Quyết định số 1819/QĐ-TTg ngày 26/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2016-2020 và Quyết định 846/QĐ-TTg ngày 09/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 thực hiện tại các Bộ, ngành, địa phương năm 2017, cụ thể là: “Đẩy mạnh phát triển Chính phủ điện tử, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn. Nâng vị trí của Việt Nam về Chính phủ điện tử theo xếp hạng của LHQ; “Công khai, minh bạch hoạt động của các cơ quan nhà nước trên môi trường mạng”; “Cung cấp các dịch vụ công cơ bản trực tuyến mức độ 4, đáp ứng nhu cầu thực tế, phục vụ người dân và doanh nghiệp mọi lúc, mọi nơi, dựa trên nhiều phương tiện khác nhau. “Ứng dụng công nghệ thông tin để giảm thời gian, số lần trong một năm người dân, doanh nghiệp phải đến trực tiếp cơ quan nhà nước thực hiện các thủ tục hành chính” nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào công tác quản lý nhà nước, giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) và xử lý hồ sơ qua mạng tại bộ phận “một cửa”; tăng tính công khai, minh bạch trong quá trình xử lý hồ sơ hành chính; tiết kiệm thời gian, chi phí, giảm phiền hà cho người dân, tổ chức. Từ đây, hàng năm các Bộ, ngành, địa phương có những hoạt động tích cực trong xây dựng và thực hiện kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước; Căn cứ các báo cáo tình hình ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước năm 2017 và Kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước năm 2018 của các Bộ, ngành, địa phương, bài viết này tập trung vào tình hình triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 để giao dịch và thực hiện các thủ tục liên quan đến người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, đây là địa phương triển khai các ứng dụng CNTT từ khá sớm. Cụ thể:

          Về môi trường chính sách: tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành Quyết định số 3744/QĐ- UBND ngày 29/12/2016 phê duyệt kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2016-2020, Quyết định số 3746/QĐ-UBND ngày 27/12/2016 về việc ban hành “Khung lộ trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến tỉnh Bà Rịa – Vũng tàu giai đoạn 2016-2020”, Quyết định số 3834/QĐ-UBND ngày 30/12/2016 phê duyệt Kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2017 và nhiều quy chế, quy định tăng cường công tác quản lý, tổ chức thực hiện kế hoạch ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà nước của Tỉnh,…

          Mục tiêu triển khai dịch vụ công trực tuyến:

          Ứng dụng CNTT để giảm thời gian, số lần mà người dân, doanh nghiệp phải đến trực tiếp cơ quan nhà nước thực hiện các TTHC thông qua việc cung cấp các dịch vụ công cơ bản trực tuyến mức độ 3, 4.

          Ứng dụng CNTT gắn với cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý, chỉ đạo, điều hành, tăng tốc độ xử lý công việc, giảm chi phí hoạt động của các cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh; công khai, minh bạch các hoạt động của các cơ quan nhà nước trên môi trường mạng.

Mục tiêu cụ thể, “100% dịch vụ công trực tuyến trong danh mục nhóm dịch vụ công ưu tiên triển khai của Chương trình quốc gia về CNTT giai đoạn 2016-2020 được cung cấp mức 3, 4” ⁽¹⁾..

          Đẩy mạnh ứng dụng CNTT kết hợp với công tác cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, tăng cường tính công khai, minh bạch, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn”

Mục tiêu cụ thể “Giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2020, cung cấp tối thiểu 77 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và tối thiểu 66 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4. Đảm bảo đến cuối năm 2020, 100% các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 theo lộ trình của Thủ tướng Chính phủ được cung cấp đầy đủ và tích hợp trên Cổng/Trang thông tin điện tử của huyện cũng như của tỉnh⁽²⁾.

          Kế hoạch triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 để giao dịch và thực hiện các thủ tục liên quan đến người dân và doanh nghiệp:

          Để đẩy mạnh việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức 3, mức độ 4 của các cơ quan nhà nước của tỉnh giai đoạn 2016-2020; ưu tiên triển khai các dịch vụ công trực tuyến mức 4 tại cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã theo quyết định số 1819/QĐ-TTg ngày 26/10/2015 của Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2016-2020, Tỉnh đã lập Danh mục các dịch vụ công được ưu tiên cung cấp trực tuyến mức độ 4 theo Quyết định 1819/QĐ-TTg giai đoạn 2016-2020 và triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 theo lộ trình của tỉnh. Cụ thể:

         Danh mục các dịch vụ công được ưu tiên cung cấp trực tuyến mức độ 4 theo Quyết định 1819/QĐ-TTg giai đoạn 2016-2020

I. CẤP TỈNH

II. CẤP HUYỆN

Lộ trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức 3, 4 giai đoạn 2016-2020 của Bà Rịa – Vũng Tàu

          Tình hình triển khai triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trong thời gian qua:

          Trong giai đoạn 2009-2011, Bà Rịa - Vũng Tàu đã triển khai cả hệ thống một cửa điện tử trọn vẹn trong 8 huyện của tỉnh, và đến nay vẫn tiếp tục nâng cấp phần mềm một cửa điện tử cấp huyện, cấp xã cho đồng bộ. Giai đoạn 2015 trở về trước, Tỉnh đã triển khai được 346 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 (cấp tỉnh 264, cấp huyện 82) và 123 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 (cấp tỉnh).

