Điểm cốt lõi của quá trình chuyển đổi sang Chính phủ điện tử là số hóa các dịch vụ y tế công cộng, giáo dục, xã hội và quản lý định danh cá nhân do chính quyền trung ương và địa phương cung cấp. Số hóa trong các lĩnh vực này được thực hiện với mục tiêu mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ cho người dân và đặc biệt là cho các nhóm đối tượng không được xử lý theo cách truyền thống được phục vụ.

Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử của Liên hợp quốc năm 2020 cho thấy: 80% trong số 193 quốc gia thành viên của Liên hợp quốc đang cung cấp một số nội dung số hoặc dịch vụ trực tuyến cho thanh niên, phụ nữ, người lớn tuổi, người khuyết tật, người di cư và/hoặc nhóm người nghèo. Mặc dù những dịch vụ này ngày càng phổ biến trong thế kỷ 21, nhưng chúng đã trở nên thiết yếu hơn trong đại dịch Covid-19 toàn cầu, đặc biệt là đối với trẻ em và gia đình của trẻ. Trong bối cảnh chính phủ đang chuyển đổi số, công nghệ ngày càng có tác động đến trẻ em trong việc hưởng lợi từ các sáng kiến ​​chăm sóc sức khỏe cộng đồng, giáo dục và phúc lợi. Đồng thời, đại dịch Covid-19 đã tạo ra không chỉ tiềm năng mà cả thách thức của các dịch vụ số cho trẻ em và trở thành một vấn đề cần quan tâm của các cuộc thảo luận về hoạch định chính sách.

Bối cảnh của các dịch vụ số cho trẻ em

Phân tích cho thấy các dịch vụ số của chính phủ giải quyết ba nhóm tuổi khác nhau của đối tượng trẻ em và thanh thiếu niên, mỗi nhóm có các đặc điểm, quyền và nghĩa vụ khác nhau đối với các dịch vụ công:

- Trẻ từ 0 đến 4 tuổi: trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hoàn toàn phụ thuộc vào cha mẹ và người giám hộ, do đó trẻ gián tiếp tham gia với các dịch vụ công;

- Trẻ em từ 5 đến 14 tuổi: là đối tượng trực tiếp được hưởng các dịch vụ. Trẻ ở độ tuổi này đã đi học và phụ thuộc vào cha mẹ hoặc người giám hộ. Do đó, cha mẹ/người giám hộ có thể làm việc trực tiếp với các nhà cung cấp dịch vụ của chính phủ thông qua hợp tác với các cơ quan cung cấp dịch vụ giáo dục, y tế hoặc dịch vụ giữ trẻ. Đối với học sinh trên khắp thế giới, các nền tảng giảng dạy trực tuyến giao tiếp giữa học sinh-giáo viên và giáo viên tại nhà là rất phổ biến.

- Thanh thiếu niên từ 15 đến 18 tuổi: thanh thiếu niên có các quyền và nghĩa vụ pháp lý gần giống với người lớn. Các dịch vụ số ngày càng hướng trực tiếp đến trẻ vị thành niên hơn là cha mẹ và người giám hộ của họ.

Hình 1: Các nhóm tuổi của đối tượng trẻ em và thanh thiếu niên được hưởng các dịch vụ số của chính phủ hiện nay

Ngoài ra, có ba loại dịch vụ số chính dành cho trẻ em theo các nhóm tuổi:

- Các dịch vụ liên quan trực tiếp đến trẻ em: Bao gồm các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giáo dục như sổ y bạ điện tử của bệnh nhân và phổ biến nhất hiện nay là cổng thông tin điện tử giữa nhà trường - học sinh - phụ huynh. Tại Đông Timor, ước tính có khoảng 1/8 trong số 0,45 triệu sinh viên trực tuyến trong những tháng đầu tiên của đại dịch, trong khi nền tảng “trường học đám mây” của Trung Quốc dành cho hướng dẫn học tập đã bảo đảm các dịch vụ giáo dục liên tục cho 180 triệu sinh viên toàn thời gian. Các dịch vụ xã hội trực tiếp dành cho trẻ em (thường là thanh thiếu niên) chẳng hạn như “dịch vụ thanh thiếu niên” ở Thụy Điển cũng được triển khai. Các trang web như Abu Dhabi’s KidX cũng cung cấp chương trình giáo dục công dân được đánh giá cao để trẻ em tìm hiểu về vai trò và trách nhiệm của các cơ quan chính phủ khác nhau.

