1. Dự đoán và lập kế hoạch: Vai trò của dữ liệu trong việc thiết kế chính sách, lập kế hoạch can thiệp, dự đoán thay đổi có thể xảy ra và dự báo nhu cầu.
2. Cung cấp dịch vụ công: Cách thức sử dụng dữ liệu có thể cung cấp thông tin và cải thiện việc thực hiện chính sách, khả năng đáp ứng của chính phủ và cung cấp các dịch vụ công.
3. Đánh giá và giám sát: Phương pháp tiếp cận dữ liệu liên quan đến việc đo lường tác động, quyết định đánh giá và giám sát hoạt động.
Bài việt này sẽ tập trung vào việc giới thiệu một số ứng dụng dữ liệu trong khu vực công để tạo ra giá trị công trong lĩnh vực dự đoán và lập kế hoạch, cung cấp dịch vụ công.
Ứng dụng dữ liệu trong công tác dự đoán và lập kế hoạch
Giai đoạn đầu tiên mà các quốc gia thể hiện khả năng ứng dụng dữ liệu để tạo ra giá trị công là đưa ra tầm nhìn về mặt lập kế hoạch, hoặc hình dung những gì có thể cần thiết để hỗ trợ xã hội của họ tốt hơn. Tương lai là không thể đoán trước và không thể nói trước một cách chắc chắn. Do đó, sẽ có những tình huống mà dữ liệu cần thiết không thể có nhưng vẫn cần phải đưa ra các quyết định. Trong những trường hợp đó, một phương pháp luận để xác định giá trị công và hiểu mục đích của sự can thiệp cũng như đo lường tác động của nó sẽ giúp ích trong việc đánh giá liệu một quyết định được đưa ra không có dữ liệu có mang lại kết quả mong muốn hay không.
Tuy nhiên, điều cần ưu tiên là việc thu thập dữ liệu cần thiết để giảm thiểu rủi ro liên quan đến tính không thể đoán trước trong tương lai. Giả sử rằng dữ liệu đó đã được lấy từ nguồn xác định, giai đoạn “dự đoán và lập kế hoạch” có thể bắt đầu ứng dụng dữ liệu để xác định và lập kế hoạch can thiệp, cung cấp bằng chứng để hỗ trợ hoạt động hoạch định chính sách và các hoạt động quản trị. Chuẩn bị sẵn sàng nguồn dữ liệu để định hình dự đoán và lập kế hoạch cho các hoạt và các nhu cầu trong tương lai có nghĩa là các quốc gia có khả năng ứng phó với những điều không thể đoán trước cũng như theo kế hoạch. Hơn nữa, khi các chính phủ xem xét cách họ có thể chủ động trong việc đáp ứng các nhu cầu của công dân, điều quan trọng là họ phải xem xét không chỉ các dịch vụ liên quan, mà còn mọi cơ hội để đánh giá lại hiện trạng. Công việc liên tục của Ban công tác OECD gồm các quan chức cấp cao của chính phủ kỹ thuật số (E-Leaders) nhằm định hình tương lai của chính phủ và hợp tác để tối đa hóa các cơ hội của thời đại số là một nguồn lực quan trọng để giúp các chính phủ chuẩn bị và ứng phó với, những thách thức này.
Trong một số lĩnh vực chính sách nhất định, sẽ không thể cung cấp nguồn dữ liệu cần thiết. Một cách tiếp cận cho kịch bản này là mời khu vực tư nhân và các thành phần xã hội dân sự chia sẻ một phần rủi ro. Tại Hàn Quốc, nguồn cung cấp được cung cấp thông qua cuộc thi “Các dự án phân tích dữ liệu lớn trong khu vực công” nhằm khuyến khích các cách thức mới áp dụng thông tin chi tiết do dữ liệu của quốc gia cung cấp vào các thách thức chính sách của quốc gia đó. Điều này mang lại sự tự do thử nghiệm để phát triển các mô hình tập trung vào một vấn đề cụ thể và sau đó có thể được mở rộng quy mô, không bị ràng buộc bởi chính sách và chương trình phân phối của chính phủ. Tại Vương quốc Anh, Cơ quan Đăng ký Đất đai và Cục Quản lý đất đai đã làm việc với Geovation (Phòng thí nghiệm dữ liệu địa điểm và tài sản của Vương quốc Anh) để tìm ra những thành viên của công chúng có ý tưởng lớn trong việc chuyển đổi xã hội bằng cách sử dụng dữ liệu vị trí và giúp biến những ý tưởng đó thành các dự án khả thi. Đến nay, 23 triệu GBP đã được đầu tư vào 84 công ty khởi nghiệp trên 10 lĩnh vực thị trường.
