Theo wikipedia thì “Phương tiện truyền thông mạng xã hội là các ứng dụng hoặc chương trình được xây dựng dựa trên nền tảng Internet, tạo điều kiện cho việc tạo mới hoặc chia sẻ thông tin, ý tưởng, lợi ích nghề nghiệp và các nội dung khác thông qua các thiết bị công nghệ và mạng máy tính”. Người dùng thường truy cập vào các dịch vụ truyền thông mạng xã hội thông qua các ứng dụng web trên máy tính để bàn và máy tính xách tay hoặc tải xuống các dịch vụ cung cấp chức năng phương tiện truyền thông mạng xã hội cho thiết bị di động của họ (ví dụ như: điện thoại thông minh và máy tính bảng). Khi người dùng tham gia vào các dịch vụ điện tử này, họ tạo ra các nền tảng tương tác cao thông qua đó các cá nhân, cộng đồng và tổ chức có thể chia sẻ, cùng sáng tạo, thảo luận, liên lạc, tham gia và sửa đổi nội dung do người dùng tạo hoặc nội dung tự quản lý được đăng trực tuyến.

Mạng xã hội ra đời ngày 24/5/1844, khi máy điện báo được phát minh. Samuel Morse gửi một thông điệp từ Baltimore tới Washington DC, và sự trỗi dậy mạnh mẽ của mạng xã hội bắt đầu vào năm 1969 khi Mạng lưới Cơ quan với các Đề án Nghiên cứu Tiên tiến ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network) ra đời. Mạng xã hội số mới xuất hiện này cho phép các nhà khoa học từ bốn trường đại học nổi tiếng kết nối và chia sẻ phần mềm, phần cứng và các tài nguyên khác một cách dễ dàng khi ngồi tại văn phòng của họ.

Ngày nay, các trang web, Nền tảng mạng xã hội khác nhau cung cấp nhiều dịch vụ thuộc nhiều lĩnh vực. Các Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới đã thu hút kỷ lục 5 tỷ người dùng điện thoại di động từ khắp nơi trên thế giới. Bài viết này sẽ giới thiệu một số Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới có nhiều người dùng vào đầu năm 2022.

Một số Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới

Mạng xã hội hay còn gọi là “cộng đồng mạng” là một nền tảng trực tuyến, được xây dựng nhằm chia sẻ các thông tin, câu chuyện, mối quan hệ với những người dùng có chung sở thích, công việc, tính cách khác nhau. Theo khảo sát gần đây, hiện có gần 5 tỷ người trên toàn cầu sử dụng các trang mạng xã hội, chiếm khoảng 57% dân số của thế giới. Dưới đây là danh sách các Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới phổ biến năm 2021:

Hình 1. Danh sách các Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới phổ biến

(1) Facebook - Mạng xã hội lớn nhất toàn cầu.

(2) Tiktok - Mạng xã hội chia sẻ định dạng video ngắn.

(3) Instagram - Mạng xã hội đăng tải hình ảnh.

(4) Linkedin - Mạng xã hội định hướng kinh doanh.

(5) WhatsApp - Mạng xã hội nhắn tin đa nền tảng.

(6) Wechat - Mạng xã hội nhắn tin miễn phí.

(7) Pinterest - Mạng xã hội định dạng hình ảnh.

(8) Snapchat - Mạng xã hội gửi nội dung hình ảnh, video.

(9) Twitter - Mạng xã hội phổ biến trên toàn cầu miễn phí.

(10) Tumblr - Mạng xã hội định dạng blog chia sẻ nhật ký cá nhân.

Ngoài ra, còn một số mạng xã hội Việt Nam do chính người Việt Nam sáng lập:

(1) Gapo - Mạng xã hội của G-Group.

(2) Lotus - Mạng xã hội Việt của Vccorp.