- Các dịch vụ hướng đến thanh thiếu niên ở ngưỡng tuổi trưởng thành: Các dịch vụ này thường xác định mục tiêu là thanh thiếu niên từ 15 đến 18 tuổi, và phổ biến trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, giáo dục, thuế, lương hưu, giấy phép lái xe hoặc nghĩa vụ quân sự.

- Các dịch vụ liên quan đến trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhưng dành cho cha mẹ hoặc người giám hộ: Những dịch vụ này bao gồm các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và trước khi sinh, đăng ký khai sinh và trợ cấp cho trẻ em. Phần lớn các dịch vụ này dành cho cha mẹ của trẻ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ từ 0 đến 4 tuổi thông qua các nền tảng và ứng dụng trực tuyến như ở New Zealand, Singapore, Hàn Quốc và Israel. Qua các phân tích và nghiên cứu cho thấy rằng ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, các cơ quan, Chính phủ còn hạn chế trong việc sử dụng công nghệ trong cung cấp dịch vụ cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đồng thời thiếu thông tin trực tuyến hoặc các dịch vụ giao dịch dành cho trẻ em, cha mẹ hoặc người giám hộ.

Yếu tố thúc đẩy các chuyển đổi nhạy cảm dành cho trẻ em

Cần xác định các yếu tố để bảo đảm các dịch vụ số có mục tiêu phù hợp và chất lượng được cung cấp cho trẻ em và gia đình. Các yếu tố này là: quản lý định danh cá nhân, quản trị số, quan hệ đối tác, các nhà tài trợ và các tổ chức xây dựng quy chuẩn.

a) Quản lý định danh cá nhân

Đây là điều kiện tiên quyết, có ý nghĩa quan trọng để tiếp cận và cung cấp các dịch vụ số khác cho trẻ em, và là một vấn đề thách thức đối với Chính phủ ở mọi giai đoạn của quá trình chuyển đổi số. Trên toàn cầu, hơn một tỷ người không thể chứng minh danh tính của mình và do đó thiếu khả năng tiếp cận các dịch vụ quan trọng. Trong số này, 47% dưới độ tuổi làm căn cước công dân của đất nước. Do đó, quản lý danh tính được xác định là một thành phần quan trọng trong nỗ lực cung cấp các dịch vụ số cho trẻ em. Ở Đông Timor, nơi chỉ có 30% trẻ em dưới 5 tuổi được đăng ký giấy khai sinh, Chính phủ đang phát triển một hệ thống ID duy nhất nhằm mục đích có ID cho 100.000 cá nhân hoặc 13% dân số vào năm 2023. Cộng hòa Ghana gần đây đã giới thiệu Thẻ kỹ thuật số Ghana, một e-ID mà qua đó công dân từ 15 tuổi trở lên sẽ có chứng nhận số cho phép truy cập vào các dịch vụ công cộng và thương mại số. Ở Thụy Điển, tất cả các cá nhân đều được cấp một mã số định danh cá nhân khi sinh hoặc khi được cấp quyền cư trú tại quốc gia này. Trên 12 tuổi, các ID điện tử sau đó sẽ được ngân hàng cấp một tài khoản ngân hàng, sau đó có thể được sử dụng để truy cập các dịch vụ khác nhau.

b) Quản trị số

Có thể nói việc thiết lập và thực hiện các khuôn khổ pháp lý và chính sách thích hợp cho quản trị số là điều kiện tiên quyết đối với các dịch vụ số phù hợp với trẻ em. Ví dụ, ở Đông Timor, các quy trình đang được tiến hành để thiết lập luật pháp và chính sách về an ninh mạng, tội phạm mạng, quyền riêng tư trực tuyến, dữ liệu mở và truy cập dữ liệu. Tuy nhiên, hầu hết các cuộc thảo luận đều tập trung vào tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu trẻ em. Tại Brazil, Luật bảo vệ dữ liệu mới (có hiệu lực vào tháng 1 năm 2021) bao gồm những cân nhắc rõ ràng về việc bảo vệ dữ liệu cho trẻ vị thành niên, nêu rõ vai trò của cha mẹ trong việc đồng ý cho phép truy cập dữ liệu trẻ em trực tuyến.

