Về tổng quát, các ứng dụng tiềm năng trong khối chính phủ thường được phân thành 03 loại khác nhau, bao gồm:

• Ứng dụng phục vụ cung cấp dịch vụ dân sự

• Ứng dụng trong công tác lập pháp

• Ứng dụng trong quản lý nền kinh tế

1. Ứng dụng phục vụ cung cấp dịch vụ dân sự

Một số nhiệm vụ chính trong việc cung cấp dịch vụ công có thể bị ảnh hưởng bởi công nghệ này, trong đó phổ biến tập trung vào mối liên hệ giữa quyền riêng tư, khả năng chia sẻ dữ liệu và khả năng thực hiện của công nghệ.

2. Ứng dụng trong công tác lập pháp

Công nghệ sổ cái phân tán vẫn còn non trẻ và có thể sẽ còn nhiều chu kỳ phát triển nữa. Do đó, chính phủ có thể nhắm mục tiêu vào ba "lĩnh vực ưu tiên" riêng biệt trong quy trình phát triển công nghệ.

2.1. Lĩnh vực ưu tiên số 1: Hỗ trợ một hệ sinh thái mới nổi

Đã xuất hiện một số sàn giao dịch tiền kỹ thuật số, nhà cung cấp 'ví điện tử' và các nhà cung cấp dịch vụ khác trong hệ sinh thái Bitcoin và trong các hệ thống sổ cái được chia sẻ khác. Nhận thức được rằng khoa học công nghệ và doanh nghiệp sẽ tiếp tục phát triển, các hoạt động của lĩnh vực ưu tiên này có thể bao gồm:

• Yêu cầu trao đổi để xác minh danh tính của khách hàng.
• Ban hành hướng dẫn cho ngành ngân hàng để chứng minh sự khác biệt giữa các loại hình công ty trong lĩnh vực này: (i) những người chuyển giao giá trị thông qua hệ thống chuỗi khối; (ii) những người cung cấp phần mềm cho các ngành sử dụng chuỗi khối; (iii) những người cung cấp phần mềm dựa trên chuỗi khối để giải quyết các vấn đề kinh doanh thông thường.
• Thiết lập các tiêu chuẩn bảo mật cho các nhà cung cấp ví điện tử.
• Tạo ra những thách thức cho giới học thuật và hệ sinh thái khởi nghiệp để xem xét những lỗ hổng cụ thể trong hệ sinh thái chuỗi khối, chẳng hạn như: (i) thiết lập kiến ​​trúc kỹ thuật; (ii) xác định cách thức công nghệ có thể tăng cường giúp cải thiện xác minh danh tính khách hàng, giải quyết vấn đề rửa tiền và ngăn chặn tội phạm; (iii) thiết lập cách thức sử dụng ví đa chữ ký có thể cải thiện trải nghiệm của người dùng đối với các dịch vụ của chính phủ và trao quyền cho công dân kiểm soát và kiểm tra dữ liệu của chính họ do chính phủ nắm giữ.
• Tận dụng các đối tác để duy trì trao đổi hợp tác giữa chính phủ và ngành công nghiệp.

2.2. Lĩnh vực ưu tiên số 2: Các thử nghiệm và thí điểm ban đầu

Khi ứng dụng công nghệ sổ cái vào một lĩnh vực cụ thể, chính phủ có thể bắt đầu thực hiện các thử nghiệm trong phạm vi nhỏ đối với một số trường hợp sử dụng nhất định. Các vấn đề mà chính phủ có thể cần phải xem xét bao gồm:

• Những tiện ích chính nào có thể được hưởng lợi từ công nghệ sổ cái/cơ sở dữ liệu dùng chung?

• Chính sách hỗ trợ thử nghiệm có thể ở đâu (ví dụ như cải cách lương hưu, cải cách phúc lợi)?

• Thử nghiệm có thể mang lại bài học kinh nghiệm tốt nhất ở đâu?

