1. Tổng quan

Khung liên thông Chính phủ điện tử (e-Governement Interoperability Framework – e-GIF) được xem là nền tảng của sự chuyển đổi cách thức cung cấp các dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp của các chính phủ trên thế giới. Đối với Ghana cũng vậy, e-GIF được xem là tài sản của quốc gia và được quản lý bởi Hội đồng Công nghệ thông tin Ghana (The Ghana Information and Communication Technology Directorate) với mục đích tăng cường khả năng liên thông thực tế giữa các hệ thống thông tin hỗ trợ các quy trình nghiệp vụ của Chính phủ, từ đó, mang lại lợi ích cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện các giao dịch với Chính phủ Ghana.

Định hướng cơ bản của khung e-GIF Ghana là đưa ra những chính sách như: Lấy người dân làm trung tâm (bảo đảm cung cấp thông tin và các dịch vụ của chính phủ theo cách thức có lợi cho người dân và mang lại hiệu quả hoạt động cao hơn); Cho phép chính phủ Ghana thực hiện các quy trình nghiệp vụ thông qua việc ứng dụng CNTT và làm việc hiệu quả hơn với vai trò là một tổ chức tổng thể thay vì nhiều tổ chức hoạt động không đồng bộ, từ đó, mang lại hiệu quả đầu tư cao hơn; Tăng cường khả năng liên thông giữa các hệ thống mới và các hệ thống cũ, hướng tới xây dựng nền tảng chung hiệu quả. e-GIF của Ghana bao gồm một tập các chính sách, các tiêu chuẩn, các hướng dẫn kỹ thuật bao gồm cả cách thức để đạt được khả năng liên thông dữ liệu, thông tin và các quy trình nghiệp vụ điện tử. Bài viết này tập trung vào các tiêu chuẩn kỹ thuật, nội dung chính của một e-GIF. Các tiêu chuẩn được lựa chọn trong e-GIF của Ghana được dựa trên các tiêu chí như: Khả năng linh hoạt; Khả năng kết nối Internet; Khả năng co giãn; Khả năng tái sử dụng; Có tính mở; Khả năng hỗ trợ của thị trường cao; Bảo đảm an toàn thông tin; Bảo đảm tính riêng tư. Do vậy, các tiêu chuẩn mở đóng vai trò nòng cốt trong e-GIF của Ghana.

2. Các tiêu chuẩn kỹ thuật trong e-GIF của Ghana

2.1. Tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả

Mục đích của việc xây dựng tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả là hỗ trợ khả năng liên thông giữa các cơ quan chính phủ trong việc khai phá và quản lý thông tin trực tuyến. Tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả của Ghana được dựa trên Tập các phần tử dữ liệu đặc tả Dublin Core đã được quốc tế công nhận và dựa trên Tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả của Vương quốc Anh phiên bản 3.0. Do vậy, ngoài 15 phần tử cơ bản trong tiêu chuẩn Dublin Core, tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả của Ghana có thêm 5 phần tử mới phù hợp với nhu cầu sử dụng của Chính phủ bao gồm: Municipal (Tỉnh); District (Huyện); Audience (Đối tượng sử dụng); Mandate (Quy định) và Version (Phiên bản). Trong số 20 phần tử này, có 5 phần tử mang tính bắt buộc phải có dữ liệu là: Creator (Người tạo); Title (Tiêu đề); Date (Thời gian); Subject (Chủ đề); Identifier (Định danh).

2.2. Tiêu chuẩn kênh truy cập

Các tiêu chuẩn về Kênh truy cập (Channels) đến các dịch vụ điện tử bao gồm các tiêu chuẩn liên quan đến việc biểu diễn thông tin. Các tiêu chuẩn này cho phép dữ liệu được giải thích và trình bày theo cách thống nhất khi được chia sẻ giữa các hệ thống. Cụ thể về các tiêu chuẩn đối với kênh truy cập như bảng 1 dưới đây.

Bảng 1 – Các tiêu chuẩn kênh truy cập trong e-GIF của Ghana

2.3. Tiêu chuẩn liên thông quy trình nghiệp vụ

Tiêu chuẩn hóa các quy trình nghiệp vụ của chính phủ và cho phép kết nối hiệu quả hơn giữa các cơ quan chính phủ sẽ mang lại vô số những lợi ích cho cả người sử dụng dịch vụ cũng như người cung cấp dịch vụ của chính phủ. Các tiêu chuẩn liên thông quy trình nghiệp vụ trong e-GIF của Ghana được liệt kê trong Bảng 2.

Bảng 2 – Các tiêu chuẩn liên thông quy trình nghiệp vụ

2.4. Tiêu chuẩn liên thông dữ liệu

Dữ liệu là một yếu tố rất quan trọng trong bất kỳ hệ thống thông tin nào, do đó, cần thiết phải chỉ ra chính sách và các tiêu chuẩn bảo đảm khả năng liên thông dữ liệu giữa các cơ quan của chính phủ Ghana. Các tiêu chuẩn liên thông dữ liệu trong e-GIF của Ghana được liệt kê trong bảng 3.