Ở Thụy Điển, chiến lược và luật pháp chịu ảnh hưởng của các tiêu chuẩn thuộc Liên minh Châu Âu, chẳng hạn như các điều khoản Quy định chung bảo vệ dữ liệu về sự đồng ý của trẻ em trên mạng. Tuy nhiên, Thụy Điển và các nước thành viên EU khác đã vận động Ủy ban Châu Âu và các cơ quan của Liên hợp quốc gia tăng tham vọng của các tiêu chuẩn này. Trên toàn cầu, có rất ít biện pháp bảo vệ cụ thể đối với dữ liệu của trẻ em, một vấn đề nằm ở gốc rễ của các sáng kiến ​​như “Dữ liệu có trách nhiệm cho trẻ em” và “Tuyên ngôn quản trị dữ liệu” của UNICEF. Hơn nữa, những người từ 15 đến 18 tuổi có nhiều khả năng truy cập trực tiếp vào các dịch vụ số hơn và do đó có các nhu cầu về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu khác nhau. Ví dụ: để tạo điều kiện cho sự tin cậy của bác sĩ - bệnh nhân liên quan đến thông tin sinh sản và chăm sóc, thanh thiếu niên ở Thụy Điển (từ 12 đến 18 tuổi) và Đan Mạch (từ 15 đến 18 tuổi) có quyền truy cập độc quyền vào hồ sơ y tế cá nhân của họ. Ở Brazil, thanh thiếu niên từ 16 tuổi trở lên có thể đăng ký bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử.

Tại Cộng hòa Ghana, các học viên nhấn mạnh sự cần thiết của các cơ quan chính phủ trong việc xem xét giảm thiểu rủi ro cho thanh niên từ 15 đến 18 tuổi thông qua các biện pháp bảo mật được tích hợp trong nền tảng dịch vụ số, cũng như các sáng kiến ​​nâng cao nhận thức về cách bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ngoài việc bảo vệ dữ liệu, phân biệt độ tuổi trong các khuôn khổ quản trị số đã được nêu ra như một vấn đề về quyền truy cập. Tại Đông Timor, nơi nhận trợ cấp xã hội từ 15 tuổi, các cuộc thảo luận nhấn mạnh sự cần thiết của các quy định pháp luật để cấp ID điện tử cho những người dưới 15 tuổi có nhu cầu trợ giúp xã hội - chẳng hạn như trẻ em khuyết tật để tiếp cận các dịch vụ cần thiết.

c) Quan hệ đối tác

Ba loại quan hệ đối tác có vai trò quan trọng trong việc phát triển và triển khai các dịch vụ số phù hợp với trẻ em: quan hệ đối tác công tư (Public–private partnership - PPP), quan hệ đối tác giữa khu vực công và xã hội dân sự (Public sector and civil society - PCP) và quan hệ đối tác nội chính phủ (Intra-governmental partnerships - PUP )

PPP: Vai trò của khu vực tư nhân trong các sáng kiến Chính phủ điện tử được cho là rất quan trọng khi các chính phủ không thể đáp ứng nhu cầu về nguồn lực cho cơ sở hạ tầng ICT thâm hụt vốn, hệ thống kỹ thuật số đắt tiền hoặc các kỹ năng chuyên môn cần thiết để vận hành. Do đó, các chính phủ và địa phương tìm kiếm một giải pháp “đôi bên cùng có lợi” thông qua các thỏa thuận hợp đồng dài hạn với các công ty để tài trợ và vận hành ICT trong lĩnh vực công.

Tại Thụy Điển, các cuộc điều tra nêu bật lợi ích của PPP trong lĩnh vực y tế và chỉ ra những câu chuyện thành công ở Estonia và Đan Mạch liên quan đến ID điện tử, chữ ký số và trao đổi dữ liệu. Tại Cộng hòa Ghana, PPP đã được thực hiện từ năm 2010 để số hóa các quy trình và dịch vụ của Cơ quan Thuế Ghana và Văn phòng Tổng cục Đăng ký, với một thỏa thuận để khu vực tư nhân tài trợ, xây dựng và vận hành các nền tảng đăng ký kinh doanh điện tử và thuế điện tử cho đến khi nguồn vốn đầu tư và chi phí của họ được thu hồi. Sau đó hệ thống sẽ được giao lại cho các cơ quan chính phủ để tiếp tục hoạt động. Gần đây hơn, hợp tác với nhà điều hành dịch vụ di động Airtel Tigo Ghana đã tạo điều kiện cho việc thí điểm hệ thống đăng ký khai sinh số của Ghana và theo đó các nhà hoạch định chính sách khẳng định việc mở rộng hệ thống sẽ yêu cầu mối quan hệ đối tác công tư quốc gia với các nhà khai thác viễn thông.

