Chính phủ Anh công bố Chiến lược dữ liệu quốc gia là trọng tâm phát triển toàn cầu trong tương lai gần. Chiến lược dữ liệu quốc gia xem xét cách chúng ta có thể tận dụng các thế mạnh hiện có của Vương Quốc Anh để thúc đẩy việc sử dụng dữ liệu tốt hơn trong các doanh nghiệp, chính phủ, xã hội dân sự và cá nhân.

Sau khi rời Liên minh châu Âu, Chính phủ Anh tận dụng lợi thế là một quốc gia độc lập, có chủ quyền để tối đa hóa các thế mạnh đó và định vị Vương Quốc Anh trên trường quốc tế để tác động đến cách tiếp cận toàn cầu đối với việc chia sẻ và sử dụng dữ liệu.

Việc sử dụng dữ liệu tốt hơn có thể giúp các tổ chức thuộc mọi loại hình thành công - trong các lĩnh vực công, tư và thứ ba. Dữ liệu của Vương Quốc Anh có thể hỗ trợ việc cung cấp các dịch vụ hiện có, từ sản xuất đến hậu cần và có thể được sử dụng để tạo ra các sản phẩm hoàn toàn mới.

Dữ liệu của Vương Quốc Anh là động lực thúc đẩy đổi mới khoa học và công nghệ, và là trọng tâm trong việc cung cấp toàn bộ các dịch vụ công cộng quan trọng và các mục tiêu xã hội, từ giải quyết biến đổi khí hậu đến hỗ trợ Dịch vụ y tế quốc gia.

Vương Quốc Anh đã triển khai nhiều nỗ lực để tăng cường và cải thiện dịch vụ công thông qua việc sử dụng công nghệ và dữ liệu. Cụ thể, Vương Quốc Anh được Liên Hợp quốc xếp hạng trong những năm gần đây như sau:

- Hạng 1 theo bộ Chỉ số Kinh tế số và Xã hội số của EU năm 2017, 2018, 2021.

- Hạng 7 năm 2020, hạng 11 năm 2022 trong Khảo sát Chính phủ điện tử định kỳ hai năm của Liên Hợp quốc.

Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh được thể hiện trên 7 lĩnh vực: Khung Chiến lược dữ liệu quốc gia; Khung pháp lý về dữ liệu; Kết nối, chia sẻ dữ liệu; Dịch vụ công; Các chỉ số báo cáo, thống kê kinh tế - xã hội; Dữ liệu mở; Thị trường dữ liệu.

Khung Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh

Hình 1: Khung chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh

Khung Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh được chia thành 4 trụ cột và 5 nhiệm vụ chính như sau:

Các trụ cột

Một số vấn đề liên quan hiện đang ngăn cản việc sử dụng dữ liệu tốt nhất ở Vương Quốc Anh. Những vấn đề này được phản ánh trong các trụ cột cốt lõi của chiến lược này:

1. Nền tảng dữ liệu: Giá trị thực sự của dữ liệu chỉ có thể được nhận ra đầy đủ khi nó phù hợp với mục đích, được ghi lại theo các định dạng chuẩn hóa trên các hệ thống nền tảng và được lưu giữ trong điều kiện có thể tìm thấy, truy cập, tương tác và tái sử dụng. Bằng cách cải thiện chất lượng dữ liệu, chúng ta có thể sử dụng dữ liệu hiệu quả hơn và thúc đẩy những hiểu biết sâu sắc và kết quả tốt hơn từ việc sử dụng dữ liệu.

2. Kỹ năng dữ liệu: Để sử dụng dữ liệu tốt nhất, chúng ta phải có nhiều kỹ năng dữ liệu để khai thác. Điều đó có nghĩa là cung cấp các kỹ năng phù hợp thông qua hệ thống giáo dục của chúng ta, nhưng cũng bảo đảm rằng mọi người có thể tiếp tục phát triển các kỹ năng dữ liệu mà họ cần trong suốt cuộc đời.

3. Tính khả dụng của dữ liệu: Để dữ liệu có tác động hiệu quả nhất, dữ liệu cần phải có khả năng truy cập, di động và tái sử dụng phù hợp. Điều đó có nghĩa là khuyến khích sự phối hợp, truy cập và chia sẻ dữ liệu có chất lượng phù hợp tốt hơn giữa các tổ chức trong khu vực công, tư và bên thứ ba, và bảo đảm các biện pháp bảo vệ phù hợp cho luồng dữ liệu quốc tế.

