Giới thiệu

Cách mạng công nghiệp 4.0 và quá trình đô thị hóa, sự gia tăng dân số đặt ra những thách thức lớn đối với các thành phố lớn trên thế giới. Để tạo nền tảng cho thành phố thông minh phát triển, các quốc gia đang đua nhau đẩy mạnh thực hiện dịch vụ công trực tuyến, xây dựng chính phủ điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin vào trong mọi hoạt động xã hội, giúp con người có cuộc sống tốt hơn và trở nên thân thiện với môi trường. Dịch vụ công đóng vai trò cốt lõi trong việc xây dựng và vận hành các thành phố thông minh trên toàn thế giới. Nó không chỉ là nền tảng để nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững và đổi mới.

Theo Chỉ số Thành phố Thông minh 2024 (2024 Smart City Index) vừa được công bố, trong 10 thành phố thông minh hàng đầu thế giới, có 7 thành phố ở Châu Âu. Chỉ số Thành phố Thông minh năm nay được thực hiện bởi Đài quan sát Thành phố Thông minh (Smart City Observatory) của Trung tâm Cạnh tranh Thế giới IMD phối hợp với Tổ chức Thành phố Thông minh Bền vững Thế giới (WeGO) có trụ sở tại Seoul, Hàn Quốc. Báo cáo xếp hạng 142 thành phố thông minh trên toàn thế giới dựa trên dữ liệu được các nhà nghiên cứu phân tích, cũng như phản hồi khảo sát của 120 cư dân ở mỗi thành phố. Nghiên cứu này đưa ra cái nhìn tổng quan về cách cơ sở hạ tầng và công nghệ sẵn có trong thành phố tác động đến hiệu quả hoạt động của thành phố và chất lượng cuộc sống của người dân.

Thành phố thông minh là được định nghĩa là “một môi trường đô thị áp dụng công nghệ để nâng cao lợi ích và giảm thiểu những hạn chế của quá trình đô thị hóa cho người dân của mình”. Các thành phố hoạt động tốt trong danh sách cũng đã phát triển các sáng kiến nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống nói chung của người dân.

Dưới đây là 10 thành phố thông minh hàng đầu, theo Chỉ số Thành phố Thông minh 2024 là: Zürich (Thụy Sĩ); Oslo (Na Uy); Canberra (Úc); Genève (Thụy Sĩ); Singapore; Copenhagen (Đan Mạch); Lausanne (Thụy Sĩ); Luân Đôn (Anh); Helsinki (Phần Lan); Abu Dhabi (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất)

Những yếu tố quan trọng trong dịch vụ công đã giúp thành phố thông minh đứng đầu bảng xếp hạng:

Tăng cường Quản lý và Vận hành Hiệu quả

Quản lý đô thị thông minh là một phương pháp hiện đại giúp chính quyền thành phố vận hành hiệu quả hơn thông qua việc sử dụng công nghệ và dữ liệu. Các thành phố thông minh sử dụng các hệ thống cảm biến, Internet of Things (IoT) và phân tích dữ liệu để thu thập thông tin theo thời gian thực về các yếu tố như giao thông, năng lượng, nước và môi trường. Dịch vụ này giúp chính quyền đưa ra các quyết định nhanh chóng và chính xác, từ đó quy trình vận hành tối ưu hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống của dân dân. Hệ thống giao thông thông minh giúp giám sát và điều chỉnh giao thông đèn tín hiệu, thông báo tình trạng tắc nghẽn và cung cấp đường dẫn tuyến thay thế. Dữ liệu về giao thông được thu thập liên tục và sử dụng để tối ưu hóa công việc chuyển đổi trong thành phố, giảm tắc nghẽn và chuyển đổi thời gian. Quản lý năng lượng là hệ thống thông minh giúp theo dõi và tối ưu hóa việc tiêu thụ năng lượng của thành phố, khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo và giảm phát thải CO2. Công nghệ này cũng giúp phát hiện nhanh chóng các nỗ lực hoặc lãng phí năng lượng, từ đó giảm chi phí vận hành. Quản lý nước là hệ thống thông minh giám sát lượng nước sử dụng trong thành phố, từ đó tối ưu hóa việc cung cấp nước và xử lý nước thải. Công nghệ này cũng giúp giảm thất thoát nước và tiết kiệm nguồn tài nguyên quý giá. Giám sát môi trường là cảm biến môi trường giúp giám sát chất lượng không khí, độ ô nhiễm và các yếu tố môi trường khác, giúp chính quyền đưa ra các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Ứng dụng công nghệ thông minh trong quản lý đô thị

Việc ứng dụng công nghệ thông minh trong quản lý đô thị giúp giảm lãng phí tài nguyên, nâng cao hiệu suất làm việc và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cư dân. Các quy định được đưa ra nhanh chóng và chính xác hơn, giúp tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý. Một yếu tố quan trọng trong việc tăng cường quản lý và vận hành hiệu quả là tự động hóa các quy trình hành động chính. Việc này giúp giảm thiểu thủ tục giấy tờ, tiết kiệm thời gian và chi phí cho cư dân và chính quyền. Một số quy trình có thể được tự động hóa đó là hệ thống cấp phép xây dựng trực tuyến giúp cư dân và doanh nghiệp có thể đăng ký và theo dõi trạng thái được phép xây dựng qua nền tảng trực tuyến, giúp giảm thiểu việc phải làm thủ tục tại các cơ sở hành chính và tiết kiệm Tiết kiệm thời gian cho cả hai bên.

