Lời nói đầu

Dịch vụ công của Đan Mạch được biết đến là một trong những khu vực công phi tập trung nhất trên thế giới. Các thành phố và khu vực được xác định theo luật pháp, và quyền tự quản được quy định trong Hiến pháp Đan Mạch cùng với các văn bản luật khác. Việc phân bổ trách nhiệm trong khu vực công tuân theo nguyên tắc rằng các nhiệm vụ có thể được quản lý ở cấp địa phương thì sẽ được thực hiện tại địa phương. Khoảng hai phần ba tổng chi tiêu công được chi trả bởi chính quyền địa phương.

Ngoài ra, nhiều nhiệm vụ như cung cấp nước và sưởi ấm được thực hiện bởi các công ty độc lập, trong đó chính quyền địa phương giữ vai trò giám sát và bảo lãnh. Quyền tự chủ tài chính của các thành phố phụ thuộc vào thẩm quyền đánh thuế của họ. Thuế thu nhập cá nhân, chiếm hơn một nửa doanh thu của thành phố, chủ yếu đến từ người dân. Phần còn lại đến từ các khoản trợ cấp theo khối, hoàn trả từ chính quyền trung ương, phí dịch vụ và thuế tài sản. Các thành phố có quyền quyết định mức thuế thu nhập và thuế tài sản. Trong khi đó, các khu vực chủ yếu dựa vào các khoản trợ cấp từ chính phủ. Tuy nhiên, các thành phố cũng đóng góp cho các khu vực thông qua các khoản phí và lệ phí liên quan đến hầu hết các dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Điểm nổi bật của Dịch vụ công Đan Mạch

Chất lượng dịch vụ cao: Dịch vụ công ở Đan Mạch nổi bật với chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực y tế và giáo dục. Các bệnh viện công được trang bị hiện đại và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng, trong khi hệ thống giáo dục công được đánh giá cao với nhiều cơ sở giáo dục đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Tiếp cận công bằng: Tất cả công dân Đan Mạch đều có quyền tiếp cận bình đẳng với dịch vụ công, bất kể điều kiện xã hội hay kinh tế. Điều này đảm bảo rằng mọi người dân đều có cơ hội sử dụng các dịch vụ cần thiết như y tế, giáo dục và phúc lợi xã hội.

Chính phủ điện tử: Đan Mạch là một trong những quốc gia tiên phong trong việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước. Nhiều dịch vụ công được cung cấp trực tuyến, giúp người dân dễ dàng truy cập và sử dụng dịch vụ mà không cần phải đến các cơ sở hành chính.

Tính minh bạch và trách nhiệm: Chính phủ Đan Mạch cam kết cung cấp thông tin rõ ràng và minh bạch về hoạt động của các cơ quan công. Công dân có thể theo dõi các dự án và chi tiêu của chính phủ thông qua các cổng thông tin điện tử, từ đó nâng cao tính trách nhiệm giải trình của các cơ quan.

Dịch vụ xã hội đa dạng: Hệ thống phúc lợi xã hội ở Đan Mạch rất đa dạng, bao gồm hỗ trợ cho người cao tuổi, người khuyết tật, và các nhóm dễ bị tổn thương khác. Chính quyền địa phương cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ này, đảm bảo rằng nhu cầu của các nhóm dân cư đặc biệt được đáp ứng.

Hệ thống giáo dục linh hoạt: Hệ thống giáo dục công ở Đan Mạch không chỉ chú trọng đến chất lượng giáo dục mà còn linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu học tập của từng học sinh. Các chương trình học được thiết kế để phát triển kỹ năng và kiến thức của học sinh một cách tối ưu.

Khuyến khích tham gia của công dân: Chính phủ Đan Mạch khuyến khích sự tham gia của công dân trong quá trình ra quyết định. Các cuộc khảo sát ý kiến và hội nghị công dân được tổ chức thường xuyên để lắng nghe tiếng nói và ý kiến của người dân về các vấn đề quan trọng.

Mô hình hợp tác công tư: Đan Mạch áp dụng mô hình hợp tác công tư (PPP) trong nhiều lĩnh vực dịch vụ công, cho phép sự kết hợp giữa các nguồn lực công và tư để nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ. Mô hình này không chỉ giúp giảm gánh nặng tài chính cho chính phủ mà còn cải thiện dịch vụ thông qua sự đổi mới và sáng tạo từ khu vực tư nhân.