4. Dữ liệu có trách nhiệm: Khi chúng tôi thúc đẩy việc sử dụng dữ liệu ngày càng tăng, chúng tôi phải bảo đảm rằng dữ liệu được sử dụng một cách có trách nhiệm, theo cách hợp pháp, an toàn, công bằng, đạo đức, bền vững và có trách nhiệm, đồng thời hỗ trợ đổi mới và nghiên cứu.

Các nhiệm vụ

Từ 4 trụ cột trên, Vương Quốc Anh đã xác định năm lĩnh vực hành động ưu tiên. Các nhiệm vụ này giải quyết những thách thức chính có thể ngăn cản chúng ta tận dụng các cơ hội mà dữ liệu mang lại.

1. Mở khóa giá trị của dữ liệu trên toàn nền kinh tế. Dữ liệu là nguồn tài nguyên vô cùng giá trị đối với các doanh nghiệp và tổ chức khác. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy giá trị đầy đủ của dữ liệu không được nhận ra vì thông tin quan trọng không đến được nơi cần đến. Để bảo đảm Vương Quốc Anh là quốc gia dẫn đầu thế giới về dữ liệu, nhiệm vụ đầu tiên là thiết lập các điều kiện phù hợp để dữ liệu có thể sử dụng, truy cập và khả dụng trên toàn nền kinh tế, đồng thời bảo vệ quyền dữ liệu của mọi người và quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp tư nhân. Sử dụng phương pháp tiếp cận được cân nhắc và dựa trên bằng chứng, xây dựng một khuôn khổ chính sách rõ ràng để xác định những can thiệp nào của Chính phủ là cần thiết để thực hiện mở khóa giá trị của dữ liệu.

2. Bảo đảm chế độ dữ liệu đáng tin cậy và thúc đẩy tăng trưởng. Vương Quốc Anh muốn cuộc cách mạng dữ liệu mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp lớn và nhỏ. Điều đó có nghĩa là duy trì chế độ dữ liệu tại Vương Quốc Anh không quá nặng nề đối với công ty trung bình; chế độ giúp những người đổi mới và doanh nhân sử dụng dữ liệu một cách có trách nhiệm và an toàn, không có sự bất ổn hoặc rủi ro pháp lý không đáng có, để thúc đẩy tăng trưởng trên toàn nền kinh tế. Chế độ dữ liệu của Vương quốc Anh sẽ hỗ trợ sự cạnh tranh và đổi mới sôi động, xây dựng lòng tin và duy trì các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cao mà không tạo ra các rào cản không cần thiết đối với việc sử dụng dữ liệu.

3. Chuyển đổi cách Chính phủ sử dụng dữ liệu để thúc đẩy hiệu quả và cải thiện các dịch vụ công. Đại dịch do vi-rút corona cho thấy có tiềm năng to lớn chưa được khai thác trong cách Chính phủ và các dịch vụ công sử dụng và chia sẻ dữ liệu để giúp đỡ và bảo vệ mọi người. Để duy trì mức cao do đại dịch đặt ra, chính phủ sẽ thực hiện một cuộc chuyển đổi đầy tham vọng và triệt để đối với cách tiếp cận của chính mình, thúc đẩy những cải tiến lớn trong cách thông tin được quản lý, sử dụng và chia sẻ hiệu quả trên toàn Chính phủ. Để thành công, chúng ta cần một cách tiếp cận toàn Chính phủ bảo đảm sự thống nhất xung quanh các thông lệ và tiêu chuẩn tốt nhất cần thiết để thúc đẩy giá trị và hiểu biết từ dữ liệu; và tạo ra một cơ sở hạ tầng dữ liệu được bảo vệ, kết hợp và có khả năng tương tác phù hợp để hỗ trợ điều này. Chúng ta cũng cần các kỹ năng và sự lãnh đạo phù hợp trong khu vực công để hiểu và khai thác tiềm năng của dữ liệu.

4. Bảo đảm tính bảo mật và khả năng phục hồi của cơ sở hạ tầng đặt dữ liệu. Việc sử dụng dữ liệu hiện là một phần cốt lõi của cuộc sống hiện đại, vì vậy cần phải bảo đảm rằng cơ sở hạ tầng đặt dữ liệu là an toàn và bảo mật. Chính phủ có trách nhiệm bảo đảm dữ liệu và cơ sở hạ tầng đặt dữ liệu có khả năng phục hồi trước các rủi ro đã tồn tại, mới và đang nổi lên, bảo vệ nền kinh tế phát triển.

