Trước thời điểm đại dịch, các công ty, doanh nghiệp Canada thường đi sau các doanh nghiệp trên thế giới trong việc áp dụng công nghệ. Tuy nhiên, COVID-19 mang đến cơ hội tăng tốc số hóa trong các lĩnh vực để đối phó với những thách thức kinh tế, đồng nghĩa các doanh nghiệp Canada không thể đứng ngoài cuộc đua nếu muốn duy trì và tiếp tục phát triển.

Ví dụ về trường hợp nhà máy bia Great Lakes ở Toronto, giống như nhiều quán bar, nhà hàng và nhà bán lẻ, bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, các biện pháp đã buộc nhà máy bia phải đóng cửa hoạt động và sa thải 16 nhân viên. Nhưng sự chuyển hướng sang thương mại điện tử đã giúp nhà máy phục hồi, hiện nhà máy đang giao tới 250 đơn hàng mỗi ngày và có thể thuê lại một nửa số nhân viên đã cho thôi việc trước đó.

Đầu tư vào công nghệ số là rất quan trọng đối với sự đổi mới giúp các công ty tạo ra các sản phẩm, quy trình hoặc dịch vụ mới nhằm cải tiến, tăng năng suất, và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Đại dịch COVID-19 đã cho chúng ta thấy, số hóa cũng có thể giúp các công ty thích ứng với các điều kiện thay đổi và duy trì hoạt động trong những trường hợp khó khăn hoặc bất thường. Nhưng việc áp dụng công nghệ không dễ dàng đến với các tổ chức của Canada, điều này tạo ra thêm nhiều thách thức trong bối cảnh hiện nay. Tại sao các công ty Canada lại tụt hậu trong việc áp dụng công nghệ?

Trong lịch sử, các công ty Canada trên toàn nền kinh tế có thành tích kém khi đầu tư vào công nghệ số. Trước cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009, Canada đã thu hẹp khoảng cách về đầu tư vào công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) so với Mỹ. Năm 2000, đầu tư ICT cho mỗi công việc ở Canada bằng 50% của Mỹ, nhưng đến năm 2008 đã tăng lên 68,4% mức so với Mỹ. Tuy nhiên, sau cuộc suy thoái, xu hướng này đã đảo ngược. Đến năm 2014, đầu tư vào CNTT-TT của Canada cho mỗi công việc chỉ bằng 56,3% của Mỹ. Nói cách khác, trong giai đoạn sau suy thoái, đầu tư vào CNTT-TT của Mỹ cho mỗi công việc tăng 10% nhưng giảm 10% ở Canada. Đầu tư vào CNTT-TT chậm chạp giữa các doanh nghiệp Canada sau cuộc suy thoái đã gây ra hạn chế tăng trưởng năng suất nói chung.

Ảnh hưởng từ COVID-19 đã khiến cho các doanh nghiệp Canada thay đổi trong cách nhìn nhận việc đầu tư cho công nghệ số, và đây cũng là điều kiện cần thiết để thành công trong môi trường hiện tại, chứ không phải là một lựa chọn đầu tư xa xỉ.

Bên cạnh đó, bán lẻ cũng là lĩnh vực gặp nhiều thách thức trong thời kỳ đại dịch. Trước đại dịch, nhiều công ty bán lẻ đã không đầu tư vào công nghệ số, chủ yếu vì nhiều doanh nghiệp không xem nó là cần thiết. Theo Khảo sát Chiến lược Kinh doanh và Đổi mới của Cơ quan Thống kê Canada (SIBS), trong năm 2017, chỉ có 33% doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại bán lẻ cho biết doanh nghiệp đã áp dụng các công nghệ tiên tiến, chiếm tỷ lệ thấp nhất trong tất cả các ngành. Trong cùng một cuộc khảo sát, 46% doanh nghiệp trong lĩnh vực bán lẻ cho rằng đầu tư công nghệ “không thể áp dụng cho các hoạt động kinh doanh”.  Tương tự, một báo cáo năm 2019 của Ngân hàng Phát triển Doanh nghiệp Canada cho thấy chỉ có 40% doanh nghiệp vừa và nhỏ của Canada đầu tư cho các hoạt động trực tuyến.