Điểm nổi bật của Dịch vụ công Đan Mạch

Trách nhiệm của thành phố

Trách nhiệm chính của các thành phố ở Đan Mạch là cung cấp các dịch vụ xã hội và giáo dục gần gũi với người dân. Các vai trò quan trọng khác của họ bao gồm việc quản lý môi trường, phát triển cơ sở hạ tầng công cộng và tổ chức các hoạt động giải trí.

Dịch vụ phúc lợi công cộng: Các thành phố chịu trách nhiệm cung cấp hỗ trợ xã hội, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người già và hỗ trợ cho các nhóm dễ bị tổn thương trong cộng đồng.

Giáo dục công cộng: Họ cũng quản lý các trường tiểu học, trung học cơ sở, trường mầm non và các dịch vụ hỗ trợ giáo dục khác để đảm bảo rằng mọi trẻ em đều có cơ hội học tập và phát triển.

Dịch vụ thất nghiệp: Các thành phố còn đảm nhiệm việc cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho những người thất nghiệp, giúp họ tìm kiếm việc làm và cải thiện kỹ năng nghề nghiệp.

Quy hoạch và phát triển đô thị: Quy hoạch và quản lý sử dụng đất, nhà ở, giao thông công cộng và cơ sở hạ tầng địa phương.

Bảo vệ môi trường: Thực hiện các chính sách môi trường địa phương, quản lý chất thải và phát triển bền vững.

Văn hóa và giải trí: Hỗ trợ các sự kiện văn hóa và cộng đồng cho thể thao. Cung cấp các cơ sở giải trí và thể thao, thư viện, nhà hát, v.v.

Trách nhiệm của khu vực

Bệnh viện công: Vận hành và quản lý cũng như nghiên cứu và phát triển các mô hình bệnh viện công phục vụ cho phúc lợi xã hội, cải thiện cuộc sống người dân

Ngành hành nghề y tế (GP): Chịu trách nhiệm về hoạt động của phòng khám đa khoa và kiểm soát tài chính của phòng khám đa khoa.

Dịch vụ xã hội: Cung cấp hỗ trợ cho các nhóm dễ bị tổn thương và người khuyết tật và cung cấp cơ hội nhà ở tại các cơ sở chuyên biệt.

Giao thông công cộng: Cung cấp dịch vụ vận chuyển công cộng bằng xe buýt và tàu hỏa trong khu vực.

Phát triển và tăng trưởng kinh tế: Đảm bảo phát triển, tăng trưởng kinh tế và cơ hội việc làm.

Môi trường và quy hoạch: Thực hiện các chính sách môi trường, chiến lược phát triển bền vững và các sáng kiến ​​quy hoạch đô thị.

Khả năng tiếp cận vốn vay của các thành phố

Khả năng tiếp cận vốn vay của các thành phố ở Đan Mạch được tổ chức một cách bài bản và minh bạch, với khuôn khổ pháp lý rõ ràng do Bộ Nội vụ thiết lập. Điều này cho phép các thành phố huy động vốn vay phục vụ cho chi tiêu vốn, đặc biệt là cho các dự án cơ sở hạ tầng và các dịch vụ công cộng thiết yếu. Việc này rất quan trọng để đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng tăng của đô thị, chẳng hạn như xây dựng trường học, bệnh viện, đường xá, và các tiện ích công cộng khác. Hệ thống này không chỉ giúp các thành phố có nguồn lực tài chính linh hoạt mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các dự án quan trọng góp phần vào sự phát triển bền vững.

Ngoài việc huy động vốn vay, các thành phố còn có khả năng cung cấp bảo lãnh vay cho các thực thể khác, như các công ty tiện ích, nhằm hỗ trợ cho các dự án có tính chất cộng đồng hoặc phục vụ lợi ích công cộng. Các bảo lãnh này chỉ được phép thực hiện nếu chúng được pháp luật thành phố cho phép, đảm bảo rằng các khoản vay này không gây ra rủi ro tài chính lớn cho ngân sách thành phố. Việc hỗ trợ này cho phép các doanh nghiệp địa phương phát triển và cải thiện dịch vụ công, đồng thời tạo ra thêm cơ hội việc làm cho người dân.

