sự tăng trưởng và tầm quan trọng của việc tiêu chuẩn hóa và tích hợp các quy trình.

Những đóng góp chính của mô hình SMEAG là:

- Vị trí của trạng thái hiện tại so với trạng thái trong tương lai.

- Định vị Kiến trúc EA dựa trên các nguyên tắc và tiêu chuẩn của kiến trúc so với các nguyên tắc và tiêu chuẩn của các mô hình tăng trưởng theo giai đoạn.

- Sự tích hợp sơ đồ lõi mô hình hoạt động để xác định tiêu chuẩn hóa và tích hợp quy trình.

- Đóng gói mô hình để tạo thành công cụ thiết thực cho các nhà quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa.

   Nguyễn Thanh Thảo

Nguồn tham khảo:

- Davidsson, P., Achtenhagen, L., Naldi, L.: Research on Small Firm Growth: A Review.

- Ross, J., Weill, P., Robertson, D.: Enterprise Architecture as Strategy Creating a Foundation for Business Execution.

- Hoogervorst, J.A.P.: Enterprise Governance and Enterprise Engineering.

- Khung Kiến trúc Zachman.