5. Ủng hộ luồng dữ liệu quốc tế. Luồng dữ liệu xuyên biên giới thúc đẩy hoạt động kinh doanh toàn cầu, chuỗi cung ứng và thương mại, thúc đẩy tăng trưởng trên toàn thế giới. Sau khi rời Liên minh Châu Âu, Vương Quốc Anh sẽ ủng hộ những lợi ích mà dữ liệu có thể mang lại. Vương Quốc Anh thúc đẩy thông lệ tốt nhất trong nước và hợp tác với các đối tác quốc tế để bảo đảm dữ liệu không bị hạn chế không phù hợp bởi biên giới quốc gia và các chế độ quản lý rời rạc để có thể sử dụng hết tiềm năng của dữ liệu.

Khung pháp lý về dữ liệu

Luật Bảo vệ dữ liệu của Vương quốc Anh hay còn gọi là Đạo luật Bảo vệ dữ liệu năm 2018 (Data Protection Act 2018) là cách thực hiện của Vương quốc Anh đối với Nghị định Bảo vệ dữ liệu chung của EU. Đạo luật này kiểm soát cách thông tin cá nhân được sử dụng bởi các tổ chức, doanh nghiệp hoặc Chính phủ. Mọi người chịu trách nhiệm sử dụng dữ liệu cá nhân phải tuân theo các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt, họ phải bảo đảm rằng thông tin được:

- Sử dụng một cách công bằng, hợp pháp và minh bạch.

- Chỉ sử dụng cho các mục đích cụ thể, rõ ràng.

- Sử dụng theo cách đủ đáng, liên quan và giới hạn chỉ những gì cần thiết.

- Chính xác và khi cần thiết sẽ được cập nhật kịp thời.

- Được giữ không lâu hơn thời gian cần thiết.

Khung chất lượng dữ liệu của Vương Quốc Anh (Government Data Quality Framework) đặt các nguyên tắc và thực hành để đánh giá, giao tiếp và cải thiện chất lượng dữ liệu trong Chính phủ. Khung chất lượng dữ liệu nhấn mạnh việc làm chủ động dựa trên bằng chứng và hướng đến mục tiêu cụ thể để bảo đảm dữ liệu được sử dụng là phù hợp.

Khung 5 an toàn (Five Safes Framework) của Vương Quốc Anh là một bộ nguyên tắc cho phép các dịch vụ dữ liệu cung cấp quyền truy cập nghiên cứu an toàn vào dữ liệu. Khung này có nguồn gốc từ Văn phòng Thống kê Quốc gia ONS và được các nhà cung cấp dữ liệu khác phát triển vào những năm 2010.

Five Safes Framework có ý nghĩa như sau:

- Safe data: dữ liệu được bảo vệ.

- Safe projects: dự án nghiên cứu được phê duyệt bởi chủ quản dữ liệu cho các mục đích cộng đồng.

- Safe people: người sử dụng được đào tạo và phân quyền để sử dụng dữ liệu an toàn.

- Safe settings: môi trường SecureLab ngăn chặn việc sử dụng trái phép.

- Safe outputs: kết quả cũng được sàng lọc và phê duyệt không được tiết lộ.

Kết nối, chia sẻ dữ liệu

Vương Quốc Anh xây dựng nhiều cơ sở dữ liệu khác nhau, phục vụ cho các mục đích và lĩnh vực cụ thể. Dưới đây là một số cơ sở dữ liệu quan trọng của Vương quốc Anh:

- Website data.gov.uk (https://www.data.gov.vn/): Đây là nơi tập trung dữ liệu mở từ Chính phủ Trung ương, các cơ quan khu vực và các cơ quan công cộng hỗ trợ việc xây dựng sản phẩm và dịch vụ.

+ Cơ sở dữ liệu dân số quốc gia (National Population Database) là bộ dữ liệu dựa trên Hệ thống thông tin địa lý GIS duy nhất cho phép ước tính cư dân, người lao động và các loại dân số khác ở bất kỳ vị trí nào, cho đến từng tòa nhà riêng lẻ ở Vương Quốc Anh.

+ Office for National Statistics - Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS) (https://www.ons.gov.uk): Cung cấp dữ liệu và các thông tin thống kê quốc gia.

+ Cơ sở dữ liệu AND (UK National DNA Database): Cơ sở dữ liệu AND pháp y lớn nhất và lâu đời nhất thế giới, giữ các hồ sơ AND và mẫu từ khắp Vương Quốc Anh để hỗ trợ cảnh sát điều tra tội phạm.

+ Cổng Địa lý mở (Open Geography Portal): Cung cấp truy cập miễn phí và mở đến nguồn thông tin địa lý chính thức từ Văn phòng Thống kê Quốc gia ONS, bao gồm các sản phẩm địa lý, ứng dụng web, bản đồ, dịch vụ và API.