Một điểm đáng chú ý khác là tỷ lệ nợ của các thành phố Đan Mạch rất thấp theo tiêu chuẩn quốc tế. Điều này cho thấy sự quản lý tài chính của chính quyền địa phương rất có trách nhiệm và hiệu quả. Sự thận trọng trong việc vay mượn và chi tiêu công đã giúp duy trì sự ổn định tài chính cho từng thành phố, giảm thiểu rủi ro nợ công, đồng thời tạo điều kiện cho các thành phố phát triển một cách bền vững và vững chắc.

Hệ thống phân phối lại kinh tế giữa các thành phố cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công bằng xã hội. Đan Mạch đã xây dựng một hệ thống phân phối lại ngân sách công nhằm bảo đảm rằng mọi công dân, bất kể nơi cư trú hay khả năng tài chính của thành phố, đều có quyền tiếp cận các dịch vụ công với chất lượng tương đương. Hệ thống này giúp tạo ra sự đồng đều trong mức độ dịch vụ mà công dân nhận được, từ giáo dục, y tế đến cơ sở hạ tầng, qua đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả người dân.

Cụ thể, các thành phố có thể thực hiện những dự án quan trọng như cải thiện hệ thống giao thông công cộng, xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, hoặc phát triển các chương trình xã hội nhằm hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương. Sự phân bổ tài chính công bằng không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn góp phần xây dựng một xã hội ổn định và bền vững, nơi mọi người dân đều có cơ hội phát triển và thụ hưởng các dịch vụ cần thiết cho cuộc sống.

Như vậy, khả năng tiếp cận vốn vay của các thành phố không chỉ là một công cụ tài chính, mà còn là một phần quan trọng trong việc thực hiện chính sách phúc lợi xã hội, góp phần tạo ra một xã hội công bằng và thịnh vượng hơn cho tất cả công dân Đan Mạch.

Chính sách Nhà nước phúc lợi của Đan Mạch

Nhà nước phúc lợi tại Đan Mạch mang đến sức mạnh to lớn cho xã hội, bảo đảm tất cả công dân đều được tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ thiết yếu như giáo dục và chăm sóc sức khỏe, bất kể hoàn cảnh xã hội hay tài chính của họ. Chính quyền Đan Mạch không chỉ chú trọng đến việc cung cấp dịch vụ mà còn tạo ra một môi trường xã hội công bằng, nơi mọi người đều có cơ hội phát triển và hưởng lợi từ các chính sách hỗ trợ của nhà nước.

Người dân Đan Mạch thể hiện một mức độ tin tưởng cao không chỉ giữa các cá nhân mà còn đối với các tổ chức công. Điều này thể hiện rõ qua việc họ sẵn sàng chi trả một phần thu nhập lớn cho thuế, lên tới 46%. Con số này phản ánh sự ủng hộ mạnh mẽ của họ đối với nhà nước phúc lợi và niềm tin vào việc các khoản thuế này sẽ được sử dụng một cách hiệu quả để cải thiện đời sống cộng đồng. Theo thống kê, 88% người Đan Mạch cho biết họ sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ thuế của mình, điều này cho thấy sự cam kết của họ đối với lợi ích chung của xã hội.

Chính nhờ vào sự hỗ trợ mạnh mẽ của nhà nước phúc lợi mà chất lượng cuộc sống của người dân Đan Mạch luôn ở mức cao. Các chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện, giáo dục miễn phí và hỗ trợ xã hội hiệu quả đã góp phần không nhỏ vào sự ổn định xã hội đáng kể của đất nước. Nhờ vào những chính sách này, Đan Mạch không chỉ xây dựng được một nền tảng xã hội vững chắc mà còn tạo ra một môi trường sống an toàn, bền vững cho mọi công dân.

Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm: Việt Nam cần phát triển các cơ chế minh bạch hơn trong quản lý nhà nước, cho phép công dân theo dõi và đánh giá hoạt động của các cơ quan công. Việc công khai thông tin về ngân sách, chi tiêu và hiệu quả hoạt động sẽ giúp nâng cao trách nhiệm giải trình và tăng cường lòng tin của người dân đối với chính phủ.