Thông thường hơn, “dự đoán và lập kế hoạch” sẽ có thể xác định các nguồn dữ liệu hiện có để lập kế hoạch. Đôi khi những nỗ lực đó sẽ bị thúc đẩy bởi sự thất bại trong chính sách cấp cao, hoặc việc ưu tiên một chính sách mới vì những lý do ý thức hệ. Có lẽ một tổ chức tư vấn, các phương tiện truyền thông hoặc các học giả sẽ tiến hành phân tích dữ liệu làm thay đổi chương trình nghị sự của chính phủ. Trong trường hợp khác, việc đánh giá một số hoạt động đang diễn ra và thu thập dữ liệu mới có thể thúc đẩy các nỗ lực nhằm hướng tới một kết quả khác. Kinh nghiệm của Đan Mạch, Ireland, Hàn Quốc, Bồ Đào Nha, Thụy Điển và Vương quốc Anh đều chỉ ra rằng khi dữ liệu được sử dụng để cung cấp dự đoán vị trí, nó chủ yếu là phản ứng với một số dữ liệu hoặc các hoạt động nhằm tạo ra một quan điểm mới, hướng tới tương lai.
Hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng dữ liệu
Lĩnh vực đầu tiên cần xem xét trong giai đoạn “dự đoán và lập kế hoạch” là việc sử dụng bằng chứng để thiết kế các chính sách can thiệp nhằm đáp ứng các thách thức được dự báo trước. Điều này không giống với các hoạt động dự báo, nhằm dự đoán liệu một chính sách có hiệu quả hay không. Nó là về các phương pháp tiếp cận mà các quốc gia thực hiện để thử nghiệm với một cách tiếp cận cụ thể và xem xét phạm vi can thiệp càng rộng càng tốt để định hình các biện pháp can thiệp chính sách trong tương lai, được chỉ báo bởi sự sẵn có của dữ liệu. Đây không chỉ là lĩnh vực của các chính phủ và công chức, vì các tổ chức tư vấn, nhà báo và học giả là một số tác nhân tham gia vào việc suy nghĩ thông qua cách đáp ứng chủ động các nhu cầu của xã hội dựa trên dữ liệu.
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc đảm bảo việc sử dụng dữ liệu làm bằng chứng để theo đuổi hoạch định chính sách trong giai đoạn thiết kế, thực hiện và đánh giá là thiết lập các tiêu chuẩn cho bằng chứng đó. Nhóm chuyên gia của OECD về Tiêu chuẩn bằng chứng đã đề xuất sáu đặc tính của dữ liệu để hỗ trợ việc hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng (bao gồm: tính phù hợp, tính liêm chính, trách nhiệm, khả năng kiểm chứng, sự minh bạch và sự tuân thủ).
Hình 1: 06 đặc tính của dữ liệu để hỗ trợ hoạch định chính sách
Một số quốc gia đã xây dựng hướng dẫn cho công chức về việc sử dụng dữ liệu mở chính phủ (OGD) trong quá trình xây dựng chính sách. Theo khảo sát Chỉ số OURdata năm 2017, Áo, Colombia, Cộng hòa Séc, Phần Lan, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc và Vương quốc Anh đều đã phát triển các hướng dẫn tổng thể về cách sử dụng OGD tốt nhất để cung cấp thông tin cho các quá trình hoạch định chính sách. Trong khi đó, Đan Mạch, Na Uy, Tây Ban Nha và Hoa Kỳ đang sử dụng OGD để tăng cường sự tham gia, chia sẻ trách nhiệm của công chúng về chính sách đẻ ứng phó với các thách thức xã hội. Hơn nữa, Chile, Colombia, Pháp và Israel đang hy vọng việc phát hành OGD sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm nguồn lực từ cộng đồng về các giải pháp cho các vấn đề chính sách công bằng cách khai thác trí tuệ tập thể của công chúng. Tại Mexico, Chiến lược kỹ thuật số quốc gia 2013-2018 nhấn mạnh tầm quan trọng của OGD trong việc góp phần đạt được các kết quả chính sách - cải thiện quản lý đất đai, nền kinh tế số, phòng chống và giảm nhẹ thiên tai.