2.3. Lĩnh vực ưu tiên số 3: Định vị Vương quốc Anh là nước dẫn đầu trong cuộc đua toàn cầu

Cho đến nay, phần lớn vốn đầu tư mạo hiểm vào công nghệ sổ cái phân tán tập trung vào Bitcoin và tập trung vào khu vực bờ biển phía tây của Hoa Kỳ. Tuy nhiên những cơ hội tiềm năng cho công nghệ này nằm ở các ứng dụng khác.

• Vương quốc Anh nên nhận ra tiềm năng này và tạo ra hướng dẫn cho hiệu ứng đó thông qua các cơ quan quản lý của mình.
• Vương quốc Anh có thể tạo ra một trung tâm hàng đầu cho các công nghệ này.

3. Chính phủ: Ứng dụng trong quản lý nền kinh tế

Để hiểu cách chính phủ có thể thúc đẩy và nhận ra lợi ích của công nghệ này một cách tốt nhất, thì điều cần thiết là phải xem xét các trường hợp sử dụng trong hai lĩnh vực bao gồm: dịch vụ tài chính; bảo hiểm và các ngành khác.

3.1. Các dịch vụ tài chính

Ví dụ về các nghiệp vụ mà trong đó công nghệ điện tử có thể được áp dụng cho lĩnh vực tài chính bao gồm:

a. Tăng hiệu quả trên thị trường vốn

Thị trường vốn vẫn dựa vào hồ sơ giấy để điều chỉnh mối quan hệ giữa các đối tác có liên quan. Mặc dù các tiện ích trung tâm đã được tạo ra trong quá khứ, khả năng điều chỉnh một giao dịch và chắc chắn rằng đối tác đã đồng ý là rất quan trọng. Nhiều khoản tiền phạt và nhiều khoản chi phí cố định cơ bản của hoạt động ngân hàng dựa trên khái niệm phụ thuộc. Về bản chất, một ngân hàng phải dựa vào các quy trình của ngân hàng khác và không có cách nào để xác minh được tính đúng đắn của một hành vi nào đó của ngân hàng khác. Công nghệ chuỗi khối có thể trợ giúp bằng cách hiển thị chuỗi giao dịch (đối chiếu thông qua mật mã) và các tác nhân liên quan và điều này được thực hiện một cách minh bạch với cơ quan quản lý. Ngoài ra, việc kiểm tra dữ liệu này rất tốn kém và diễn ra sau khi giao dịch thực hiện xong. Các ngân hàng lớn hiện đang tìm các cách thức tối ưu hơn để hợp tác với nhau dựa trên công nghệ này.

b. Giảm gian lận và tăng hiệu quả trong tài chính thương mại

Tài chính thương mại vẫn hoạt động theo cách tương tự như hàng nghìn năm nay. Thường có ít nhất 5 hoặc 6 bên tham gia vào việc mua hoặc bán một mặt hàng cụ thể (ví dụ người mua, ngân hàng của người mua, công ty vận chuyển, người chuyển phát nhanh, người bán và ngân hàng của người bán). Đã có những nỗ lực trong việc vừa chuẩn hóa vừa tạo ra các tiện ích trung gian trong thương mại tài chính. Và sổ cái dùng chung cung cấp một số lợi thế riêng.

• Một hệ thống 'bán ủy quyền' có thể cho phép ký một tài liệu giấy một cách an toàn (ví dụ: vận đơn cho biết sản phẩm nào được đựng trong một thùng chứa, số lượng bao nhiêu, màu gì, v.v.). Điều này sau đó có thể được ký xác minh (bằng kỹ thuật số) bởi từng bên liên quan.

• Thay vì chỉ lưu trữ các tài liệu, như hiện nay, một hệ thống sổ cái dùng chung sẽ ghi lại bằng chứng về trạng thái của các tài liệu đó. Nếu được áp dụng rộng rãi hơn, các tệp tài liệu có thể được phân phối qua sổ cái dùng chung, thay vì in và ký tên.