Dưới đây sẽ giới thiệu một số Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới có nhiều người dùng vào đầu năm 2022 như sau:

1) Facebook: Facebook là nền tảng được Mark Zuckerberg ra mắt lần đầu vào năm 2004 và có hơn 2 tỷ người dùng tích cực trên toàn thế giới. Người dùng nền tảng này có quyền truy cập vào một số tính năng, từ trò chuyện trực tuyến đến chia sẻ phương tiện truyền thông, tiếp thị, từ tạo nhóm đến gây quỹ. Tất cả các dịch vụ này đang được cung cấp miễn phí. Theo dữ liệu được công bố trong nguồn tài nguyên quảng cáo của Meta cho thấy Facebook có 70,40 triệu người dùng tại Việt Nam vào đầu năm 2022.

Facebook có một số lợi thế như sau:

- Hữu ích cho giáo dục: Facebook là một công cụ tuyệt vời cho giáo dục. Các giáo sư có thể chia sẻ bài giảng và các tài liệu khóa học khác với lớp học, và sinh viên thậm chí có thể tương tác với nhau để tranh luận về tài liệu khóa học. Giáo viên có thể kết nối với học sinh của họ và phụ huynh có thể nhận được thông tin cập nhật về sự tiến bộ của học sinh ở trường. Trang web facebook.com cũng có một diễn đàn mà giáo viên có thể sử dụng khi họ cần trợ giúp về các câu hỏi từ học sinh của mình.

- Duy trì kết nối: Facebook là một mạng xã hội tuyệt vời để mọi người kết nối với nhau. Người dùng facebook có thể nhắn tin cho bạn bè và gia đình của mình hoặc có thể cập nhật những gì họ đang làm trên Facebook. Ngoài ra có thể tạo các nhóm để chia sẻ thông tin và cập nhật về một chủ đề nhất định.

- Có lợi cho kinh doanh: Facebook là Nền tảng mạng xã hội tốt nhất cho các doanh nghiệp vì đây là một trong những mạng xã hội lớn nhất thế giới. Nó cũng có rất nhiều tính năng giúp chủ doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận đối tượng mong muốn và thông qua đó tăng doanh số bán hàng. Facebook cho phép các doanh nghiệp tạo Trang Facebook, đây là một cách cá nhân hóa hơn để kết nối với mọi người về dịch vụ khách hàng và tiếp thị. Doanh nghiệp có thể tiếp cận nhiều đối tượng và nhắm mục tiêu đúng đối tượng dựa trên độ tuổi, vị trí, sở thích...

- Dễ dàng phổ biến thông tin: Một trong những điều tuyệt vời nhất về Facebook là hầu hết mọi người đều đã có tài khoản Facebook, vì vậy họ có thể dễ dàng chia sẻ những bài đăng. Nếu có một liên kết được đăng, người đọc chỉ cần nhấp vào liên kết để truy cập trang web mà không cần bất kỳ phần mềm đặc biệt hoặc tải xuống nào khác.

- Truyền bá thông tin nhanh chóng: Facebook cho phép người dùng đăng các phần thông tin quan trọng và chia sẻ chúng với bạn bè và những người theo dõi của họ trong thời gian thực. Tốc độ lan truyền này có nghĩa là tin tức có thể lan truyền cực kỳ nhanh chóng trên mạng xã hội, trước khi các phương tiện truyền thông chính thống có cơ hội phản ứng.

- Kết nối trực tiếp với khán giả hoặc nhóm mục tiêu: Trước khi phát minh ra Facebook, các công ty sẽ phải chi hàng nghìn đô la cho quảng cáo để tiếp cận đối tượng của họ. Giờ đây, họ có thể đơn giản sử dụng Facebook làm nền tảng quảng cáo và tất cả những người theo dõi họ đều có thể nhìn thấy thông điệp của họ. Họ cũng có thể nhắm mục tiêu những người có nhiều khả năng mua sản phẩm hoặc dịch vụ của họ nhất vì Facebook có một cơ sở dữ liệu thông tin cá nhân khổng lồ có thể được sử dụng để tìm ra những người thích một số sản phẩm nhất định.