Khi doanh số bán lẻ giảm 10% vào tháng 3 năm 2020 - mức giảm kỷ lục hàng tháng lớn nhất - và 40% nhà bán lẻ đóng cửa, việc tụt hậu trong việc áp dụng công nghệ đã trở nên rõ ràng. Do cả những hạn chế của chính phủ và suy nghĩ của người tiêu dùng đối với việc mua sắm trực tiếp, các nhà bán lẻ muốn phục vụ khách hàng cần có các hoạt động trực tuyến cũng như các tùy chọn mua hàng và giao hàng được hỗ trợ công nghệ số. Nhiều nhà bán lẻ đã phản ứng nhanh chóng bằng cách chuyển sang thương mại điện tử và giao hàng tận nhà. Nếu các công ty Canada chỉ đổi mới ở mức độ họ cần, thì COVID-19 đã tiết lộ nhu cầu đó có thể thay đổi nhanh như thế nào.

Đại dịch đã tác động tiêu cực đến các ngành công nghiệp trên toàn nền kinh tế, điều này thúc đẩy các công ty trong các lĩnh vực khác xem xét nhu cầu và lựa chọn đầu tư cho công nghệ số để thích ứng với điều kiện bình thường mới trên toàn thế giới hiện nay. Ví dụ, sự gia tăng về số người Canada làm việc tại nhà, dù là tạm thời hay lâu dài, đòi hỏi các công ty phải áp dụng và tích hợp các công nghệ để duy trì và thúc đẩy các hoạt động của công ty diễn ra bình thường. Doanh thu giảm cũng có thể buộc các công ty phải tận dụng công nghệ để tăng hiệu quả dưới mọi hình thức. Trên thực tế, các quyết định tự động hóa các nhiệm vụ, công việc của một công ty được đẩy nhanh hơn rất nhiều trong thời kỳ suy thoái kinh tế. Đã có một số dấu hiệu cho thấy đại dịch này đã khởi động một làn sóng tự động hóa mới.

Nền kinh tế số đã là một trong bốn nền kinh tế đóng góp nhiều nhất vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Hoa Kỳ trước đại dịch. Vào năm 2019, kinh tế số đóng góp 2 nghìn tỷ đô la, gần 10% tổng GDP của Hoa Kỳ. Nó cũng chiếm 6% GDP của Canada.

Nền kinh tế số đã trở thành một trong những động cơ kinh tế mạnh mẽ nhất của Canada, không chỉ về đóng góp GDP mà còn về số lượng việc làm đã và đang được tạo ra. Trong thập kỷ qua ở Canada, nền kinh tế số tăng trưởng nhanh hơn khoảng 40% so với GDP tổng thể, và còn tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa kể từ khi đại dịch bắt đầu. Trên thực tế, vào tháng 9 năm 2021, Cơ quan Thống kê Canada đã kết hợp định giá mới cho các dịch vụ của nền kinh tế số vào chỉ số giá tiêu dùng vì điều đó đã thay đổi cách tiêu dùng của người Canada. Liên hợp quốc cũng đã công bố báo cáo của họ về nền kinh tế số sau đó, ước tính rằng lưu lượng truy cập internet toàn cầu vào năm 2022 sẽ vượt qua tất cả lưu lượng truy cập internet kể từ năm 2016.

Trong suốt hai năm qua, các chủ doanh nghiệp Canada đã phải theo kịp thói quen mua hàng đang thay đổi của người tiêu dùng để tồn tại. Cho dù điều đó có nghĩa là cung cấp dịch vụ nhận hàng ở lề đường, giao hàng trong ngày hay đặt hàng trực tuyến, các doanh nhân trên khắp đất nước đã cố gắng đáp ứng khách hàng của họ ở nơi họ có mặt để duy trì tính cạnh tranh.