Hàn Quốc đã phát triển một mô hình tiêu chuẩn hóa để phân tích “dữ liệu lớn” trong khu vực công để dữ liệu được tạo ra ở một bộ phận của khu vực công có thể được so sánh với dữ liệu được tạo ra ở các khu vực khác. Việc sử dụng các mô hình kết quả để cung cấp thông tin cho việc hoạch định chính sách trong 18 lĩnh vực, với 320 mô hình tiêu chuẩn hóa đã được cung cấp cho 175 tổ chức. Và họ cũng có kế hoạch giới thiệu các mô hình tương tự trong các hạng mục bao gồm dịch vụ công dân, du lịch, giao thông, truyền hình CCTV và nhà ở công cộng. Việc tiêu chuẩn hóa như vậy giảm thiểu sự khác biệt cục bộ trong phân tích dữ liệu diễn ra giữa các cơ quan khác nhau, cụ thể là chính quyền trung ương và địa phương. Điều này cho phép chính sách được truyền thông với sự hiểu biết chính xác và toàn diện hơn về một tập dữ liệu nhất định.
Ở Đan Mạch, nỗ lực đáng kể đã được thực hiện trong việc xử lý dữ liệu giáo dục. Một cơ sở dữ liệu và kho dữ liệu cung cấp cho các tổ chức, khu vực, thành phố trực thuộc Trung ương và công chúng quyền truy cập vào một số báo cáo và biểu đồ được xác định trước với số liệu thống kê. Mặt khác, nó cũng cung cấp khả năng để mọi người có thể xây dựng báo cáo của riêng họ về các khía cạnh mà họ quan tâm dựa dữ liệu đã cung cấp.
Ở Ireland, việc sử dụng dữ liệu lớn để hoạch định chính sách là lập bản đồ. Dịch vụ Geohive của Ireland cung cấp khả năng truy cập dễ dàng vào dữ liệu không gian địa lý công khai. Kết hợp với dữ liệu từ các nguồn khác, những dữ liệu lập bản đồ này làm cơ sở phân tích xu hướng nhà ở và nguy cơ lũ lụt. Một bước phát triển hơn nữa ở Ireland là việc tạo ra Pobal, một trang web và dịch vụ hỗ trợ cung cấp thông tin về sự thiếu hụt điều kiện thiết yếu ở một khu vực cụ thể, chi tiết về các dịch vụ chăm sóc trẻ em địa phương và thông tin về các dịch vụ được tài trợ khác để mọi người truy cập. Nguồn lực này không chỉ dành cho các nhà hoạch định chính sách mà còn dành cho người dân và các tổ chức cộng đồng.
Một trong những cơ hội mạnh mẽ nhất được tạo ra bởi việc ứng dụng dữ liệu trong hoạch định chính sách dựa trên bằng chứng là việc nó có khả năng hỗ trợ sự thay đổi trong cách tiếp cận. Tại vùng Flemish của Bỉ, một cuộc đánh giá chi tiêu đã được thực hiện với mục đích phát triển các chính sách tạo việc làm để đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Tuy nhiên, phân tích cho thấy nhu cầu lớn nhất là phục vụ những người cao tuổi với các yêu cầu về dịch vụ gia đình hơn là việc làm.
Trần Kiên
Tài liệu tham khảo:
1. Báo cáo "The Path to Becoming a Data-Driven Public Sector" của tổ chức OECD. (tại địa chỉ: https://www.oecd-ilibrary.org/sites/059814a7-en/index.html?itemId=/content/publication/059814a7-en)
2. Welby, B. (2019), “The impact of digital government on citizen well-being”, OECD Working Papers on Public Governance, No. 32, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/24bac82f-en.
3. Breckon, J., A. Hopkins and B. Rickey (2019[40]), Evidence vs Democracy: How “Mini-publics” Can Traverse the Gap Between Citizens, Experts, and Evidence, https://media.nesta.org.uk/documents/Evidence_vs_Democracy_Report_Final.pdf; Arnold, T. (2014[41]), “Inside the Convention on the Constitution”, https://www.irishtimes.com/news/politics/inside-the-convention-on-the-constitution-1.1744924.