- Cơ sở dữ liệu Cảnh sát quốc gia PND dùng trong lực lượng cảnh sát Vương Quốc Anh và các cơ quan thực thi pháp luật. PND hiện hỗ trợ việc cung cấp ba lợi ích chiến lược, đó là: bảo vệ trẻ em và những người dễ bị tổn thương, chống khủng bố và ngăn chặn, trấn áp tội phạm nghiêm trọng và có tổ chức.

- Cơ sở dữ liệu học sinh quốc gia NPD lưu giữ thông tin về học sinh đang theo học tại các trường học và cao đẳng ở Vương Quốc Anh. Cơ sở dữ liệu học sinh quốc gia bao gồm kết quả kiểm tra, đặc điểm học sinh,… được liên kết bằng mã định danh duy nhất cho mỗi học sinh.

Mỗi cơ sở dữ liệu này đều có những quy định và chính sách riêng về việc sử dụng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Vương Quốc Anh cũng xây dựng Khung chia sẻ dữ liệu chính phủ (Data Sharing Governance Framework) để điều chỉnh các hệ thống, quy trình và cách tiếp cận quản trị chia sẻ dữ liệu trong khu vực công.

Dịch vụ công tại Anh

Dịch vụ công tại Anh đang được cải thiện để trở nên dễ sử dụng và nhanh chóng. Chính phủ Anh đã công bố kế hoạch nâng cấp các dịch vụ trực tuyến phổ biến nhất bằng cách nâng cấp công nghệ và tinh giản quy trình:

- Các dịch vụ trực tuyến sẽ trở nên dễ tiếp cận hơn trên các thiết bị di động.

- Một hệ thống đăng nhập thống nhất cho tất cả các dịch vụ của Chính phủ.

- Nâng cấp chức năng đăng ký bỏ phiếu và yêu cầu trợ giúp pháp lý trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn.

“Open Public Service OPS” (hay còn gọi là Dịch vụ công mở) ở Vương Quốc Anh là chương trình cải cách dịch vụ công của Chính phủ. Dịch vụ công mở làm việc với các cán bộ công chức từ Chính phủ Trung ương, Chính quyền khu vực, khu vực tư nhân và xã hội dân sự để bảo đảm rằng mọi người dân đều có quyền truy cập vào các dịch vụ công tốt nhất có thể. Các nguyên tắc chính của Dịch vụ công mở bao gồm:

- Tăng cường lựa chọn và quyền kiểm soát dịch vụ cho người dùng.

- Cho phép ra quyết định ở cấp địa phương, phân quyền đến mức thấp nhất.

- Mở cửa cung cấp dịch vụ công cho nhiều nhà cung cấp khác nhau.

- Nhà cung cấp dịch vụ công phải chịu trách nhiệm trước người dùng và người đóng thuế.

Các chỉ số báo cáo, thống kê kinh tế - xã hội

Các chỉ số báo cáo, thống kê kinh tế-xã hội của Vương Quốc Anh bao gồm nhiều loại dữ liệu khác nhau, từ chỉ số hoạt động kinh tế cho đến các thay đổi xã hội. Các chỉ số thời gian thực từ Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh ONS bao gồm dữ liệu từ các cuộc khảo sát nhanh, nguồn dữ liệu mới và phương pháp thử nghiệm.

Vương Quốc Anh đã tham gia khảo sát Bộ Chỉ số kinh tế số và xã hội số DESI của Châu Âu (tại địa chỉ https://digital-strategy.ec.europa.ei/en/policies/desi-uk).

Kể từ khi bắt đầu xảy ra đại dịch virut Corona (Covid 19) vào tháng 3 năm 2020, các chỉ số trong bản tin Hoạt động kinh tế và thay đổi xã hội ở Vương Quốc Anh được đưa ra gần với thời gian thực. Những số liệu thống kê này đã được đưa ra một cách nhanh chóng để đáp ứng với các sự kiện đang phát triển trên thế giới. Các chỉ số được tổng hợp bằng nhiều nguồn dữ liệu khác nhau từ 4 nhóm chỉ số sau:

- Hành vi của người tiêu dùng

- Doanh nghiệp và lực lượng lao động

- Năng lượng và nhà ở

- Vận chuyển

Dữ liệu mở

Dữ liệu mở ở Anh là một phần quan trọng trong cam kết của Chính phủ về tính minh bạch và đổi mới. Vương Quốc Anh có nhiều nền tảng và sáng kiến khác nhau cung cấp quyền truy cập vào nhiều loại cơ sở dữ liệu cho mục đích sử dụng công cộng. Dưới đây là một số điểm chính về dữ liệu mở của Vương Quốc Anh:

