Cụ thể, theo tuyên bố Berlin, các quốc gia Châu Âu thống nhất đưa ra các hành động chính sách:

Hình 1: Khung chính sách các hành động ưu tiên

1. Thúc đẩy các quyền cơ bản và giá trị trong lĩnh vực kỹ thuật số bằng cách

Thúc đẩy hiệu lực của các quyền cơ bản trong lĩnh vực kỹ thuật số và áp dụng các biện pháp để tăng cường tuân thủ các giá trị và quyền cơ bản;

Tăng cường nỗ lực của các quốc gia để đảm bảo rằng quá trình hình thành dư luận và ra quyết định không bị thao túng bởi việc sử dụng công nghệ mới không phù hợp hoặc có ác ý;

Hỗ trợ cuộc chiến chống tội phạm mạng, đặc biệt là lạm dụng trẻ em trên môi trường trực tuyến;

Ap dụng và thúc đẩy các biện pháp (tức là quy tắc ứng xử trên không gian số) nhằm đạt được sự hiểu biết về hành vi trực tuyến tôn trọng lẫn nhau, công bằng và ứng xử chuẩn mực với nhau.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Tham gia vào các dự án chiến lược với mục đích nâng cao nhận thức về sự phù hợp của chuyển đổi số dựa trên giá trị, tức là bằng cách xây dựng các nền tảng để trao đổi và phát triển hơn nữa các chiến lược quốc gia và châu Âu liên quan đến chuyển đổi số và bằng cách tổ chức trao đổi xuyên biên giới và quốc tế;

Biến quy định trừu tượng về các quyền cơ bản thành các chính sách hữu hình và cố gắng nêu gương bằng cách kết hợp các quyền cơ bản vào các chính sách đổi mới của khu vực công và các quy tắc mua sắm công nghệ;

Khuyến khích thành lập các hội đồng chuyên gia về đạo đức và công nghệ để tư vấn và thúc đẩy tranh luận giữa trong cộng đồng;

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho Liên minh để Bảo vệ trẻ vị thành niên trên không gian mạng tốt hơn;

Xây dựng các hướng dẫn, quy tắc ứng xử và các công cụ khác để tăng cường tuân thủ, đấu tranh chống lại nội dung có hại và hỗ trợ thêm các hành động để phối hợp và giải quyết các tài liệu xâm hại tình dục trẻ em trực tuyến;

Tiếp tục hỗ trợ phát triển và mở rộng hệ thống giám sát số để chống lại thông tin sai lệch trên môi trường trực tuyến.

2. Tăng cường sự tham gia và hội nhập xã hội bằng cách

Tăng cường đối thoại chính sách số với công dân để thúc đẩy sự gắn kết xã hội và sự tham gia tích cực của xã hội dân sự vào diễn ngôn chính trị dân chủ;

Khuyến khích người dân và chính quyền khám phá mạnh mẽ hơn việc sử dụng các công cụ kỹ thuật số trong việc định hình diễn ngôn chính trị về chuyển đổi số;

Đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi số bao gồm và có thể tiếp cận đối với người khuyết tật và xây dựng các chính sách liên quan để giải quyết các khoảng cách tham gia hiện có, đặc biệt là đối với nhân khẩu học và vùng sâu vùng xa hoặc nông thôn;

Cung cấp đầy đủ các dịch vụ công thông qua các thiết bị di động tiêu chuẩn và người khuyết tật có thể truy cập được, bao gồm các khả năng nhận dạng điện tử an toàn;

Thúc đẩy các giải pháp nhằm giảm thiểu sự loại trừ kỹ thuật số hoặc nhằm thích nghi với một thế giới kinh tế và xã hội đang thay đổi.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Cùng sáng tạo và cộng tác với người dân trong thực tế và khuyến khích sử dụng các công cụ kỹ thuật số để thúc đẩy sự tham gia của người dân trong quá trình ra quyết định chính trị;

Cung cấp quyền truy cập dễ dàng vào các dịch vụ cho kênh di động bằng cách cho phép công dân sử dụng thiết bị di động của họ để thực hiện các dịch vụ số và bằng cách hợp tác ở cấp độ quốc gia trong việc thiết lập các yếu tố cần thiết để đảm bảo khả năng tương tác của thiết bị di động xuyên biên giới;

Đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi số bao gồm và có thể truy cập được đối với người khuyết tật và người cao tuổi, đồng thời tăng cường nỗ lực của chúng tôi để cung cấp các dịch vụ và thông tin công cộng có thể truy cập hoàn toàn bằng kỹ thuật số theo Chỉ thị về khả năng truy cập Web và Đạo luật về khả năng truy cập của Châu Âu.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác giữa các Quốc gia thành viên trong việc tìm kiếm các phương pháp hiệu quả để giúp các nhóm dễ bị tổn thương trở nên tự lực hơn, bao gồm ngôn ngữ đơn giản, các kênh dịch vụ thay thế, kỹ năng và phần cứng để đảm bảo tính toàn diện cho mọi công dân;

Tiếp tục làm việc với các Quốc gia thành viên để hỗ trợ việc thực hiện Chỉ thị về Khả năng truy cập web và Đạo luật về Khả năng truy cập của Châu Âu, đồng thời thúc đẩy sự phát triển các kỹ năng tiếp cận kỹ thuật số trong các ngành CNTT.

3. Thúc đẩy trao quyền kỹ thuật số và kiến thức kỹ thuật số bằng cách

Thúc đẩy các biện pháp góp phần nâng cao kiến thức, nhận thức, kỹ năng về kỹ thuật số của người dân và củng cố khả năng hành động cũng như đưa ra quyết định sáng suốt của họ trong lĩnh vực kỹ thuật số;

Tăng cường các nỗ lực liên tục và không ngừng để đảm bảo rằng người dân và doanh nghiệp châu Âu có thể kiểm soát dữ liệu và danh tính số của họ;

Tăng cường phát triển và sử dụng thực tế các kỹ năng và công cụ kỹ thuật số trong khu vực công,

Khuyến khích đào tạo kỹ năng quản lý nâng cao do các phương thức hoạt động kỹ thuật số mới nhằm tăng cường chuyển hướng sang thực hành làm việc từ xa và các phương thức kinh doanh không tiếp xúc (ví dụ: thanh toán không dùng tiền mặt, hợp đồng thông minh, chữ ký điện tử);

Đặc biệt chú ý đến sự đa dạng, hội nhập và bình đẳng giới khi thúc đẩy năng lực kỹ thuật số trong khu vực công.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Khởi tạo các hội thảo, đào tạo,... để nâng cao nhận thức và kỹ năng kỹ thuật số trong khu vực công;

Tiếp tục cung cấp các dịch vụ dễ tiếp cận, thân thiện với người dùng và các dịch vụ, công cụ và ứng dụng công kỹ thuật số liền mạch;

Khởi động và thúc đẩy các sáng kiến để đảm bảo rằng công chúng nói chung được trang bị khả năng tiếp cận và hiểu biết tối thiểu về công nghệ số và kỹ năng số.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Ra mắt nền tảng Kỹ năng số sẽ là điểm dừng chân duy nhất cho các sáng kiến kỹ năng số (bao gồm cả các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng), các công cụ tự đánh giá và thông tin liên quan từ khắp châu Âu;

Tiếp tục hỗ trợ mạng lưới các Trung tâm Internet An toàn hơn trên toàn EU, cung cấp các dịch vụ nâng cao nhận thức, đường dây trợ giúp và đường dây nóng để bảo vệ và trao quyền cho trẻ em trên không gian mạng, giúp các em phát triển thành những công dân số kiên cường;

Củng cố và mở rộng Trung tâm Giáo dục số Châu Âu, đây sẽ là giao diện trung tâm cho các sáng kiến giáo dục số trên toàn EU (liên quan đến các dịch vụ tư vấn quốc gia về giáo dục số, liên kết các chính sách quốc gia và cho phép hợp tác liên ngành về các sáng kiến giáo dục số);

Tạo điều kiện hợp tác về các kỹ năng hiểu biết về phương tiện truyền thông để đảm bảo nhận thức về môi trường trực tuyến đang phát triển và vai trò của thuật toán và các công cụ AI khác cũng như AR, VR.