Chính phủ Canada ước tính rằng 70.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ yêu cầu các kỹ năng chuyển đổi số bổ sung để có thể cạnh tranh trên thị trường. Nghiên cứu của Canada cho thấy các doanh nghiệp đã áp dụng các công cụ và thực tiễn chuyển đổi số cập nhật - bao gồm các công cụ hỗ trợ dịch vụ khách hàng như AI, chatbot, các nền tảng thương mại điện tử và các tiến bộ chuyển đổi số khác - có khả năng tăng trưởng doanh số cao hơn 62%.

Trong nỗ lực giúp các doanh nghiệp vượt qua hai năm thử thách do đại dịch gây ra, Chính phủ Canada đã khởi động Chương trình áp dụng chuyển đổi số Canada (CDAP) vào ngày 3 tháng 3 năm 2022. Chương trình sẽ có 4 tỷ đô la được đầu tư trong vòng 4 năm để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và các doanh nghiệp quy mô vừa trên toàn quốc gia tăng sự hiện diện trực tuyến và áp dụng hoặc nâng cấp công nghệ số của họ.

Chương trình áp dụng chuyển đổi số mới của Canada - CDAP (Canada Digital Adoption Program)

Chính phủ Canada ngày 3 tháng 3 năm 2022 chính thức thông báo chính phủ đang đầu tư 4 tỷ đô la trong bốn năm để hỗ trợ tới 160.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển các hoạt động trực tuyến của họ và nâng cấp hoặc áp dụng công nghệ số. Số tiền này nhằm giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ thoát khỏi những tác động lâu dài của đại dịch COVID-19 và thích ứng với nền kinh tế số.

Hình 1: Kế hoạch của Chương trình áp dụng chuyển đổi số của Canada (Canada Digital Adoption Program) cho các doanh nghiệp

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Canada có thể nộp đơn xin trợ cấp và cho vay thông qua CDAP (Canada Digital Adoption Program – Chương trình áp dụng chuyển đổi số của Canada).

Chính phủ ước tính CDAP sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm, trong đó có gần 30.000 vị trí việc làm cho thanh niên Canada để tích lũy kinh nghiệm làm việc, đồng thời hỗ trợ hoạt động của các doanh nghiệp.

Thông qua CDAP, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Canada có thể đánh giá mức độ sẵn sàng về chuyển đổi số của mình, đăng ký nhận tài trợ và khoản vay trực tuyến. Khoản tiền này nhằm giúp các doanh nghiệp tận dụng các cơ hội trong việc đầu tư về thương mại điện tử, nâng cấp hoặc áp dụng công nghệ số và số hóa các hoạt động để duy trì tính cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của khách hàng trên thị trường số.

Tùy thuộc vào quy mô, nhu cầu cụ thể và mục tiêu của từng doanh nghiệp, các doanh nghiệp có thể đăng ký tài trợ thông qua các luồng Phát triển Doanh nghiệp Trực tuyến hoặc Tăng cường Công nghệ Kinh doanh.

Phát triển doanh nghiệp trực tuyến sẽ giúp tối đa 90.000 doanh nghiệp nhỏ hơn, bao gồm nhà hàng, du lịch và các doanh nghiệp dựa trên giải trí chưa áp dụng công nghệ số để tận dụng các cơ hội thương mại điện tử.

Các doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ nhận được khoản tài trợ vi mô lên tới 2.400 đô la để trợ giúp các chi phí liên quan đến việc áp dụng công nghệ số.

Phát triển doanh nghiệp trực tuyến cũng sẽ được hỗ trợ bởi mạng lưới lên tới 11.200 cố vấn hỗ trợ kỹ thuật số, những người sẽ cung cấp lời khuyên và giúp các doanh nghiệp nhỏ áp dụng thương mại điện tử.

Luồng Công nghệ Thúc đẩy Doanh nghiệp cung cấp các khoản tài trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) do Canada làm chủ muốn áp dụng các công nghệ số mới.

Các doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ có quyền tiếp cận thị trường gồm các chuyên gia áp dụng chuyển đổi số để giúp doanh nghiệp phát triển kế hoạch áp dụng chuyển đổi số phù hợp với nhu cầu của mình.