Thứ hai là đăng ký kinh doanh trực tuyến cho các doanh nghiệp có thể đăng ký thành lập và điều chỉnh thông tin kinh doanh qua nền tảng trực tuyến mà không cần phải trực tiếp tiếp các cơ chế. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho các doanh nghiệp. thứ ba là khai sinh và các thủ tục hành chính khác như việc đăng ký khai sinh, giấy tờ tùy thân hay các thủ tục pháp lý có thể được thực hiện trực tuyến, giúp giảm thiểu chi phí nhân sự, tiết kiệm thời gian cho người dân và chính quyền. Việc tự động hóa các quy trình này giúp nâng cao hiệu quả công việc, giảm gánh nặng cho hoạt động chính và tạo ra sự thuận tiện cho người dân và các doanh nghiệp.

Ví dụ: Barcelona là một ví dụ điển hình về việc áp dụng công nghệ quản lý đô thị thông minh để tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả. Thành phố đã phát triển một hệ thống quản lý thông tin rác, sử dụng các biến thể để theo dõi mức độ đầy đủ của các thùng rác. Xe thu gom rác chỉ hoạt động khi cần thiết, thay vì chạy theo lịch cố định. Hệ thống này mang lại những lợi ích đó là tiết kiệm chi phí vận hành giúp tiết kiệm nhiên liệu và giảm số lần thu gom, từ đó giảm chi phí vận hành cho thành phố. Giảm lãng phí nhân lực giúp giảm số lượng nhân viên cần thiết cho công tác thu gom, đồng thời đảm bảo công việc được thực hiện hiệu quả. Bảo vệ môi trường không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn giảm lượng khí thải từ phương tiện giao thông, góp phần bảo vệ môi trường. Hệ thống quản lý rác thông minh của Barcelona giúp tiết kiệm đến 20% chi phí vận hành, đồng thời giảm lãng phí nhiên liệu và nhân lực. Đây là một ví dụ điển hình cho việc ứng dụng công nghệ thông minh vào quản lý đô thị, không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn cải thiện hiệu quả và bảo vệ môi trường.

Tăng Cường Minh Bạch và Niềm Tin Của Người Dân

Chính quyền số là một công cụ quan trọng để xây dựng một nền tảng hoạt động chính minh bạch và hiệu quả. Việc phát triển dịch vụ công trực tuyến giúp công khai thông tin về tài chính, các dự án phát triển và quản lý ngân sách. Mọi công dân đều có thể dễ dàng thực hiện, theo dõi tình hình tài chính và tiến độ các dự án của chính phủ, từ đó tạo ra một môi trường minh bạch. Điều này không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của chính quyền mà còn khuyến khích sự tham gia tích cực của họ trong việc giám sát, kết quả. Dữ liệu mở cũng là một yếu tố quan trọng giúp tăng cường tính minh bạch. Khi dữ liệu của chính phủ được công bố và có thể truy cập dễ dàng, người dân và các tổ chức có thể dễ dàng theo dõi, đánh giá và tham gia vào quá trình. Một trong những lợi ích quan trọng của việc chuyển đổi sang chính quyền số là giảm thiểu nguy cơ tham nhũng. Khi các giao dịch và thủ tục hành chính được thực hiện trực tuyến qua các hệ thống an toàn và minh bạch, khả năng xảy ra hành vi tham nhũng sẽ giảm đi đáng kể. Bởi vì mọi hoạt động của chính phủ sẽ được ghi nhận và theo dõi một cách minh bạch, công khai, và có thể kiểm tra dễ dàng. Người dân có thể giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, đảm bảo rằng không có tham nhũng hoặc lạm dụng. Hệ thống giám sát trực tuyến giúp tăng cường tính minh bạch, vì chúng cung cấp cho người dân khả năng theo dõi, kiểm tra và phản ánh ánh sáng về hoạt động của chính quyền. Điều này không chỉ giúp hạn chế tham nhũng mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động

Ví dụ: Estonia là một trong những quốc gia đi đầu trong việc áp dụng số chính quyền với 99% dịch vụ được cung cấp trực tuyến. Chính phủ Estonia đã phát triển các nền tảng dịch vụ công trực tuyến và các công cụ quản lý tài chính công khai, giúp công dân dễ dàng truy cập vào các dịch vụ và thông tin cần thiết. Dịch vụ công trực tuyến của Estonia không chỉ giúp giảm 30% chi phí vận hành của chính phủ mà còn tăng cường tính minh bạch trong quản lý ngân sách và các dự án phát triển.