          Không dừng lại ở đó năm 2016, Bà Rịa - Vũng Tàu đã sớm triển khai Trung tâm một cửa tập trung cho cấp tỉnh và hoạt động khá tốt, đi kèm với cổng dịch vụ công trực tuyến ở địa chỉ: dichvucong.baria-vungtau.gov.vn. Toàn tỉnh có 109 cơ quan, đơn vị cung cấp dịch vụ công (trong đó cấp tỉnh 19 đơn vị; cấp huyện, thành phố 08 đơn vị; cấp xã, phường, thị trấn 82 đơn vị) với 1.705 thủ tục hành chính (trong đó, cấp tỉnh 1.321 thủ tục; cấp huyện 259 thủ tục; cấp xã 125 thủ tục. Tỉnh đứng thứ 11 trong bảng xếp hạng số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 được cung cấp tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2016 với 227 dịch vụ mức 3 và 141 dịch vụ mức 4. Số lượng hồ sơ được giải quyết trực tuyến mức độ 3, 4 tại Tỉnh trong các thời điểm này là chưa nhiều.

          Theo số liệu báo cáo của UBND tỉnh tại Văn bản số 265/BC-UBND ngày 08/12/2017 về báo cáo tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2017 số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 được triển khai trên địa bàn tỉnh như sau:

Bà Rịa – Vũng Tàu là một trong những địa phương triển khai có hiệu quả tốt “Chính phủ điện tử” một cửa một dấu. Điển hình ở huyện Long Điền-một địa phương vùng xa của tỉnh đã thực hiện giao dịch thành công nhiều dịch vụ công. Hiện nay hầu hết tất cả các dịch vụ công của các cơ quan hành chính cấp tỉnh đều tập trung trên Cổng dịch vụ công trực tuyến của tỉnh tại địa chỉ:  http://dichvucong.baria-vungtau.gov.vn; kết nối, liên thông những hồ sơ nộp trực tuyến trên hệ thống này với hệ thống một cửa điện tử tập trung của tỉnh. Đối với cung cấp dịch vụ công trực tuyến của các huyện, thành phố cung cấp trên Cổng thông tin của các địa phương, tại địa chỉ: http://dichvucong.(tên địa phương).baria-vungtau.gov.vn, ví dụ dichvucong.longdien.baria-vungtau.gov.vn.

Tổng số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 phát sinh có hồ sơ trực tuyến là 15 dịch vụ mức 3, 14 dịch vụ mức 4. Tổng số hồ sơ đã được tiếp nhận, giải quyết trực tuyến qua các DVCTT mức 3 từ đầu năm là 913 hồ sơ trên tổng số 56.087 hồ sơ của các DVCTT mức 3 tương đương (cấp tỉnh 848 hồ sơ, cấp huyện 65 hồ sơ). Tổng số hồ sơ đã được tiếp nhận, giải quyết trực tuyến qua các DVCTT mức độ 4 từ đầu năm là 2.201 hồ sơ (cấp tỉnh 100%) trên tổng số 11.130 hồ sơ của các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 tương ứng. Tỉnh cũng đã thực hiện gửi, nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích.

