Giới thiệu chung 

Năm 2018, Sở Thủ tướng và nội các thuộc Chính phủ Úc (PM&C) đã thực hiện một cuộc khảo sát sơ bộ để đánh giá về các hoạt động dữ liệu trên toàn Chính phủ Úc. Đánh giá các hoạt động dữ liệu của Chính phủ Úc cung cấp một bức tranh về các hoạt động dữ liệu của Chính phủ Úc và các tài nguyên dữ liệu liên quan. Đánh giá xác định bốn lĩnh vực chính mà Chính phủ cải cách đối với hệ thống dữ liệu của khu vực công đang mang lại các kết quả tốt:

1) Truy cập dữ liệu khu vực công đang được cải thiện;

2) Các cơ quan đang sử dụng dữ liệu hiệu quả hơn để cung cấp các dịch vụ chính phủ nhanh và hiệu quả;

3) Các kỹ năng và khả năng dữ liệu của khu vực công đang được cải thiện;

4) Bảo vệ dữ liệu của chính phủ đang xây dựng niềm tin và sự tin tưởng của cộng đồng về cách thu thập và sử dụng dữ liệu của khu vực công.

Tuyên bố chính sách dữ liệu công của Chính phủ năm 2015 công nhận “dữ liệu do Chính phủ Úc nắm giữ là một nguồn lực quốc gia chiến lược có giá trị đáng kể để phát triển kinh tế, cải thiện việc cung cấp dịch vụ và chuyển đổi  các kết quả của chính sách cho quốc gia. Tuyên bố cam kết: tối ưu hóa việc sử dụng và tái sử dụng dữ liệu; phát hành dữ liệu không nhạy cảm mặc định ở dạng mở và hợp tác với các khu vực tư nhân, nghiên cứu để mở rộng giá trị của dữ liệu công cộng vì lợi ích của người dân Úc.

Theo khuyến nghị của Ủy ban năng suất từ cuộc điều tra về tính khả dụng và sử dụng dữ liệu năm 2017, Chính phủ Úc cũng đã đồng ý các lĩnh vực cải cách quan trọng trong tương lai:

• Ủy viên dữ liệu quốc gia sẽ hỗ trợ khung chia sẻ và phát hành dữ liệu mới và giám sát tính toàn vẹn của các hoạt động chia sẻ và phát hành dữ liệu của các cơ quan chính phủ.

• Một cơ quan lập pháp sẽ hợp lý hóa “trọn gói” việc chia sẻ và phát hành dữ liệu, tuân theo các quy định bảo mật và quyền riêng tư của dữ liệu một cách nghiêm ngặt. Một chức năng chính của khung mới sẽ là cho phép chia sẻ và phát hành dữ liệu (thay vì các chế độ hiện có hạn chế chia sẻ và phát hành).

• Quyền dữ liệu người tiêu dùng sẽ cho phép người tiêu dùng khai thác và kiểm soát tốt hơn dữ liệu của họ do khu vực tư nhân nắm giữ.

PM & C đã thực hiện một cuộc khảo sát ban đầu về hệ thống dữ liệu của Chính phủ Úc, thu thập thông tin từ 58 cơ quan Chính phủ Úc khác nhau về mức độ sử dụng dữ liệu của họ, bao gồm các khoản đầu tư cụ thể, hoạt động quản trị và lợi ích thu được từ việc sử dụng tốt hơn dữ liệu. Cuộc khảo sát nhằm cung cấp một bức tranh ban đầu về hệ thống dữ liệu của Chính phủ Úc và một phác thảo về hệ thống quản trị dữ liệu trên toàn Chính phủ Úc.

Hệ thống dữ liệu của Chính phủ Úc được nhúng trên tất cả các lĩnh vực chính sách và chương trình cung cấp

Các cơ quan chính phủ báo cáo trung bình khoảng một phần ba công việc của họ phụ thuộc vào dữ liệu. Mức độ sử dụng dữ liệu khác nhau giữa các cơ quan. Các cơ quan nghiên cứu và dữ liệu như Viện Y tế và Phúc lợi Úc, Cục Thống kê Úc (ABS) là một trong những cơ quan tạo ra và sử dụng dữ liệu mạnh mẽ nhất. Công việc được thực hiện bởi các cơ quan này đã mang lại lợi ích cho các bộ phận khác của chính phủ và cho nền kinh tế rộng lớn hơn - bao gồm y tế và phúc lợi, đầu tư công nghiệp và tài nguyên, bảo vệ môi trường bền vững.

a) Chi tiêu hàng năm của Chính phủ Úc cho các hoạt động dữ liệu đã vượt quá 2,4 tỷ đô la trong năm 2017 - 2018

Con số này không bao gồm các chi phí liên quan đến tuân thủ hoặc các hoạt động quản trị chung (như thuế và các khoản thanh toán của chính phủ). Tất cả chi phí dữ liệu của các cơ quan Chính phủ Úc được dự kiến sẽ cao hơn nhiều.