4. Tăng cường lòng tin thông qua bảo mật trong lĩnh vực kỹ thuật số bằng cách

Thực hiện các bước để cung cấp các dịch vụ ủy thác và nhận dạng điện tử an toàn, có thể tương tác và sử dụng rộng rãi cho các giao dịch điện tử cho mỗi người dân và cung cấp các dịch vụ và thông tin công cộng đáng tin cậy, lấy người dùng làm trung tâm, có thể truy cập và đáng tin cậy;

Áp dụng các tiêu chí đầy đủ cho dữ liệu được tạo hoặc thu thập với sự hỗ trợ từ quỹ công để tạo điều kiện tái sử dụng chúng;

Tôn vinh các nguyên tắc đạo đức trên không gian mạng như minh bạch, trách nhiệm giải trình và bảo mật khi cung cấp các dịch vụ số và thúc đẩy sự trung thực, liêm chính và tuân thủ luật pháp giữa những người dùng;

Tăng cường các nỗ lực để làm cho dữ liệu được lưu trữ bởi các cơ quan hành chính công của các quốc gia thành viên không bị bất kỳ sự can thiệp không mong muốn nào.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Thúc đẩy triển khai và sử dụng các phương tiện định danh điện tử được thông báo và giới thiệu các biện pháp khuyến khích khu vực tư nhân sử dụng định danh điện tử được thông báo và đáng tin cậy của châu Âu;

Xem xét các cách để thúc đẩy thỏa thuận về các yêu cầu bảo mật CNTT-TT;

Thúc đẩy việc sử dụng lại dữ liệu có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật cũng như Nguyên tắc Once Only phù hợp với Tuyên bố Tallinn và khuyến khích các khái niệm mới như quản lý dữ liệu cá nhân dựa trên sự đồng ý của người dùng.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Tiếp tục làm việc hướng tới phát triển khung định danh số trên toàn EU cho phép công dân và doanh nghiệp truy cập an toàn và liên tục các dịch vụ công và tư trực tuyến, đồng thời giảm thiểu việc tiết lộ và duy trì toàn quyền kiểm soát dữ liệu;

Thúc đẩy trao đổi thực tiễn tốt nhất và hình thành mối liên kết giữa các cơ quan có thẩm quyền cấp quốc gia và khu vực, nhằm tận dụng tốt nhất các cấu trúc và nhóm hiện có như nhóm hợp tác NIS và mạng lưới hợp tác châu Âu về bầu cử.

5. Tăng cường chủ quyền số và khả năng tương tác của Châu Âu bằng cách

Đồng ý về các yêu cầu chung của Châu Âu đối với các nhà cung cấp công nghệ và giải pháp trong khu vực công (bao gồm bảo mật, bảo vệ dữ liệu, khả năng tương tác, khả năng sử dụng lại) bằng cách đáp ứng các yêu cầu hiện có của EU và các Quốc gia thành viên;

Thúc đẩy năng lực kỹ thuật số chính để phát triển và triển khai các giải pháp kỹ thuật số trong cơ sở hạ tầng đám mây an toàn và cho các dịch vụ công cộng;

Thiết lập các tiêu chuẩn chung và kiến ​​trúc mô-đun;

Cung cấp miễn phí dữ liệu khu vực công trong Liên minh Châu Âu dựa trên nhu cầu;

Cung cấp không gian đầy đủ, an toàn và giá cả phải chăng để thúc đẩy đổi mới thông qua thử nghiệm và thử nghiệm dữ liệu và công nghệ kỹ thuật số (sanbox);

Giảm gánh nặng hành chính cho các doanh nghiệp và công dân châu Âu bằng cách triển khai quy định về Cổng kỹ thuật số duy nhất và thúc đẩy triển khai xuyên biên giới Nguyên tắc Once only theo các quy tắc và khuôn khổ khả năng tương tác hiện có của châu Âu, đồng thời đặc biệt chú ý đến một quá trình hành động theo nhu cầu;

Thúc đẩy khả năng tương tác bằng cách thiết kế các chính sách, dữ liệu, giải pháp và dịch vụ để tăng cường kết nối xuyên biên giới và liên ngành.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Làm việc với Ủy ban Châu Âu để cùng thống nhất về các thời hạn và tiêu chí cụ thể, chẳng hạn như cách tiếp cận dựa trên yêu cầu để cung cấp các dịch vụ công trực tuyến phù hợp hơn cho việc sử dụng xuyên biên giới của EU;

Cùng làm việc hướng tới các thỏa thuận về yêu cầu đối với các nhà cung cấp công nghệ và giải pháp trong khu vực công cần thiết cho chủ quyền số;