Từ số liệu báo cáo trên cho thấy, tỷ lệ hồ sơ được nộp trực tuyến so với tổng số hồ sơ là rất thấp (913/56.087 hồ sơ). Đa số hồ sơ nộp trực tuyến trên địa bàn tỉnh chủ yếu liên quan đến lĩnh vực giao thông vận tải (dịch vụ đổi giấy phép lái xe do ngành Giao thông vận tải cấp, mức 3; dịch vụ cấp phù hiệu cho xe taxi, xe hợp đồng, xe vận tải hàng hóa bằng công –ten-nơ, xe kinh doanh vận tải hàng hóa, xe vận tải hành khách theo tuyến cố định, xe kinh doanh vận tải hành khách bằng xe buýt, mức 4); lĩnh vực lao động - thương binh và xã hội (có dịch vụ báo cáo nhu cầu sử dụng người lao động nước ngoài, mức 3); dịch vụ cấp giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, mức 3; dịch vụ cấp lại giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam- mức 3); lĩnh vực công thương có dịch vụ thông báo thực hiện khuyến mại, mức 4; lĩnh vực tư pháp có dịch vụ cấp phiếu lý lịch tư pháp cho công dân Việt Nam, người nước ngoài hiện đang cư trú tại Việt Nam, mức 3; lĩnh vực kế hoạch đầu tư hoặc những dịch vụ công với đối tượng là doanh nghiệp, còn công dân thông thường vẫn nộp trực tiếp. Thậm chí, một số Sở, ban, ngành và địa phương đã triển khai DVCTT mức 3, 4, nhưng vẫn chưa nhận được một bộ hồ sơ nào qua hệ thống này. Chẳng hạn, bộ phận “một cửa” của huyện Tân Thành triển khai DVCTT mức độ 3 từ năm 2015 đối với 15 TTHC; Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Xây dựng,… đến nay chưa tiếp nhận hồ sơ nào giao dịch trực tuyến. Vẫn còn một số đơn vị cấp tỉnh chưa triển khai xong dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 theo Quyết định 849/QĐ-TTg như Sở Y tế, Sở Lao động thương binh và xã hội, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch…và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng chưa triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 đến cấp xã. Cụ thể số liệu thể hiện tại Bảng số lượng hồ sơ dịch vụ công trực tuyến mức 3, mức 4 đã được tiếp nhận, giải quyết trực tuyến và số DVC trực tuyến chưa triển khai theo Quyết định 846/QĐ-TTg trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tính đến tháng 10/2017:

          Từ bảng phân tích số liệu trên, có thể thấy, việc triển khai dịch vụ công trực tuyến mức 3, 4 để giao dịch phục vụ người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đang còn hạn chế và hiệu quả rất thấp; số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 được triển khai cung cấp kịp thời theo sự chỉ đạo của Chính phủ, nhưng sự tham gia của người dân và doanh nghiệp đối với các dịch vụ đã được triển khai trên môi trường mạng ít, dẫn đến hiệu quả triển khai không cao. Nếu kết quả chỉ dừng lại ở hiện tại thì cần phải xem xét các nguyên nhân cũng như cần phải tích cực hơn trong công tác tuyên truyền vận động và đặc biệt là hướng dẫn, giới thiệu người dân, doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ đã có, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, y tế, hộ khẩu, hộ tịch, khai sinh,…. Về nguyên nhân, có thể thấy nguyên nhân chủ yếu dẫn đến số lượng hồ sơ được tiếp nhận, giải quyết trực tuyến thấp mà theo cán bộ huyện Tân Thành là do thao tác gửi các thành phần hồ sơ lên mạng theo quy trình thực hiện DVCTT còn khó, dẫn chứng: muốn gửi hồ sơ, người dân, doanh nghiệp phải scan hồ sơ trước, sau đó đính kèm các tệp giấy tờ đã scan. Điều này chỉ phù hợp với những doanh nghiệp, tổ chức có máy scan đặt sẵn ở cơ quan. Với người dân, họ phải tìm đến những cơ sở photocopy, có máy scan để thuê làm nên rất bất tiện.

Ngoài ra, doanh nghiệp, người dân vẫn có thói quen đến giải quyết hồ sơ hành chính trực tiếp tại bộ phận “một cửa”. Tâm lý chung của người dân, doanh nghiệp là muốn được gặp công chức trực tiếp nhận hồ sơ thì họ mới yên tâm, phòng ngừa những bất trắc như hồ sơ thiếu hoặc chưa đúng… Đây được xem là nguyên nhân chung trong triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến tại tất cả các địa phương, đơn vị.

          Trên cơ sở thực trạng tình hình triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 trong thời gian qua của Tỉnh, để đạt những mục tiêu đề ra, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu thực hiện các giải pháp triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 để giao dịch và thực hiện các thủ tục liên quan đến người dân và doanh nghiệp:

           Xây dựng và hoàn thiện Khung kiến trúc Chính quyền điện tử cấp tỉnh và đảm bảo hoạt động ứng dụng CNTT tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh đều phù hợp và đồng bộ với lộ trình của kiến trúc.

          Tăng cường sự chỉ đạo điều hành của Ban chỉ đạo CNTT tỉnh; nâng cao vai trò, trách nhiệm của Lãnh đạo CNTT các cấp. Cụ thể, các đơn vị trên địa bàn tỉnh đang rà soát, phân loại các TTHC để có hướng triển khai hiệu quả, trong đó chú trọng đến việc đưa ra những giải pháp tuyên truyền để thay đổi thói quen của người dân. Thời gian qua Tỉnh đã tổ chức nhiều đợt tập huấn hướng dẫn cho đội ngũ làm công tác hành chính ở các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh thực hiện giải quyết TTHC thông qua DVCTT và có văn bản gửi đến các doanh nghiệp, tổ chức, khuyến khích các đơn vị nộp hồ sơ trực tuyến; đồng thời bố trí cán bộ phụ trách CNTT tư vấn trực tiếp qua điện thoại, kịp thời giải đáp các thắc mắc cũng như hướng dẫn người dân, doanh nghiệp thực hiện nộp hồ sơ qua mạng.