3.2. Lĩnh vực công nghiệp và các tổ chức

a. Theo dõi tài sản và đảm bảo xuất xứ

Nhiều mặt hàng, chẳng hạn như đồ mỹ nghệ hoặc đồ điện tử tiêu dùng trong thực tế có mang dấu (mã) kỹ thuật số. Tuy nhiên, không có tiện ích nào để theo dõi và truy tìm những mặt hàng này để có thể cung cấp quyền kiểm soát, quyền xác định ai có thể xem nội dung nào đang được quản lý. Nhiều tổ chức dựa vào các tài liệu giấy tờ để chứng minh nguồn gốc của sản phẩm. Nhưng không có cách nào để xác minh các nguồn gốc này nếu dấu vết giấy tờ bị làm giả. Nếu các bộ phận của chuỗi cung ứng đó sử dụng sổ cái chung và được ký sổ thì sẽ mọi chuyện sẽ trở nên dễ dàng hơn đối với tất cả các bên, khi đó các tài liệu sẽ không bị sửa đổi hoặc giả mạo bằng bất kỳ cách nào.

Hình 1: Mô hình điển hình về ứng dụng công nghệ sổ cái phân tán

Ví dụ: Provenance.org là một công ty khởi nghiệp sử dụng công nghệ chuỗi khối để cung cấp cho các nhà bán lẻ công cụ để xác minh nguồn gốc và tính bền vững của hàng may mặc. Các nhà bán lẻ hiện đang dựa vào các tài liệu giấy để xác nhận xuất xứ của hàng may mặc, nhưng không có cách nào để đảm bảo rằng chính xác người nào đó đã hoàn thành các tài liệu đó. Sử dụng công nghệ chuỗi khối, người được ủy quyền có thể ký hợp đồng số với khóa cá nhân của họ, mang lại sự tin tưởng cao hơn vào việc đúng người đã ký tài liệu vào ngày và giờ chính xác. Bản chất của công nghệ chuỗi khối có nghĩa là điều này sẽ được hiển thị cho tất cả các nhà bán lẻ được ủy quyền thích hợp.

b. Sử dụng dữ liệu bí mật với sự kiểm soát của người dùng

Độ chính xác của dữ liệu và bảo mật dữ liệu là những thách thức chính đối với các tổ chức. Các công ty bảo hiểm có thể đưa ra các sản phẩm, giá cả và phí bảo hiểm chính xác hơn nếu họ có thêm dữ liệu đúng đắn từ một hoặc nhiều nguồn đáng tin cậy (ví dụ như chính phủ hoặc ngân hàng). Vấn đề thách thức ở đây là thực hiện việc cung cấp dữ liệu đã được xác thực một cách an toàn phải đồng thời với việc đảm bảo rằng công dân vẫn kiểm soát được dữ liệu cá nhân của họ.

Một chuỗi khối sẽ cung cấp bằng chứng về cách các thành phần dữ liệu được truy cập, có thể sử dụng giải pháp như là giải pháp Guardtime. Sử dụng môi trường thực thi đáng tin cậy trong điện thoại di động, chẳng hạn như chip TrustZone của ARM, bất kỳ yêu cầu nào để truy cập dữ liệu được quản lý bởi chính phủ đều được ghi lại trong một chuỗi khối. Trừ khi công dân đã cho phép các công ty bảo hiểm thì những dữ liệu của họ mới được phép sao chép. Nếu có bất kỳ cố gắng nào để thay đổi hoặc truy cập dữ liệu, công dân hoặc các cơ quan có liên quan sẽ được thông báo ngay lập tức.

