Giới thiệu

Na Uy, một quốc gia thuộc khu vực Bắc Âu, nổi bật với một hệ thống chính phủ hiện đại và phát triển mạnh mẽ trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Năm 2023, Na Uy tiếp tục duy trì vị trí vững vàng trong bảng xếp hạng các quốc gia có chỉ số dịch vụ công trực tuyến (E-Government Development Index – EGDI) cao nhất. Na Uy là một trong những quốc gia đứng đầu về chính phủ điện tử, nhờ vào việc triển khai các dịch vụ công trực tuyến toàn diện, dễ dàng tiếp cận, và thực hiện các cải cách sâu rộng trong suốt những năm qua để xây dựng một chính quyền điện tử (e-government) mạnh mẽ, giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hành chính qua internet. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về sự phát triển của dịch vụ công trực tuyến ở Na Uy, các dịch vụ nổi bật và những thách thức mà quốc gia này đang đối mặt.

I. Chỉ số Dịch Vụ Công Trực Tuyến của Na Uy (E-Government Development Index - EGDI)

Dựa trên Báo cáo Chỉ số Phát triển Chính phủ Điện tử (EGDI) của Liên Hợp Quốc, Na Uy thường xuyên lọt vào top 10 quốc gia có chỉ số dịch vụ công trực tuyến cao nhất thế giới. Trong năm 2023, Na Uy tiếp tục duy trì vị trí top 5 trong bảng xếp hạng toàn cầu về EGDI, với điểm số 0,930 (trong thang điểm từ 0 đến 1). Đây là kết quả của những nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến và đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý hành chính.

1. Các Yếu Tố Đánh Giá trong EGDI

Chỉ số EGDI đánh giá ba yếu tố chính để xếp hạng các quốc gia về chính phủ điện tử: Cơ sở hạ tầng trực tuyến (Online Service Index - OSI): Đo lường mức độ phát triển và tính đa dạng của các dịch vụ công trực tuyến. Na Uy đã triển khai hơn 200 dịch vụ công trực tuyến cho công dân và doanh nghiệp, bao gồm các dịch vụ thuế, bảo hiểm xã hội, y tế, giáo dục, và các thủ tục hành chính khác.

Khả năng kết nối và truy cập thông tin (Telecommunication Infrastructure Index - TII): Đánh giá khả năng truy cập internet của người dân, độ phủ sóng internet và các công nghệ viễn thông. Na Uy có cơ sở hạ tầng viễn thông rất phát triển, với tỷ lệ kết nối internet cao và khả năng truy cập của công dân tương dễ dàng hơn.

Khả năng tạo ra và sử dụng thông tin (Human Capital Index - HCI): Đo lường trình độ giáo dục và kỹ năng số của người dân. Na Uy có dân số có trình độ học vấn cao và khả năng tiếp cận các kỹ năng số tốt, điều này đóng góp vào sự thành công của chính phủ điện tử.

2. Vị Trí của Na Uy trong Mối Quan Hệ Toàn Cầu

Bảng xếp hạng chỉ số EGDI của Liên Hợp Quốc năm 2023 cho thấy Na Uy đứng trong top 5 quốc gia về chính phủ điện tử. Quốc gia này được công nhận không chỉ vì việc áp dụng công nghệ vào chính phủ mà còn vì khả năng đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và bảo mật trong các dịch vụ công trực tuyến.

Các quốc gia xếp hạng cao khác thường xuyên bao gồm Đan Mạch, Thụy Điển, Phần Lan, và Hàn Quốc. Trong đó, Na Uy nổi bật vì khả năng kết hợp các công nghệ tiên tiến như Blockchain, Trí tuệ nhân tạo (AI) và an ninh mạng vào các dịch vụ công, từ đó giúp cải thiện tính an toàn và hiệu quả của các giao dịch công trực tuyến.

3. Tương Lai và Định Hướng Phát Triển Chính Phủ Điện Tử ở Na Uy

Na Uy tiếp tục đặt mục tiêu trở thành quốc gia đi đầu về chính phủ điện tử trong những năm tới. Các sáng kiến chính bao gồm:

+ Mở rộng các dịch vụ công trực tuyến: Chính phủ Na Uy sẽ tiếp tục phát triển và cung cấp các dịch vụ mới, bao gồm các dịch vụ liên quan đến chăm sóc sức khỏe, giáo dục và bảo hiểm xã hội.