Hơn nữa, quỹ dịch vụ toàn cầu (một loại hình PPP thu hút sự đóng góp từ các công ty viễn thông nhằm tăng khả năng tiếp cận dịch vụ viễn thông) đã được sử dụng ở Colombia, Ghana, Malaysia, Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ để cung cấp đăng ký Internet và máy tính xách tay cho sinh viên có thu nhập thấp, và mở các trung tâm ICT cộng đồng ở các khu vực khó khăn. Tuy nhiên, sự thành công của các hình thức PPP đối với Chính phủ điện tử vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi. Cũng có nhiều kết quả khác nhau ở các nền kinh tế mới nổi, bao gồm cả việc sử dụng quá mức hoặc quản lý kém các quỹ dịch vụ chung được thiết lập. Bất chấp sự phổ biến của mô hình PPP, phần lớn các mối quan hệ công tư được thảo luận trong các cuộc phỏng vấn là các thỏa thuận thương mại để mua sắm các sản phẩm và dịch vụ mới để cung cấp dịch vụ số của chính phủ (và như vậy, không phải định nghĩa về quan hệ PPP). Điều này được phản ánh trong tài liệu cho thấy rằng thuật ngữ “PPP” thường được áp dụng cho hoạt động thuê ngoài hoặc tư nhân hóa cho Chính phủ điện tử. Nó cho thấy mức độ phổ biến của các mối quan hệ khách hàng - hợp đồng truyền thống hơn giữa Chính phủ và khu vực tư nhân đối với các dịch vụ số, ngay cả khi định nghĩa về PPP đang phát triển theo hướng tiếp cận tham vấn và hợp tác. Các cơ quan chính quyền trung ương ở Brazil, Thụy Điển và Đông Timor có xu hướng mua các giải pháp riêng từ các công ty hoặc điều chỉnh những giải pháp đã có trên thị trường. Ngược lại, các nhà chức trách có nguồn lực ít hơn ở Đông Timor và các thành phố tự trị ở Brazil và Thụy Điển mua sắm các giải pháp tiêu chuẩn hơn.

Các nhà hoạch định chính sách cũng thảo luận về việc tích hợp trực tiếp các dịch vụ số tư nhân ưu việt để tránh trùng lặp hoặc cạnh tranh. Những người được phỏng vấn ở Ghana bày tỏ quan điểm rằng các dịch vụ số của Chính phủ nên tích hợp các hệ thống tương tác thanh toán trực tuyến phổ biến làm phương thức thanh toán cho các dịch vụ số, thay vì phát triển các dịch vụ công cộng tương đương. Tương tự, ở Thụy Điển, các nhà cung cấp ID điện tử khu vực tư nhân được Chính phủ chứng nhận và được tích hợp vào các dịch vụ của Chính phủ.

 PCP: Sự hợp tác chính thức và không chính thức giữa khu vực công và xã hội dân sự đóng vai trò mạnh mẽ trong việc thúc đẩy các vấn đề trẻ em trong các sáng kiến số hóa. Tất cả năm quốc gia được khảo sát đều được yêu cầu chính thức công bố luật mới để tham khảo ý kiến cộng đồng. Ở Bangladesh, Brazil, Ghana và Thụy Điển, xã hội dân sự đã thúc đẩy tăng cường khả năng truy cập Internet và các sáng kiến kỹ năng số. Tại Đông Timor, những người ủng hộ quyền trẻ em và bình đẳng giới sẽ đóng một vai trò trong các cuộc tham vấn liên tục về khuôn khổ hòa nhập kỹ thuật số của Chính phủ. Ở Thụy Điển, tham vấn chính thức và không chính thức với các bên liên quan của xã hội dân sự - và đôi khi, vận động hành lang bởi các thành viên xã hội dân sự - được coi là tiêu chuẩn cho sự phát triển dịch vụ số.