Triển khai các tiêu chuẩn chung, kiến ​​trúc mô-đun và các công nghệ nguồn mở trong việc phát triển và triển khai các giải pháp kỹ thuật số xuyên biên giới.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Thiết lập và thúc đẩy các nền tảng để trao đổi dữ liệu và tái sử dụng dữ liệu  giống như các nền tảng trong bối cảnh Không gian dữ liệu sức khỏe châu Âu và thành lập Liên minh châu Âu về dữ liệu công nghiệp và đám mây nhằm xây dựng thế hệ tiếp theo của an toàn, năng lực điện toán đám mây linh hoạt và tiết kiệm năng lượng ở châu Âu;

Tiếp tục điều phối khả năng tương tác xuyên biên giới và tăng cường khung khả năng tương tác châu Âu;

Hợp tác chặt chẽ với các quốc gia thành viên hỗ trợ hợp tác công-tư đổi mới (GovTech) và thúc đẩy phát triển, chia sẻ và sử dụng lại các tiêu chuẩn, giải pháp và thông số kỹ thuật nguồn mở xuyên biên giới;

Thúc đẩy dữ liệu chất lượng cao nhất quán giữa các quốc gia thành viên bằng cách đảm bảo triển khai chỉ thị về dữ liệu mở và tái sử dụng thông tin khu vực công.

6. Tạo ra các hệ thống AI lấy con người làm trung tâm, dựa trên giá trị để sử dụng trong khu vực công bằng cách thúc đẩy hệ sinh thái AI dựa trên các giá trị và quy tắc của châu Âu nhằm mở ra các lợi ích kinh tế và xã hội của công nghệ này cho công dân và doanh nghiệp châu Âu thông qua:

Thúc đẩy phúc lợi công cộng có trách nhiệm, có trách nhiệm giải trình và phát triển lấy con người làm trung tâm và sử dụng AI minh bạch và có thể giải thích được cũng như thúc đẩy khả năng cạnh tranh và đổi mới trong Liên minh Châu Âu;

Đảm bảo rằng các biện pháp bảo vệ cần thiết được áp dụng để ngăn chặn, phát hiện và khắc phục sự phân biệt đối xử bất hợp pháp thông qua việc sử dụng các hệ thống AI trong khu vực công;

Tăng cường các nỗ lực chung của chúng tôi nhằm cung cấp các công cụ và yêu cầu bảo mật CNTT-TT hiệu quả để ngăn chặn việc truy cập và sử dụng trái phép, thao túng dữ liệu hoặc can thiệp ác ý bằng các thuật toán tự học;

Tăng cường nỗ lực không ngừng để đảm bảo tính bảo mật, tính toàn vẹn và tính khả dụng của bất kỳ hệ thống AI nào trong toàn bộ vòng đời của nó;

Nhận ra tầm quan trọng của AI có thể giải thích được, bao gồm ví dụ: tính minh bạch đầy đủ ở cấp độ thuật toán, để tăng cường độ tin cậy;

Đảm bảo các cơ chế quản trị dữ liệu phù hợp - bao gồm cả mức độ giám sát phù hợp của con người, nếu cần, để đảm bảo hệ thống AI hoạt động đúng chức năng và đưa ra quyết định.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Chia sẻ các phương pháp hay nhất về phát triển thành công các hệ thống AI có sự tham gia của con người trong khu vực công;

Thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, tức là bằng cách tiết lộ khi nào các quy trình ra quyết định tự động được sử dụng trong các dịch vụ số và đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng của các tập dữ liệu được đưa vào hệ thống AI khi hủy ký các dịch vụ số (ví dụ: bằng con dấu chất lượng cho các tập dữ liệu);

Khuyến khích chia sẻ kiến ​​thức giữa những người thực hiện các chiến lược đổi mới hành chính và về các ví dụ về công nghệ lấy con người làm trung tâm trong các cơ quan hành chính công.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Tiếp tục giám sát việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong các cơ quan hành chính công của Châu Âu;

Củng cố các trung tâm đổi mới sáng tạo kỹ thuật số và AI trên nền tảng nhu cầu;

Đề xuất một đề xuất pháp lý tương xứng, dựa trên rủi ro, bằng chứng trong tương lai và tương xứng về AI và kế hoạch điều phối AI được cập nhật, bao gồm các biện pháp thúc đẩy việc các cơ quan hành chính công sử dụng trí tuệ nhân tạo đáng tin cậy và lấy con người làm trung tâm, nếu thích hợp, đồng thời đánh giá sự phát triển kỹ năng trong các cơ quan hành chính công;

Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và đổi mới để tăng hiệu suất, độ tin cậy và khả năng tiếp nhận các giải pháp dựa trên AI trong khu vực công phù hợp.