- Xây dựng thương hiệu cá nhân: Facebook có thể là một công cụ tuyệt vời cho hoạt động tiếp thị của doanh nghiệp. Với hơn 2 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng, Facebook là trang mạng xã hội lớn nhất trên thế giới. Khi tạo Trang Facebook, người dùng có cơ hội tiếp cận với khách hàng và khách hàng tiềm năng, xây dựng lòng tin với họ bằng cách cung cấp thông tin có giá trị. Thiết lập sự hiện diện trực tuyến trên nền tảng này cũng sẽ giúp tăng thứ hạng trên công cụ tìm kiếm của công ty.

Mặc dù có facebook là trang mạng xã hội có nhiều ưu điểm và lợi ích mà nhiều người yêu thích nhưng nó cũng một số nhược điểm đáng lo ngại như:

- Lo ngại về quyền riêng tư: Facebook có tiền sử vi phạm quyền riêng tư của người dùng. Vào năm 2012, một công ty đã đề xuất ứng dụng cho phép các nhà tiếp thị theo dõi hoạt động duyệt web của người dùng bên ngoài Facebook. Từ khi sử dụng ứng dụng theo dõi này, công ty thừa nhận rằng họ đã bí mật lưu số điện thoại và tin nhắn văn bản từ các thiết bị Android trong nhiều năm. Gần đây, Facebook đã đóng cửa gần 200 ứng dụng do lo ngại về quyền riêng tư.

- Có thể gây nghiện: Facebook có thể gây mất tập trung, thay vì hữu ích. Thay vì phải giải quyết các công việc cần phải làm, Facebook có thể chiếm lấy cuộc sống của bất kỳ người dùng nào nếu lạm dụng ứng dụng này. Nghiện Facebook nghiêm trọng đến mức một số người thấy mình đăng nhập ngay sau khi điện thoại của họ thức dậy vào buổi sáng, kiểm tra thông báo trước khi làm bất cứ điều gì khác.

- Nguy cơ bắt nạt trên mạng: Một trong những điều nguy hiểm nhất có thể xảy ra trên Facebook là bắt nạt trên mạng, đó là khi ai đó sử dụng Internet để đe dọa hoặc bắt nạt người khác. Việc lạm dụng này có thể được thực hiện bởi những người theo dõi đã biết, ẩn danh hoặc dưới một hồ sơ giả mạo và thường bắt đầu bằng cách quấy rầy nạn nhân bằng các tin nhắn, bài đăng hoặc hình ảnh gây rối loạn tinh thần.

- Giảm sự thân mật với gia đình và bạn bè: Nhược điểm rõ ràng nhất của Facebook là làm giảm sự thân mật với bạn bè và gia đình. Một nghiên cứu cho thấy việc sử dụng mạng xã hội có liên quan đến mức độ tin cậy và mức độ hài lòng với cuộc sống gia đình thấp hơn, điều này dẫn đến mọi người cảm thấy bị cô lập và trầm cảm hơn.

- Nguy cơ bị đánh cắp danh tính: Nếu thông tin cá nhân của một người bị đánh cắp, họ có thể bị đánh cắp danh tính. Có nhiều cách mà dữ liệu của ai đó có thể bị đánh cắp. Ví dụ: nếu ai đó tiết lộ email của họ trên một bài đăng công khai, địa chỉ email của họ có thể nằm trong tay kẻ gửi thư rác hoặc tin tặc.

2) Instagram: Instagram được thành lập vào năm 2010 bởi Kevin Systrom, sau đó được Facebook mua lại vào năm 2011. Ban đầu, nền tảng Instagram được ra mắt như một trang web chia sẻ hình ảnh và video, được truy cập nhiều nhất trên thế giới. Nó đã trở thành sự lựa chọn hàng đầu của các thương hiệu vì tính năng dễ dàng tương tác với người dùng, khách hàng mà không cần trực tiếp gặp gỡ. Instagram đã trở thành ứng dụng được lựa chọn cho những người dùng mạng xã hội quan tâm đến du lịch, giải trí, thời trang và các chủ đề trực quan khác. Những con số được công bố trên các công cụ quảng cáo của Meta cho thấy Instagram có 11,65 triệu người dùng tại Việt Nam vào đầu năm 2022. Con số này cho thấy phạm vi tiếp cận quảng cáo của Instagram tại Việt Nam tương đương 11,8% tổng dân số vào đầu năm 2022.