Hầu hết các cơ quan báo cáo phân chia chi tiêu tương tự trên thiết kế, thu thập, sử dụng và quản trị dữ liệu:

• khoảng 10 % chi tiêu dành cho thiết kế dữ liệu;

• khoảng 25 % chi tiêu dành cho thu thập dữ liệu;

• khoảng 60% chi tiêu dành cho việc sử dụng dữ liệu;

• khoảng 5% chi tiêu dành cho các hoạt động quản trị dữ liệu.

b) Xây dựng một cơ sở bằng chứng mạnh mẽ là chìa khóa để thông báo các quyết định tốt hơn của chính phủ

Các cơ quan báo cáo trung bình một phần tư công việc phát triển chính sách của họ phụ thuộc vào dữ liệu. Một số cơ quan nêu bật nhiều chính sách hiện được cung cấp thông tin tốt hơn vì chúng được củng cố bằng các bằng chứng, bao gồm:

• Phát triển cơ sở hạ tầng và giao thông tốt hơn bằng cách sử dụng dữ liệu để nhắm mục tiêu đầu tư trong tương lai và giải quyết các nhu cầu, cũng như cải thiện sự an toàn trên các phương thức vận tải khác nhau.

• Xây dựng tính bền vững trong việc sử dụng tài nguyên môi trường thông qua cách tiếp cận dựa trên dữ liệu để thông báo các quyết định như phân bổ và cung cấp nước, xây dựng hiệu quả trong sử dụng năng lượng.

c) Sử dụng dữ liệu hiệu quả giúp cải thiện việc cung cấp dịch vụ cho tất cả người dân Úc

Các cơ quan có vai trò cung cấp dịch vụ báo cáo trung bình khoảng một phần ba công việc cung cấp dịch vụ của họ phụ thuộc vào dữ liệu, bao gồm:

• Quản lý nhu cầu về dịch vụ điện thoại và xử lý cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và chăm sóc người cao tuổi.

• Lập kế hoạch nguồn lực và khối lượng công việc để cung cấp dịch vụ, bao gồm tinh chỉnh các hoạt động nghiệp vụ để cải thiện kết quả và năng suất  cung cấp dịch vụ xã hội.

• Sử dụng dữ liệu kết hợp với hiểu biết của người dùng để thông báo các quyết định thiết kế lấy người dùng làm trung tâm và cho phép cung cấp kết quả trải nghiệm người dùng tích cực.

d) Sử dụng dữ liệu để thông báo tuân thủ là chìa khóa để bảo đảm đáp ứng các mục tiêu chính sách

Các cơ quan có vai trò điều chỉnh và tuân thủ báo cáo trung bình công việc tuân thủ quy định và tuân thủ dựa trên dữ liệu chiếm trên 30% thời gian. Thu thập dữ liệu hiệu quả cho phép các cơ quan bảo đảm các quy tắc được tuân thủ và quy định đang đáp ứng các mục tiêu chính sách của nó:

• Cơ quan quản lý năng lượng sạch (CER) điều hành các chương trình được luật hóa để đo lường, quản lý, giảm hoặc bù đắp lượng khí thải nhà kính của Úc. Cơ quan này thu thập và sử dụng một loạt dữ liệu để thông báo việc hoạch định chính sách của chính phủ, đáp ứng các nghĩa vụ của hiệp ước quốc tế, thông báo các quyết định pháp lý, phát hiện và phản hồi các hành vi không tuân thủ và gian lận, hỗ trợ các dịch vụ thống kê và xuất bản dữ liệu. Để bảo đảm tuân thủ, các bộ dữ liệu này được xác nhận chéo đối với các nguồn bên ngoài. Ngoài ra, CER đang xem xét sử dụng công nghệ học máy để cải thiện hơn nữa các kiểm soát tuân thủ.

• Ủy ban bầu cử Úc sử dụng dữ liệu để điều tra gian lận bầu cử, vận động bầu cử, truy tố không bỏ phiếu và truy tố bỏ nhiều phiếu.