7. Tăng cường khả năng phục hồi và tính bền vững bằng cách

Đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi số ở Châu Âu góp phần vào các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc và làm cho quá trình chuyển đổi số trở nên bền vững hơn liên quan đến việc tiêu thụ các nguồn năng lượng;

Khuyến khích sử dụng các công cụ kỹ thuật số và công nghệ thông tin và truyền thông như các giải pháp trong quá trình chuyển đổi sang tính trung lập về khí hậu ở Liên minh châu Âu cũng như giảm lượng khí thải liên quan đến việc tăng cường sử dụng dữ liệu và công nghệ trong một xã hội kỹ thuật số;

Phát triển các chính sách liên quan để hỗ trợ văn hóa nơi làm việc thúc đẩy việc sử dụng công nghệ số lành mạnh và phù hợp cũng như cân bằng giữa công việc và cuộc sống, cụ thể là thông qua đồng sáng tạo và hợp tác với xã hội dân sự;

Tăng cường Thị trường chung kỹ thuật số để gặt hái những lợi ích kinh tế và xã hội của việc số hóa và kết nối cho công dân ở tất cả các quốc gia và khu vực;

Đảm bảo không gian dữ liệu chung đáng tin cậy được liên kết cho Thỏa thuận xanh châu Âu để mở rộng và tăng cường sự hợp tác của EU, tái sử dụng và chia sẻ dữ liệu, các thông lệ tốt và giải pháp quản trị kỹ thuật số.

Để thực hiện hành động trên, các quốc gia EU cam kết vào năm 2024:

Xem xét cách đánh giá và minh bạch hóa các nguồn năng lượng và mức tiêu thụ của các công cụ và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số cũng như các cách để nâng cao hiệu quả;

Đánh giá các tác động môi trường của CNTT-TT bằng cách sử dụng phân tích vòng đời đa tiêu chí và thiết lập chiến lược kéo dài tuổi thọ của thiết bị kỹ thuật số và thúc đẩy thiết kế sinh thái của các sản phẩm CNTT-TT để cải thiện chu kỳ sản phẩm tuần hoàn;

Thúc đẩy trao đổi dữ liệu quản lý khủng hoảng, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, ví dụ: thông qua Không gian dữ liệu sức khỏe châu Âu;

Bắt đầu tham vấn chuyên gia để đưa ra các hướng dẫn về việc sử dụng hợp lý và lành mạnh các công nghệ kỹ thuật số cũng như cân bằng giữa công việc và cuộc sống để ngăn ngừa tác động xấu đến sự phát triển sức khỏe thể chất và tinh thần của con người.

Đồng thời kêu gọi Ủy ban châu Âu và các tổ chức khác của EU:

Thúc đẩy hợp tác trong Liên minh châu Âu nhằm tối đa hóa sự đóng góp của cơ sở hạ tầng mạng truyền thông cho các mục tiêu về khả năng phục hồi và thỏa thuận xanh của EU;

Thúc đẩy trao đổi ý tưởng đổi mới trên toàn EU thông qua Khu vực nghiên cứu như một khuôn khổ hành động để đảm bảo rằng châu Âu và các quốc gia thành viên EU có vị thế tốt và sẵn sàng ứng phó với những thách thức tiềm tàng trong tương lai;

Tăng cường khả năng phục hồi của các hệ thống chăm sóc sức khỏe và sức khỏe của cộng đồng bằng cách tiếp tục phát triển và triển khai cùng với các quốc gia thành viên trong các giải pháp y tế kỹ thuật số có thể tương tác của Mạng eHealth, như trao đổi hồ sơ sức khỏe, mHealth và các ứng dụng y tế từ xa, hỗ trợ và thúc đẩy sự chuyển đổi theo hướng tích hợp, hệ thống chăm sóc liên tục và cá nhân hóa.

          Nguyễn Thanh Thảo

Nguồn: Tuyên bố Berlin về xã hội số và chính phủ số