3) Twitter: được thành lập bởi Jack Dorsey, Biz Stone và Evan Williams vào năm 2006 ban đầu như một nền tảng tiểu blog. Theo các con số, có hơn 1 tỷ người dùng Twitter đang hoạt động. Twitter là một trang mạng xã hội miễn phí, nơi người dùng phát các bài đăng ngắn được gọi là tweet. Các tweet này có thể chứa văn bản, video, ảnh hoặc liên kết. Để truy cập Twitter, người dùng cần có kết nối Internet hoặc điện thoại thông minh để sử dụng ứng dụng hoặc trang web Twitter.com. Mọi người sử dụng Twitter để nhận thông tin cập nhật và khuyến mãi mới nhất từ ​​các thương hiệu; giao tiếp với bạn bè; và theo dõi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, chính trị gia và người nổi tiếng; cập nhật tin tức và sự kiện.

Tại Việt Nam, với dân số khoảng 97 triệu người và số người sử dụng Internet trên 75 triệu người, Việt Nam là nước nằm trong nhóm 15 quốc gia lớn nhất trên không gian mạng. Hiện nay, các Nền tảng mạng xã hội tại Việt Nam đã vươn lên nhóm dẫn đầu thị trường, đạt quy mô người sử dụng tương đương và hơn hẳn các nền tảng số phổ biến ở nước ngoài. Các Nền tảng mạng xã hội phục vụ các nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người dân như du lịch, mua sắm, liên lạc, học tập, giải trí… ngày càng phổ biến và được người dân quan tâm sử dụng. Cụ thể, Zalo có trung bình khoảng 74,7 triệu người sử dụng hàng tháng và Mocha có trung bình khoảng 4,6 triệu người sử dụng hăàng tháng. Zalo hướng tới siêu ứng dụng phục vụ toàn dân, đẩy mạnh tham gia dịch vụ công trực tuyến. Mocha chủ yếu nhắm tới khách hàng giới trẻ, vừa dùng liên lạc vừa giải trí.

Thời gian mỗi người sử dụng Zalo trung bình hàng ngày tương đối cao (~28 phút) so với Messenger (~20 phút), Facebook (~30 phút). Zalo hướng tới siêu ứng dụng phục vụ toàn dân, đẩy mạnh tham gia dịch vụ công trực tuyến.

Đặc biệt, trong Top 5 app liên lạc, tổng lượng dữ liệu trung bình mỗi người dùng Việt Nam tạo ra, trao đổi hàng tháng với nhau trên Zalo và Mocha xấp xỉ 591 MB (~ 58,84% toàn thị trường), nhiều hơn 1,43 lần so với tổng lượng dữ liệu trao đổi trên 3 nền tảng nước ngoài phổ biến ở Việt Nam (tổng Messenger, Viber và Telegram là 413,3 MB, chiếm 41,16%). Đây là tín hiệu đáng mừng về khả năng thu hút dữ liệu người dùng Việt Nam lưu trữ trên Nền tảng mạng xã hội của Việt Nam.

Kết luận

Hiện nay, nhu cầu giao tiếp, chia sẻ và tương tác của mọi người ngày càng tăng. Việc sử dụng các Mạng xã hội phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam như là một phương tiện để nắm bắt, kết nối và chia sẻ thông tin nhanh nhạy hơn giữa mọi người và cộng đồng trong thời đại Internet.

Nền tảng mạng xã hội thế hệ mới cũng là một trong 35 nền tảng đã được Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông thúc đẩy phát triển và sử dụng trong Chương trình thúc đẩy phát triển và sử dụng các nền tảng số quốc gia phục vụ chuyển đổi số, phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số tại Quyết định số 186/QĐ-BTTTT ngày 11/02/2022.

Lương Thị Kim Thanh

Tài liệu tham khảo

[1] https://moneydaily.vn/ung-dung-mocha-la-gi-cach-su-dung-mocha/

[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Social_media

[3] https://oa.zalo.me/chuyendoiso/tintuc

[4] https://landing.gapowork.vn/tinh-nang