- Data.gov.uk: Đây là kho lưu trữ dữ liệu mở trung tâm ở Vương Quốc Anh, cung cấp các dữ liệu được chính quyền trung ương, chính quyền khu vực và các cơ quan xuất bản theo nhiều chủ đề, bao gồm các chủ đề về: kinh doanh, kinh tế, tội phạm, công lý, môi trường,…

- Giấy phép Chính phủ mở (Open Government Licence): Hỗ trợ việc tái sử dụng các bộ dữ liệu do Chính phủ nắm giữ, giấy phép này cho phép sử dụng và xuất bản miễn phí dữ liệu phi cá nhân mà không bị hạn chế.

- Dịch vụ dữ liệu của Vương Quốc Anh (UK Data Service): Cung cấp quyền truy cập mở vào danh mục các bộ sưu tập dữ liệu theo nhiều chủ đề và loại khác nhau, tăng cường nghiên cứu và hoạch định chính sách.

Thị trường dữ liệu

Thị trường Trung tâm dữ liệu ở Vương Quốc Anh đã có sự tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây. Xu hướng khách hàng trên thị trường Trung tâm dữ liệu ở Vương Quốc Anh đang chuyển sang điện toán đám mây và chuyển đổi số. Điều này đã dẫn đến nhu cầu ngày càng tăng về các dịch vụ trung tâm dữ liệu, bao gồm cả dịch vụ thuê đặt chỗ và quản lý dịch vụ lưu trữ.

Vương Quốc Anh có môi trường kinh doanh thuận lợi và khung pháp lý cho hoạt động của Trung tâm dữ liệu. Chính phủ đã thực hiện các chính sách hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế số, bao gồm ưu đãi thuế và trợ cấp cho đầu tư vào trung tâm dữ liệu. Điều này khuyến khích cả các công ty trong nước và quốc tế thành lập các trung tâm dữ liệu trong nước.

Theo báo cáo của Expert Market Research “Quy mô thị trường trung tâm dữ liệu của Vương Quốc Anh đạt khoảng 10,35 tỷ USD vào năm 2023. Thị trường được dự đoán sẽ tăng trưởng với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm CAGR là 5,1% trong khoảng thời gian từ năm 2024 đến 2032 đạt giá trị khoảng 16,17 tỷ USD vào năm 2032”.

Bài học kinh nghiệm từ Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh

Vương Quốc Anh là một trong những quốc gia có Chính phủ tập quyền nhất trong số các nước đã phát triển. Vương Quốc Anh đã tiến hành một số cuộc cải cách từ năm 1997 nhằm phân giao quyền lược cho các vùng và khu vực địa phương. Ví dụ, lĩnh vực y tế với 152 chức năng chi trả của địa phương trên cả nước, đã xác lập các ưu tiên mang tính địa phương và phân bổ rõ ngân sách. Các nhà cung ứng nào hoạt động với chất lượng cao hơn sẽ giành được quyền tự chủ lớn hơn. Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh rút ra được những bài học sau đây:

- Mục tiêu rõ ràng và sứ mệnh cụ thể: Từ đầu cần phải có một mục tiêu rõ ràng và sứ mệnh cụ thể để hướng dẫn thu thập, xử lý dữ liệu.

- Độ tin cậy của dữ liệu: Sự tin cậy vào tính hợp pháp của dữ liệu là cần thiết để bảo đảm sự thành công.

- Quy trình chia sẻ và liên kết dữ liệu: Việc chia sẻ quy trình và xây dựng liên kết dữ liệu giúp tăng cường hiệu quả và tạo điều kiện cho sự hợp tác.

- Hiểu biết về dữ liệu: Sự rõ ràng về dữ liệu giúp các tổ chức hiểu được nguồn dữ liệu và cách thức sử dụng chúng.

Chiến lược dữ liệu quốc gia của Vương Quốc Anh vẫn còn một chặng đường dài trước mặt và đang phải đương đầu với những thách thức mới, xuất phát từ hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Nhưng kinh nghiệm xây dựng Chiến lược dữ liệu quốc gia từ trước đến nay của đất nước này là những bài học tham khảo có giá trị lý luận và thực tiễn cao để chính phủ các nước đúc rút, vận dụng phù hợp.

Trần Chí Nam

Tài liệu tham khảo

https://nlsql.com/blog/post/national-data-strategy-uk-pdf/ 

UK National Data Strategy (https://data.parliament.uk/DepositedPapers/Files/DEP2020-0521/UK_National_Data_Strategy.pdf)