Các doanh nghiệp đủ điều kiện có thể tận dụng khoản tài trợ để thanh toán cho các dịch vụ của cố vấn hỗ trợ kỹ thuật số. Các cố vấn này sẽ làm việc với các công ty để đề xuất các chiến lược và lộ trình số nhằm giúp các doanh nghiệp đạt được các mục tiêu kinh doanh và tăng khả năng cạnh tranh trong nền kinh tế số.

Khoản tài trợ này bao gồm tới 90% chi phí đủ điều kiện để duy trì các dịch vụ của cố vấn hỗ trợ kỹ thuật số, giá trị tài trợ tối đa lên tới 15.000 đô la cho mỗi doanh nghiệp vừa và nhỏ để phát triển kế hoạch áp dụng chuyển đổi số.

Các doanh nghiệp cũng có cơ hội đảm bảo một khoản vay lãi suất 0% từ Ngân hàng Phát triển Kinh doanh Canada (BDC) để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận các công nghệ mới. Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể tận dụng sự giúp đỡ của các tài năng số và những sinh viên mới tốt nghiệp thông qua các vị trí việc làm được trợ cấp.

Để đủ điều kiện, các doanh nghiệp phải được thành lập theo liên bang hoặc tỉnh, hoặc là chủ sở hữu duy nhất là cư dân Canada. Là doanh nghiệp thuộc sở hữu tư nhân, có dưới 500 nhân viên làm việc toàn thời gian. Và đã có ít nhất 500.000 đô la doanh thu hàng năm trong một hoặc ba năm tính thuế trước đó.

Thương mại điện tử bán lẻ đã nhanh chóng gia tăng trong thời kỳ đại dịch, dẫn đến các cơ hội chuyển đổi số mới cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Theo dữ liệu của Cơ quan Thống kê Canada, thương mại điện tử bán lẻ hàng năm đã tăng hơn 110% vào tháng 5 năm 2020 so với tháng 5 năm 2019.

Chương trình áp dụng chuyển đổi số ban đầu được công bố là một phần của ngân sách liên bang năm 2021. Vào thời điểm đó, Chính phủ Canada gọi ngân sách này là “một kế hoạch làm cầu nối giữa người dân Canada và các doanh nghiệp Canada vượt qua cuộc khủng hoảng, hướng tới sự phục hồi mạnh mẽ”.

Các sáng kiến ​​khác được đề xuất theo ngân sách năm 2021 bao gồm 1,4 tỷ đô la trong vòng 4 năm cho ISED để cung cấp cho các doanh nghiệp Canada khả năng tiếp cận các hoạt động đào tạo kỹ năng, chương trình vi mô để hỗ trợ áp dụng công nghệ, từ đó tạo ra cơ hội việc làm cho 28.000 thanh niên để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng công nghệ.

Kết luận

 Với tốc độ toàn cầu hóa ngày càng tăng, cuộc cách mạng công nghệ đã tạo ra một cảnh quan chuyển đổi số hoàn toàn mới. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc trong hai năm qua khi họ phải đối mặt với những thách thức chưa từng có từ đại dịch. Các doanh nghiệp đã được hỗ trợ và tiếp tục là ưu tiên hàng đầu của chính phủ. Đó là lý do tại sao Chính phủ triển khai Chương trình áp dụng chuyển đổi số Canada, chương trình trao quyền cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ bằng các công cụ chuyển đổi số mà các doanh nghiệp cần, đồng thời giúp công ty và doanh nghiệp tạo ra cơ hội việc làm, đặc biệt là cho những người trẻ tuổi ở Canada. Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số sẽ giúp các doanh nghiệp Canada duy trì phát triển và thành công trong nền kinh tế số toàn cầu.

Quách Hồng Trang

Tài liệu tham khảo:

1. https://www.advantagebrantford.ca/en/canada-digital-adoption-program-helps-small-businesses-thrive.aspx

2.  https://betakit.com/canadian-government-launches-4-billion-canada-digital-adoption-program/