Bảng 3 – Các tiêu chuẩn liên thông dữ liệu trong e-GIF của Ghana

2.5. Tiêu chuẩn liên thông mạng

Liên thông mạng là khả năng gửi và nhận dữ liệu liên tục giữa các mạng được kết nối của các cơ quan chính phủ Ghana, cung cấp chất lượng theo mong muốn của người dùng cuối. Các tiêu chuẩn liên thông mạng được liệt kê trong bảng 4.

Bảng 4 – Các tiêu chuẩn liên thông mạng trong e-GIF của Ghana

2.6. Tiêu chuẩn kiến trúc hướng dịch vụ

Nguyên tắc đầu tiên khi xây dựng e-GIF của Ghana được phát biểu “e-GIF được định hướng bởi Kiến trúc Chính phủ điện tử Ghana“. Mặt khác, kiến trúc hướng dịch vụ là định hướng chính trong việc xây dựng Kiến trúc chính phủ điện tử của Ghana, do vậy, e-GIF của Ghana được phát triển theo SOA và nó bao gồm các tiêu chuẩn SOA trong bảng 5.

Bảng 5 – Các tiêu chuẩn SOA trong e-GIF của Ghana

2.7. Tiêu chuẩn an toàn thông tin

An toàn thông tin là quy trình bảo đảm tính bảo mật, tính toàn vẹn và tính sẵn sàng của các thông tin chính phủ Ghana. Các tiêu chuẩn dưới đây được áp dụng khi thiết kế các hệ thống thông tin nhằm bảo đảm an toàn thông tin trong môi trường liên thông của chính phủ.

Bảng 6- Các tiêu chuẩn an toàn thông tin trong e-GIF của Ghana

2.8. Tiêu chuẩn về phần mềm ứng dụng

Tích hợp ứng dụng gồm nhiều đặc tả kỹ thuật, chính sách cho phép các ứng dụng tương tác trong môi trường mở. Thông thường, các ứng dụng khác nhau trong một tổ chức không tương tác để chia sẻ dữ liệu và thực hiện nghiệp vụ cùng nhau. Do vậy, e-GIF quy định các tiêu chuẩn về phần mềm ứng dụng để cải thiện khả năng liên thông giữa các ứng dụng trong cùng một cơ quan và giữa các cơ quan chính phủ với nhau. Các tiêu chuẩn này được liệt kê trong bảng 7.

Bảng 7- Các tiêu chuẩn phần mềm ứng dụng trong e-GIF của Ghana

3. Liên hệ với Việt Nam

Việt Nam cũng đã ban hành rất nhiều văn bản hướng dẫn về việc áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để bảo đảm khả năng liên thông giữa các hệ thống thông tin trong cơ quan nhà nước. Mặc dù, chưa chính thức ban hành Khung liên thông Chính phủ điện tử nhưng Thông tư số 22/2013/TT-BTTTT ngày 23 tháng 12 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành “Danh mục tiêu chuẩn kỹ thuật về ứng dụng công nghệ thông tin trong cơ quan nhà nước“ có thể coi là nội dung về các tiêu chuẩn kỹ thuật (nội dung chính) của một e-GIF. Các tiêu chuẩn trong TT 22/2013/TT-BTTTT được phân thành 4 nhóm bao gồm: Tiêu chuẩn về kết nối, Tiêu chuẩn về tích hợp dữ liệu, Tiêu chuẩn về truy cập thông tin và Tiêu chuẩn về an toàn thông tin. Phần lớn các tiêu chuẩn trong thông tư tương đồng với các tiêu chuẩn kỹ thuật trong e-GIF của Ghana, chỉ có một chút khác biệt về cách phân nhóm các tiêu chuẩn và chưa có tiêu chuẩn dữ liệu đặc tả, nhóm các tiêu chuẩn về SOA, nhóm các tiêu chuẩn về quy trình nghiệp vụ so với e-GIF của Ghana. Các tiêu chuẩn về SOA, tiêu chuẩn về quy trình nghiệp vụ là điều kiện tiên quyết để phát triển các hệ thống thông tin tích hợp trên một nền tảng chung giữa các cơ quan chính phủ theo định hướng SOA. Do vậy, trong thời gian tới, cần thiết phải bổ sung thêm hướng dẫn áp dụng các tiêu chuẩn thuộc 2 nhóm tiêu chuẩn này để bảo đảm khả năng kết nối giữa các hệ thống thông tin của các cơ quan nhà nước, phù hợp với nhu cầu xây dựng, triển khai Kiến trúc Chính phủ điện tử/Chính quyền điện tử tại các Bộ/tỉnh theo định hướng SOA tại Việt Nam.

Tài liệu tham khảo

[1] Ghana e-Government Interoperability Framework.

[2] Thông tư số 22/2013/TT-BTTTT ngày 23 tháng 12 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông.

Đặng Thị Thu Hương.