PUP: Quan hệ đối tác nội chính phủ, bao gồm cả với các cơ quan được ủy quyền vận động cho quyền trẻ em, được xác định là cần thiết cho sự phát triển hiệu quả của các dịch vụ số cho trẻ em. Tại Đông Timor, nơi các hướng dẫn lập kế hoạch yêu cầu phụ nữ và trẻ em tham gia vào mọi kế hoạch của Chính phủ. Tại Bangladesh, những người được khảo sát đã ghi nhận một số PUP liên quan đến các đối tác Chính phủ trung ương, địa phương và các cơ quan kỹ thuật số cho các sáng kiến ​​giáo dục và y tế số. Tại Ghana, Cơ quan Công nghệ Thông tin Quốc gia là đối tác hợp tác của nhiều cơ quan ban ngành; chẳng hạn, Cơ quan đóng vai trò trong việc soạn thảo Chiến lược sức khỏe điện tử quốc gia và thí điểm hệ thống ID sức khỏe cho Bộ Y tế. Bất chấp những ví dụ này, các nhà hoạch định chính sách ở Brazil, Ghana và Timor-Leste lưu ý rằng về tổng thể, các PUP là chắp vá và thường mang tính thách thức.

d) Các nhà tài trợ và tổ chức xây dựng quy chuẩn quốc tế

Những tác nhân này có ảnh hưởng đến các dịch vụ số nhạy cảm với trẻ em, mặc dù ảnh hưởng khác nhau tùy theo mức thu nhập của quốc gia được đề cập. Tại các quốc gia có thu nhập trung bình thấp, nhiều sáng kiến ​​dịch vụ số được thực hiện với sự hỗ trợ của các nhà tài trợ quốc tế và các cơ quan của Liên hợp quốc. Tại Ghana, các nỗ lực hướng tới đăng ký khai sinh số đã được UNICEF và Ngân hàng Thế giới hỗ trợ. Những nỗ lực phát triển hệ thống Mã định danh duy nhất ở Đông Timor - một cơ sở quan trọng cho các kế hoạch Chính phủ điện tử của nước này - được hỗ trợ bởi UNDP và UNICEF. Trên toàn cầu, UNESCO, Ngân hàng Thế giới và các ngân hàng phát triển khu vực hỗ trợ các sáng kiến ​​tương tự ở các quốc gia khác. Đại dịch COVID-19 cũng cho thấy vai trò tài trợ mạnh mẽ trong việc triển khai các dịch vụ số cho trẻ em như một phần của nỗ lực ứng phó với khủng hoảng ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Ví dụ, ở Bangladesh, UNICEF đã hỗ trợ sự phát triển của các tòa án vị thành niên ảo và làm việc với Bộ phận CNTT-TT của Chính phủ để phát triển và thực hiện các kế hoạch liên tục về giáo dục của đất nước. Với tư cách là một quốc gia tài trợ, Thụy Điển chịu ảnh hưởng của các khuyến nghị và quy định của Ủy ban Châu Âu. Các khuyến nghị này thúc đẩy cải tiến liên tục cơ sở hạ tầng kỹ thuật số (ví dụ: mục tiêu băng thông rộng) và tính khả dụng của các dịch vụ trực tuyến bao gồm giấy khai sinh hoặc đăng ký trông trẻ.

Những thách thức của chính phủ trong việc bảo đảm các dịch vụ công nhạy cảm với trẻ em

Tốc độ và tiếp cận Internet: Các quốc gia có cơ sở hạ tầng ICT được thiết lập sẵn có nhiều dịch vụ số đa dạng và thiết lập riêng cho trẻ em và phụ huynh. Ở Thụy Điển, tỷ lệ sử dụng Internet cao (92% dân số vào năm 2019). Trong khi cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển kỹ năng là những ưu tiên liên tục, thì trọng tâm chiến lược là di động tốc độ cao (100mb trở lên) và kỹ năng số cho các nhóm người dùng cụ thể (chẳng hạn như người cao tuổi). Tuy nhiên, mức độ tiếp cận Internet thấp được coi là thách thức chính đối với các kế hoạch dịch vụ số ở Bangladesh (15%), Đông Timor (27,5%) và Ghana (39%).