          Ở các đơn vị hành chính cấp huyện, bên cạnh tận dụng Cổng thông tin điện tử của huyện, đài truyền thanh và loa truyền thanh ở các xã để đẩy mạnh tuyên truyền, một số địa phương còn tính tới các phương án tiếp cận cụ thể hơn, ví dụ như phát tờ rơi tuyên truyền đến các hộ gia đình, nhất là ở những vùng ven biển, tiến hành khảo sát thực tế tại các hộ gia đình để đánh giá mức độ tiếp cận thông tin về DVCTT; khảo sát ý kiến người dân về những khó khăn, vướng mắc trong sử dụng dịch vụ công trực tuyến, qua đó có sự điều chỉnh phù hợp.  

          Tuy nhiên, bên cạnh các giải pháp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đề ra, bài viết cũng khuyến nghị các tỉnh, thành giải pháp về quản lý dịch vụ và tích hợp hệ thống cần được triển khai áp dụng trong hệ thống dịch vụ công trực tuyến của tỉnh cho phép liên kết, chia sẻ, kết nối dữ liệu giữa các hệ thống; nên xây dựng Cổng dịch vụ công tại một địa chỉ duy nhất trên mạng điện tử, tích hợp tất cả dịch vụ công trực tuyến các đơn vị trực thuộc và tích hợp về Cổng Dịch vụ công quốc gia để giao dịch và thực hiện các thủ tục liên quan đến người dân và doanh nghiệp; các đơn vị, địa phương triển khai xây dựng DVCTT phải bảo đảm các tiêu chuẩn về xây dựng phần mềm, quy chuẩn kỹ thuật, liên thông với phần mềm ở bộ phận “một cửa” các cấp, gắn với bảo đảm an toàn thông tin và bảo mật hệ thống, gắn với triển khai chứng thực chữ ký số; Tỉnh cũng cần nhanh chóng triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 xuống cấp xã để phục vụ người dân, doanh nghiệp địa phương trên địa bàn;  tích cực hơn nữa trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn, phổ biến để thay đổi nhận thức, giúp người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tiếp xúc với máy tính, mạng, công nghệ, nhanh chóng nắm bắt và thực hiện giao dịch trên môi trường mạng; đồng thời đối với mỗi DVCTT mức độ 3, 4 khi triển khải cần hướng dẫn sử dụng rõ ràng, dể hiểu, dễ làm để doanh nghiệp, người dân dễ dàng thao tác khi thực hiện giao dịch; xây dựng cơ chế khuyến khích đối với việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến (ví dụ đưa vào tiêu chí bình bầu gia đình văn hóa tiêu biểu, sử dụng dịch vụ công trực tuyến sẽ được ưu tiên xử lý hồ sơ, nhận hồ sơ qua dịch vụ bưu chính,…).

          Thiết nghĩ, cùng với các giải pháp của cơ quan nhà nước, mỗi người dân, doanh nghiệp đều cần nâng cao trách nhiệm, chủ động tìm hiểu, nâng cao kiến thức về công nghệ thông tin, để cùng các đơn vị cung cấp dịch vụ công trực tuyến sử dụng, duy trì và phát triển, triển khai hiệu quả, thành công chủ trương của Chính phủ về xây dựng Chính phủ điện tử. Việc thực hiện giao dịch thành công nhiều dịch vụ công mới phát huy hiệu quả việc cung ứng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 của đơn vị cung cấp, tránh lãng phí, giảm thiểu quan liêu, bất cập trong công tác giải quyết thủ tục hành đang trong xã hội hiện nay./.

Phan Thúy Trinh

Tài liệu tham khảo:

Quyết định 1819/QĐ-TTg ngày 26/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2016-2020

Quyết định số 3834/QĐ- UBND ngày 30/12/2016  của Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu về phê duyệt kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2017.

Quyết định 846/QĐ-TTg ngày 09/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 thực hiện tại các Bộ, ngành, địa phương năm 2017.

http://dichvucong.baria-vungtau.gov.vn

⁽¹⁾ Quyết định 3746/QĐ-UBND ngày 27/12/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu về việc ban hành “Khung lộ trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến tỉnh Bà Rịa – Vũng tàu giai đoạn 2016-2020”.

⁽²⁾ Quyết định số 3744/QĐ- UBND ngày 29/12/2016 của UNND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phê duyệt kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2016-2020

 ⁽³⁾ Báo cáo đánh giá mức độ ứng dụng CNTT của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2016 của Bộ Thông tin và Truyền thông.

 ⁽⁴⁾ Báo cáo số 265/BC-UBND ngày 08/12/2017 của UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu báo cáo tình hình ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2017.