Cải Thiện Chất Lượng Cuộc Sống

Dịch vụ y tế là công nghệ trong lĩnh vực y tế đang ngày càng phát triển, mang lại nhiều lợi ích cho người dân, đặc biệt là trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe. Các dịch vụ y tế thông minh, như đặt lịch khám bệnh trực tuyến, tư vấn y tế từ xa, và quản lý hồ sơ bệnh án điện tử, giúp bệnh nhân có thể tiếp cận dịch vụ y tế một cách nhanh chóng, tiện lợi lợi và tiết kiệm chi phí. Việc áp dụng công nghệ giúp giảm bớt tình trạng quá tải tại các bệnh viện, đồng thời giảm bớt tình trạng tối thiểu phải chuyển xa để chữa bệnh, đặc biệt là ở những khu vực sâu, vùng xa. Người dân ở những khu vực này có thể dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng mà không gặp phải rào cản về địa lý hoặc điều kiện cơ sở vật chất. Giáo dục thông minh cũng tương tự như trong lĩnh vực y tế, giáo dục thông minh cũng mang lại những cải tiến vượt bậc, giúp mọi người dân, đặc biệt là những người ở các khu vực khó khăn, có cơ hội học tập và phát triển. Hệ thống học từ xa và nền tảng giáo dục điện tử giúp học sinh và sinh viên có thể tiếp cận các bài giải, tài liệu học tập từ mọi nơi, mọi lúc mà không bị giới hạn bởi các yếu tố như vị trí địa chỉ lý hay cơ sở dữ liệu. Đặc biệt, những công nghệ này giúp người dân ở các khu vực có chiều sâu, khu vực xa có cơ hội học hỏi và phát triển mà không bị bỏ lại phía sau trong xã hội hiện đại.

Hệ thống giao thông thông minh đóng vai trò quan trọng trong công việc cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, đặc biệt ở các thành phố đông đúc, nơi tình trạng tắc giao thông và ùn ứ là vấn đề phổ biến. Ứng dụng giao thông thông minh sử dụng dữ liệu thời gian thực tế từ cảm biến, máy ảnh và các công nghệ khác để theo dõi và điều phối giao thông, giúp giảm thiểu quy tắc và tối ưu hóa công việc sử dụng đường tuyến. Hệ thống này có thể tự động điều chỉnh đèn tín hiệu giao thông, hướng dẫn phương tiện đi lại và cảnh báo người dân về các tuyến đường tắc, giúp tiết kiệm thời gian chuyển đổi. Điều này không chỉ giúp giảm bớt sự phiền toái cho người dân mà còn giúp họ chuyển tiếp nhanh chóng và hiệu quả hơn, đặc biệt trong thời điểm cao điểm.

Môi trường sống là một trong những lợi ích lớn của giao thông thông minh là môi trường sống được cải thiện. Việc giảm thiểu quy tắc giao thông không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn giúp giảm lượng khí thải ô tô từ các phương tiện tiện lợi, cải thiện chất lượng không khí và giảm thiểu tác động cực kỳ sức khỏe cộng đồng. Hệ thống giám sát chất lượng không khí và các ứng dụng phân tích ô nhiễm môi trường giúp chính quyền và người dân có thể theo dõi tình trạng ô nhiễm nhiễm trùng và đưa ra biện pháp đáp ứng kịp thời để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Khi giao thông được tối ưu hóa, mức độ ô nhiễm không khí sẽ giảm, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ môi trường.

Ví dụ: Singapore phát triển hệ thống giao thông thông minh, giảm 15% thời gian di chuyển trong thành phố. Hệ thống này sử dụng dữ liệu thời gian thực từ máy ảnh và cảm biến để điều chỉnh giao thông, giảm trạng thái quy tắc vào giờ cao điểm.

Kết luận

Qua những nội dung chính ở phần 1, dịch vụ công không chỉ là nền tảng của các thành phố thông minh mà còn là động lực thúc đẩy sự đổi mới, phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Các thành phố thông minh không ngừng phát triển hạ tầng và đầu tư công nghệ vào chính phủ và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân là yếu tố quan trọng nhất. Những yếu tố quan trọng của dịch vụ công đối với thành phố thông minh sẽ được thể hiện tiếp ở phần 2.

Hết phần I

Trần Thị Duyên - Phòng Dịch vụ số

Tài liệu tham khảo

https://www.quanlynhanuoc.vn/2024/11/01/mo-hinh-trung-tam-dich-vu-cong-dan-tren-the-gioi-va-kinh-nghiem-cho-viet-nam/

https://digital.fpt.com/linh-vuc/dich-vu-cong-do-thi-dang-song.html