Kỹ năng số của người sử dụng dịch vụ: Bốn quốc gia có thu nhập thấp và trung bình Brazil, Bangladesh, Đông Timor và Ghana đều xác định trình độ kỹ năng sử dụng Internet trong cộng đồng dân cư nói chung là một trở ngại lớn đối với việc triển khai các dịch vụ số. Mặc dù Brazil có tỷ lệ người dùng Internet cao nhất trong số bốn quốc gia (67,5% dân số vào năm 2019), nhưng sự chênh lệch về trình độ kỹ năng số chủ yếu là kết quả của sự bất bình đẳng xã hội là một thách thức đáng lo ngại. Các đối tượng dễ bị tổn thương không thể tiếp cận các phúc lợi xã hội vì họ thiếu các kỹ năng công nghệ thông tin cần thiết để tự đăng ký vào sổ đăng ký quốc gia. Mức độ khác biệt về kỹ năng số giữa trẻ em và cha mẹ của chúng cũng được xác định là cản trở trẻ em tiếp cận với các dịch vụ số. Điều này liên quan đến khả năng tiếp cận các dịch vụ số gián tiếp cho trẻ em (ví dụ: dịch vụ y tế điện tử) và việc cha mẹ không có khả năng giám sát thích hợp việc sử dụng trực tiếp của trẻ em đối với các dịch vụ số (ví dụ: nền tảng học tập điện tử) do họ thiếu kỹ năng công nghệ thông tin. Tại Ghana, những người được khảo sát nêu lên sự cần thiết của Chính phủ để thực hiện các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về các dịch vụ số sẵn có và thực hành sử dụng Internet có trách nhiệm (chẳng hạn như quyền riêng tư về dữ liệu trẻ em) để cải thiện việc tiếp nhận và sử dụng hợp lý các dịch vụ số.

Dịch vụ số toàn diện: Các nguyên nhân của “khoảng cách số” thường xuyên được nêu ra như những thách thức đối với việc cung cấp dịch vụ số toàn diện. Điều này hạn chế việc ứng dụng ICT với mục tiêu cải thiện hiệu quả chi phí của lĩnh vực y tế và giáo dục. Không thể truy cập Internet và thiết bị số chi phí cao, không đủ năng lực số cùng với các yếu tố như tuổi tác, giới tính, ngôn ngữ, tình trạng kinh tế xã hội và vị trí địa lý là những rào cản ở nhiều quốc gia. Mặc dù 80% các quốc gia thành viên Liên hợp quốc có thể cung cấp nội dung số hoặc dịch vụ trực tuyến vào năm 2020, nhưng mức độ rất khác nhau giữa các quốc gia ở các khu vực khác nhau trên thế giới: Châu Âu có tỷ lệ cao các quốc gia (93%) cung cấp dịch vụ trực tuyến cho các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trong khi Châu Đại Dương (65%) và Châu Phi có tỷ lệ thấp nhất (55%).

Trong khi thanh thiếu niên dường như là mục tiêu chính của dịch vụ dành cho  trẻ vị thành niên, phần lớn nội dung và dịch vụ trực tuyến nhắm mục tiêu trên 18 tuổi, tiếp theo là thanh thiếu niên từ 15 đến 17. Ở những nơi có dịch vụ, truy cập Internet là một vấn đề quan trọng. Ở Brazil, Chính phủ sử dụng các trang web để bảo đảm rằng cả thiếu niên và thanh niên đều có thể tham gia kỳ thi tuyển sinh quốc gia (đối với giáo dục trung học và đặc biệt là đại học), nhưng việc thiếu truy cập Internet có nghĩa là nhiều người không thể đăng ký. Hơn nữa, trong khi việc sử dụng các dịch vụ số cho trẻ em và trẻ vị thành niên đang gia tăng trên toàn cầu, các số liệu thống kê và nghiên cứu quốc tế cho thấy các quốc gia có thu nhập thấp đang không theo kịp xu hướng này.

Khoảng cách năng lực quốc gia - địa phương: Khả năng thay đổi của các chính phủ liên bang và địa phương trong việc cung cấp và duy trì các dịch vụ số là một thách thức đối với việc cung cấp dịch vụ số. Tại Brazil, sự hạn chế lớn về kỹ năng số giữa các nhân viên chính quyền thành phố so với các công chức ở cấp liên bang, sự bất bình đẳng giữa các Chính phủ địa phương cũng đang tăng cao. Tại Brazil, một số thành phố cung cấp nhiều dịch vụ giao dịch số, thông tin trực tuyến cho công dân và cổng dịch vụ trực tuyến, trong khi những thành phố khác thì không. Mặc dù chính quyền địa phương ở Thụy Điển có đội ngũ nhân viên và nguồn lực tương đối tốt, nhưng lại gặp phải vấn đề về kỹ năng số, nhu cầu cải thiện và thay đổi năng lực quản lý, đặc biệt là giới thiệu văn hóa đổi mới, mô hình đối tác mới, lấy người dùng làm trung tâm và sự thay đổi trong hoạt động của Chính phủ. Trong số 100 thành phố trên toàn cầu, hầu hết các cổng thông tin thành phố cung cấp thông tin của Chính phủ với rất ít hoặc không có dịch vụ giao dịch. Tuy nhiên, gần như tất cả các cổng thông tin của thành phố đều có thể truy cập được từ thiết bị di động, khẳng định nhận thức của chính quyền địa phương về tầm quan trọng của công nghệ di động trong cung cấp dịch vụ đa nền tảng.