Cải cách hành chính và số hóa dịch vụ công: Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công trực tuyến là một yếu tố quan trọng. Việt Nam có thể học hỏi từ Đan Mạch trong việc xây dựng các nền tảng chính phủ điện tử, giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ mà không cần phải đến tận nơi. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm thiểu phiền hà trong quá trình giao dịch.

Tăng cường sự tham gia của công dân: Việc khuyến khích công dân tham gia vào quá trình ra quyết định và quản lý nhà nước là rất cần thiết. Việt Nam nên tổ chức các diễn đàn, hội nghị và khảo sát ý kiến để lắng nghe nguyện vọng và ý kiến của người dân về các vấn đề xã hội. Điều này không chỉ giúp cải thiện chính sách mà còn nâng cao tinh thần cộng đồng và sự gắn kết xã hội.

Phát triển dịch vụ xã hội toàn diện: Việt Nam có thể học hỏi từ mô hình dịch vụ công của Đan Mạch để xây dựng hệ thống phúc lợi xã hội đa dạng và bao trùm hơn, đáp ứng nhu cầu của tất cả các nhóm dân cư, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương như người cao tuổi, người khuyết tật và trẻ em. Việc cung cấp dịch vụ hỗ trợ xã hội có thể góp phần giảm thiểu bất bình đẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nâng cao chất lượng giáo dục và y tế: Cải cách hệ thống giáo dục và chăm sóc sức khỏe là rất quan trọng. Việt Nam cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng giáo dục và y tế, đào tạo đội ngũ giáo viên và bác sĩ chất lượng cao, đồng thời xây dựng các chương trình học tập linh hoạt và phù hợp với nhu cầu thực tiễn.

Xây dựng mô hình hợp tác công tư (PPP): Mô hình hợp tác giữa khu vực công và tư nhân có thể giúp Việt Nam tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện dịch vụ công. Chính phủ cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào cung cấp dịch vụ công, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Chú trọng phát triển bền vững và bảo vệ môi trường: Việt Nam cần áp dụng các chính sách phát triển bền vững tương tự như Đan Mạch, tập trung vào việc bảo vệ môi trường và sử dụng nguồn tài nguyên hiệu quả. Các chương trình giáo dục về môi trường cũng cần được tích cực triển khai để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường.

Kết luận chung

Cấu trúc hành chính công của Đan Mạch phản ánh một hệ thống quản trị hiệu quả dựa trên các nguyên tắc như phân quyền, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Sự hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền trung ương, địa phương và các tổ chức xã hội đã tạo nên một mô hình quản lý linh hoạt, đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của người dân và thích ứng tốt với những thay đổi trong xã hội hiện đại.

Nguyên tắc dân chủ và quản lý công minh bạch là nền tảng quan trọng trong hệ thống hành chính công Đan Mạch. Chính phủ đặt trọng tâm vào sự tham gia của công dân và khuyến khích đối thoại cởi mở giữa người dân và các cơ quan công quyền. Điều này giúp tăng cường lòng tin công chúng và đảm bảo rằng các quyết định chính sách được thực hiện phù hợp với lợi ích chung.

Tuy nhiên, việc duy trì một cấu trúc hành chính công hiệu quả không ngừng đòi hỏi sự cải cách liên tục. Đan Mạch tiếp tục đổi mới hệ thống quản trị bằng cách ứng dụng công nghệ số, cải tiến các dịch vụ công và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Những nỗ lực này giúp hệ thống hành chính công của Đan Mạch duy trì vị thế hàng đầu trên thế giới, trở thành hình mẫu tham khảo cho các quốc gia khác trong việc xây dựng nền quản trị công hiệu quả và bền vững.

Lê Phương Anh - Phòng Dịch vụ số

Tài liệu tham khảo

https://www.kommunekredit.com/why-invest-in-our-bonds/a-robust-danish-society/the-structure-of-the-danish-public-sector/

https://danishbusinessauthority.dk/sites/default/files/2023-10/The-danish-Public-administration-act-19121987_U.pdf