• Cục Thuế Úc sử dụng dữ liệu cho việc lựa chọn trường hợp tuân thủ tốt hơn để nhắm mục tiêu tốt hơn đến những người có khả năng đã làm sai, cũng như hỗ trợ người nộp thuế chuẩn bị khai thuế đầy đủ và chính xác. Dịch vụ điền trước cung cấp dữ liệu cho người nộp thuế để xem xét và đưa vào tờ khai thuế của họ, giúp mọi người làm đúng ngay từ lần đầu tiên và giảm nhu cầu hoạt động tiếp theo.

e) Quản lý chương trình hiệu quả dựa trên dữ liệu chính xác

Các cơ quan báo cáo các hoạt động quản lý dự án và chương trình của họ dựa trên dữ liệu chiếm hơn 20% thời gian. Điều này được phản ánh trong các cơ quan có thể đo lường hiệu quả của các chương trình và dự án đối với các chỉ số hiệu suất chính:

• Việc theo dõi và phân tích thường xuyên dữ liệu công việc và sản xuất đã cho phép xác định các cải tiến năng suất trong việc cấp quyền sở hữu trí tuệ. Xác định xu hướng trong các lĩnh vực như khối lượng nộp theo mùa, tỷ lệ đăng ký và công nghệ mới nổi đã cho phép cải thiện kế hoạch và đào tạo lực lượng lao động.

• Phân tích dữ liệu đã thông báo cho một chương trình mục tiêu là theo dõi và kiểm tra chủ động đối với những người hành nghề mất khả năng thanh toán cá nhân và những người quản lý thanh toán cá nhân để đưa ra cách tiếp cận hiệu quả, dựa trên rủi ro để cung cấp các mục tiêu quy định với tác động tối thiểu đến dân số được quy định.

• Dữ liệu trạng thái của dịch vụ ở cấp phòng ban, bộ phận và chi nhánh đã giúp các cơ quan quản lý tốt hơn lực lượng lao động, đánh giá sự tham gia của nhân viên, đánh giá năng lực của người quản lý và hiểu văn hóa, điều kiện nơi làm việc.

g) Các đơn vị chuyên dụng cung cấp các dịch vụ chuyên môn và kỹ thuật dành riêng cho dữ liệu

Các cơ quan thực hiện các dịch vụ chuyên nghiệp và kỹ thuật báo cáo rằng trung bình hơn 40% các hoạt động này dựa trên dữ liệu. Một số cơ quan có các khu vực dành riêng trong đó hầu hết hoặc tất cả các công việc dựa vào dữ liệu:

• Nhóm Hỗ trợ và Hiệu suất y tế trong Sở Dịch vụ con người tập trung vào trích xuất dữ liệu, công cụ báo cáo và công việc phân tích.

• Đơn vị phân tích nghiệp vụ của chính phủ trong Sở Tài chính sẽ tiến hành các dự án phân tích để hỗ trợ cải thiện hiệu suất của khu vực công. Cơ quan này cũng sẽ thực hiện các công cụ và khả năng mới để cho phép sử dụng tốt hơn các dữ liệu tập trung vào chính phủ.

• Nhóm dịch vụ thống kê trong ABS sử dụng nhiều nguồn dữ liệu khác nhau để tạo ra dữ liệu thống kê kinh tế, dân số xã hội và môi trường.

Một loạt các cơ chế quản trị giúp các cơ quan quản lý thu thập, chia sẻ và sử dụng dữ liệu

a) Nhiều chức năng quản trị toàn chính phủ để giúp quản lý hiệu quả dữ liệu của khu vực công

Các chức năng quản trị dữ liệu khu vực công của toàn bộ chính phủ được thực hiện bởi nhiều cơ quan chính phủ:

• PM&C chịu trách nhiệm cho toàn bộ chiến lược dữ liệu của khu vực công;

• Cơ quan chuyển đổi số (DTA) lãnh đạo việc chuyển đổi số các dịch vụ của chính phủ;

• Văn phòng Ủy viên thông tin Úc (OAIC) quy định hoạt động của Luật Quyền riêng tư năm 1988, Luật Tự do thông tin năm 1982 và báo cáo với Chính phủ Úc về chính sách thông tin và thông lệ;

• Cục Thống kê Úc là cơ quan thống kê chính thức cho Chính phủ Úc và Chính phủ tiểu bang, lãnh thổ;

• Cơ quan lưu trữ quốc gia Úc chịu trách nhiệm bảo quản tài nguyên lưu trữ của Úc, cung cấp quyền truy cập thông tin công khai cho người trên 30 tuổi (giảm đến 20 tuổi vào năm 2021), với các miễn trừ cụ thể và thúc đẩy quản lý thông tin toàn chính phủ.

b) Các cơ quan cá nhân có chức năng quản trị dữ liệu riêng của họ

Ngoài các chức năng toàn chính phủ này, hầu hết các cơ quan có sử dụng dữ liệu quan trọng đều có các ban, khung và quy trình bên trong và bên ngoài được thiết lập để quản trị việc chia sẻ và sử dụng dữ liệu. Hầu hết các cơ quan đều có ít nhất một ban quản trị dữ liệu nội bộ, với 58 cơ quan báo cáo tổng cộng 73 ban nội bộ. Hầu hết tất cả các cơ quan cũng có các ban quản trị đối ngoại, bao gồm các ban liên ngành, ủy ban cố vấn chuyên môn, ủy ban đạo đức với sự tham gia đáng kể từ bên ngoài và diễn đàn tham vấn các bên liên quan thường xuyên.