Công nghệ sổ cái được chia sẻ, khi được kết hợp với giao diện người dùng di động đơn giản sẽ có khả năng làm giảm đi đáng kể sự phức tạp của việc quản lý bằng việc chuyển vấn đề bảo mật vào lớp nền tảng. Các tổ chức chọn áp dụng theo cách này trong tương lai sẽ phải có được niềm tin của công chúng, đồng thời thử nghiệm và triển khai sớm sẽ đạt được nhiều lợi ích hơn.

c. Thiết bị công nghiệp (Internet vạn vật kết nối)

Rất khó để thu thập chính xác dữ liệu theo thời gian thực của các thiết bị công nghiệp trên nhiều lĩnh vực, bao gồm giao thông, tiện ích và nông nghiệp. Với sự ra đời của Internet of Things (IoT), một số khó khăn này đang được giải quyết với phần cứng thương mại có chi phí thấp, nhưng cũng có rủi ro là các thiết bị này dễ bị tấn công. Theo báo cáo gần đây từ Viện giá trị kinh doanh của IBM:

"Kết quả là sự gia tăng của hàng trăm tỷ thiết bị sẽ không đắt hơn những thiết bị cũ, nhưng vẫn có thể vận hành và hoạt động như một phần của các hệ thống tích hợp, phức tạp. Trong một mạng lưới quy mô lớn của các thiết bị IoT, sự tin tưởng có thể rất khó để đạt được và rất tốn kém để có thể đạt được, nếu không muốn nói là không thể. Tuy nhiên, để áp dụng rộng rãi IoT, quyền riêng tư và ẩn danh phải được tích hợp vào thiết kế bằng cách cho phép người dùng kiểm soát quyền riêng tư của họ. Các mô hình bảo mật hiện tại đa phần dựa trên các phương pháp tiếp cận nguồn đóng và do đó cần phải được thay thế bằng một cách tiếp cận mới hơn - bảo mật thông qua tính minh bạch. Trong tầm nhìn của chúng tôi về IoT phi tập trung, chuỗi khối là một khung nền tảng tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý và điều phối giao dịch giữa các thiết bị tương tác. Mỗi thiết bị quản lý hành vi của riêng mình, tạo nên một thứ gọi là "Internet của những thứ phi tập trung, tự trị”- và do đó, dân chủ hóa thế giới số".

Nếu mỗi thiết bị hoạt động như một tác nhân tự trị và là một phần của toàn bộ, thì không có điểm trung tâm nào bị lỗi. Trong trường hợp cụ thể, các tổ chức sẽ áp dụng các thiết bị IoT và đạt được nhiều lợi ích liên quan đến dữ liệu cập nhật theo thời gian thực và kết nối. Sổ cái được chia sẻ và công nghệ chuỗi khối cung cấp các mô hình công nghệ và tính năng mới để triển khai bảo mật cao hơn của IoT.

4. Phần kết luận

Có thể hình dung một tương lai mà trong đó công nghệ sổ cái phân tán tạo ra một hình thức 'chính phủ minh bạch' có trách nhiệm hơn với người dân. Hiện nay đã có một số trường hợp sử dụng điển hình và khi công nghệ phát triển, gần như chắc chắn sẽ có nhiều trường hợp khác xuất hiện. Điều này có thể giúp đạt được các mục tiêu chính sách. Điểm mấu chốt đối với các cơ quan chính phủ là:

Công nghệ đang ở giai đoạn đầu nhưng có nhiều tiềm năng ứng dụng đầy hứa hẹn. Để mở ra tiềm năng của công nghệ chuỗi khối, điều cần thiết là phải hiểu cách kết hợp của Cách thức đối chiếu thông qua mật mã; Quy mô lớn, sao chép dữ liệu an toàn và Tính minh bạch trong cung cấp dịch vụ.

Trần Kiên

Tài liệu tham khảo:

1. "Distributed Ledger Technology: Beyond block chain" A report by the UK Government Chief Scientific Adviser.

2.https://www.oecd.org/fr/gov/administration-innovante/oecd-guide-to-blockchain-technology-and-its-use-in-the-public-sector.htm