Những thách thức khi triển khai: Mặc dù có chiến lược nhưng việc thiếu các chính sách tích hợp và quá trình triển khai thực tế có thể làm giảm hiệu quả việc cung cấp dịch vụ số theo những cách sau:

- Không nhất quán do khác nhau về các chiến lược, nguồn lực và triển khai ở cấp trung ương và địa phương: Trong khi chính phủ có nhiều chiến lược và sáng kiến ​​cho các dịch vụ số, các tiểu bang và chính quyền địa phương thường có ít sáng kiến về ​​chức năng hoặc ứng dụng cho công dân do thiếu năng lực hoặc kinh phí. Với mức độ phối hợp tương đối cao và tập trung vào số hóa toàn Chính phủ, tạo năng suất và giá trị cho người dùng cuối, các phương pháp tiếp cận hợp tác giữa các Chính phủ của Đan Mạch và Estonia là bài học kinh nghiệm cho nhiều quốc gia khác. Những lợi ích tiềm năng của vai trò chính quyền trung ương mạnh mẽ góp phần quan trọng trong việc đưa ra định hướng và hướng dẫn thực tế về số hóa các dịch vụ và tập trung chiến lược vào trẻ em.

- Thiếu phối hợp thực hiện chiến lược: Những vấn đề về các chiến lược số hóa cấp trung ương và cấp địa phương chưa được phối hợp chặt chẽ là một trở ngại cho việc cung cấp dịch vụ số hiện nay. Thiếu sự phối hợp và các vấn đề về chia sẻ dữ liệu giữa các cấp chính phủ và/hoặc các lĩnh vực khác nhau cũng đã được nêu ra ở Đông Timor, Brazil và Thụy Điển. Các sáng kiến ​​do các nhà tài trợ đôi khi có thể không được phối hợp với nhau, dẫn đến trùng lặp hoặc nảy sinh lỗ hổng và những thách thức trong việc phát triển và duy trì nguồn vốn cho các dịch vụ số.

Kết luận

Có thể thấy, các dịch vụ số ngày càng được thúc đẩy không chỉ bởi lợi ích chúng mang lại, mà còn là sự quan tâm của toàn xã hội. Tuy nhiên hiện nay, những thách thức chung trong việc thực hiện chuyển đổi số của chính phủ là một rào cản đối với sự phát triển và cung cấp hiệu quả các dịch vụ số cho trẻ em và gia đình. Do đó các quốc gia và chính phủ cần nỗ lực hơn nữa trong việc hướng tới các sáng kiến dịch vụ số có thể phối hợp tốt hơn, đảm bảo về quyền riêng tư và bảo mật .Đồng thời các chính phủ nên nỗ lực trong việc tương tác với trẻ em và cha mẹ của trẻ trong quá trình phát triển các dịch vụ. Mặc dù còn nhiều những khó khăn không thể tránh khỏi trong việc thu thập số liệu thống kê về trẻ vị thành niên, tuy nhiên việc đẩy mạnh các hoạt động thu thập dữ liệu toàn cầu và quốc gia thường xuyên có thể thúc đẩy nỗ lực thu thập số liệu thống kê một cách có hệ thống các chỉ số dựa trên độ tuổi và giới tính, từ đó xây dựng nên các nền tảng, dịch vụ số phục vụ hiệu quả và tối ưu nhu cầu của mọi người dân, mọi lứa tuổi trong toàn xã hội.

Nguyễn Phương Nhung

Tài liệu tham khảo

[1] Government digitalservices and children: pathways to digital transformation (January 2021 UNICEF Office of Global Insight and Policy, United Nations University)