Một số sở đã làm cho quản trị dữ liệu trở thành một ưu tiên cấp tổ chức quan trọng. Ví dụ:

• Sở Nội vụ có một bộ phận Quản lý dữ liệu, đứng đầu là Giám đốc dữ liệu, để cải thiện việc quản trị và sử dụng dữ liệu trên toàn Sở;

• Sở Dịch vụ con người có Giám đốc kinh nghiệm công dân để thay đổi trải nghiệm người dùng thông qua việc cải thiện môi trường công nghệ thông tin và truyền thông;

• Sở Điều tiết năng lượng sạch đã tích hợp quản trị các hệ thống công nghệ thông tin và dữ liệu nghiệp vụ vào một ủy ban duy nhất và có trách nhiệm cụ thể đối với các vị trí quản trị dữ liệu khác nhau, bao gồm cả Giám đốc dữ liệu.

Mặc dù một số hệ thống quản trị dữ liệu của các cơ quan này rất tùy biến nhưng nhìn chung trong một số trường hợp có sự trùng lặp đáng kể của các chức năng bao gồm việc tạo các khung dữ liệu không thể tương tác giữa các cơ quan.

Đầu tư vào các dự án tích hợp dữ liệu của toàn chính phủ đang bắt đầu cho thấy lợi nhuận

Tích hợp dữ liệu là tập hợp dữ liệu từ các nguồn khác nhau về các cá nhân hoặc đơn vị giống nhau (hoặc tương tự). Tích hợp dữ liệu dẫn đến những hiểu biết có ý nghĩa có thể trả lời một phạm vi câu hỏi rộng hơn và giúp kiểm tra các vấn đề từ nhiều góc độ.

Trong lịch sử, tích hợp dữ liệu của Chính phủ Úc đã xảy ra trên cơ sở ad‑hoc. DIPA, được tài trợ trong Ngân sách 2017 - 2018, là một sáng kiến để:

• cải thiện cơ sở hạ tầng và tài sản dữ liệu của chính phủ;

• cung cấp sự hợp tác giữa chính phủ sử dụng những cải tiến này để cung cấp các chính sách, chương trình và dịch vụ tốt hơn cho các vấn đề chính sách phức tạp;

• giao tiếp tốt hơn và tham gia vào các sáng kiến dữ liệu.

Sự hợp tác bao gồm các đơn vị phân tích trên một số lĩnh vực ưu tiên: xã hội, y tế và phúc lợi; môi trường; kinh tế. Đầu tư phối hợp vào khả năng và tài sản tích hợp dữ liệu trong chính phủ cho phép các bộ dữ liệu tích hợp mới cũng như hỗ trợ duy trì và phát triển các bộ dữ liệu hiện có được chọn.

Các dự án giai đoạn 2017 - 2018 đang cho thấy kết quả đầy hứa hẹn bao gồm:

• tăng cường an toàn cho bệnh nhân thông qua việc xác định các tác dụng phụ từ thuốc;

• khám phá tác động của những thay đổi trong sử dụng khí đốt của doanh nghiệp Úc;

• hiểu kết quả các khoản tài trợ của chính phủ cho doanh nghiệp để hỗ trợ mục tiêu tốt hơn.

Kết luận

Các cơ quan nhà nước Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm quản trị dữ liệu của Chính phủ Úc trong quá trình nghiên cứu, đề xuất các chính sách quản lý nhà nước về quản trị dữ liệu. Trong đó đáng chú ý là kinh nghiệm sử dụng dữ liệu hiệu quả giúp cải thiện việc cung cấp dịch vụ cho tất cả người dân Úc, quản lý chương trình hiệu quả dựa trên dữ liệu chính xác, cung cấp các dịch vụ chuyên môn và kỹ thuật dành riêng cho dữ liệu, có nhiều chức năng quản trị toàn chính phủ để giúp quản lý hiệu quả dữ liệu của khu vực công trong khi các cơ quan cá nhân vẫn có chức năng quản trị dữ liệu riêng của họ.

Tài liệu tham khảo

[1] Department of the Prime Minister and Cabinet - Australian Government, Review of Australian Government data activities, 2018.

  Phạm Văn Thịnh