+ Sử dụng công nghệ mới: Na Uy sẽ tiếp tục ứng dụng các công nghệ tiên tiến như Blockchain và Trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa các quy trình và cải thiện trải nghiệm người dùng.

+ Tăng cường bảo mật và quyền riêng tư: Na Uy sẽ tập trung vào việc bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư của công dân, đồng thời nâng cao mức độ tin tưởng trong các giao dịch điện tử.

4. Các Dịch Vụ Công Trực Tuyến Tiêu Biểu

Dưới đây là một số dịch vụ công trực tuyến nổi bật của Na Uy, góp phần vào chỉ số EGDI cao:

+ Altinn: Nền tảng chính cho các dịch vụ công trực tuyến, nơi công dân và doanh nghiệp có thể thực hiện các thủ tục như khai thuế, nộp báo cáo tài chính, đăng ký doanh nghiệp, và các dịch vụ hành chính khác.

+ BankID: Công cụ xác thực điện tử cho phép công dân và doanh nghiệp thực hiện các giao dịch trực tuyến an toàn và bảo mật.

+ eHealth: Hệ thống y tế điện tử cho phép công dân truy cập hồ sơ y tế, yêu cầu thuốc, và đặt lịch khám trực tuyến. Dịch vụ ePrescription giúp bệnh nhân và bác sĩ tương tác dễ dàng hơn.

+ e-Voting (Bầu cử trực tuyến): Na Uy cũng đang nghiên cứu và thử nghiệm bầu cử trực tuyến, một bước tiến lớn trong việc tạo ra các công dân có thể tham gia vào quá trình bầu cử từ xa.

Hình 1: 4 Dịch vụ công tiêu biểu nổi bật của Na Uy

II. Phát Triển Dịch Vụ Công Trực Tuyến ở Na Uy: Mô Hình Chính Quyền Số Hiện Đại và Tiên Tiến

Na Uy, một quốc gia thuộc khu vực Bắc Âu, nổi bật với một hệ thống chính phủ hiện đại và phát triển mạnh mẽ trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Chính phủ Na Uy đã thực hiện các cải cách sâu rộng trong suốt những năm qua để xây dựng một chính quyền điện tử (e-government) mạnh mẽ, giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hành chính qua internet. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về sự phát triển của dịch vụ công trực tuyến ở Na Uy, các dịch vụ nổi bật và những thách thức mà quốc gia này đang đối mặt.

1. Chính Phủ Điện Tử tại Na Uy

Na Uy là một trong những quốc gia tiên phong trong việc áp dụng công nghệ số vào chính quyền, với mục tiêu tạo ra một chính phủ minh bạch, hiệu quả và dễ tiếp cận cho người dân. Việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến đã được triển khai từ khá sớm, và hiện nay, Na Uy đang tiếp tục hoàn thiện và mở rộng hệ thống này.

Hệ thống dịch vụ công trực tuyến ở Na Uy được gọi là Altinn, một cổng thông tin duy nhất cho phép công dân và doanh nghiệp thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến. Altinn đã giúp Na Uy trở thành một trong những quốc gia có hệ thống chính quyền điện tử hiệu quả nhất trên thế giới.

2. Cổng Thông Tin Altinn

Altinn là nền tảng chính của dịch vụ công trực tuyến ở Na Uy, nơi công dân và doanh nghiệp có thể thực hiện hơn 200 thủ tục hành chính, bao gồm khai thuế, đăng ký bảo hiểm xã hội, xin giấy phép, và nhiều dịch vụ khác. Altinn giúp đơn giản hóa các quy trình hành chính phức tạp và giảm thiểu sự cần thiết phải đến trực tiếp các cơ quan nhà nước. Các dịch vụ qua Altinn bao gồm:

Khai báo thuế trực tuyến: Công dân và doanh nghiệp có thể nộp tờ khai thuế và thanh toán thuế trực tuyến một cách dễ dàng, nhanh chóng và chính xác.

Đăng ký và quản lý doanh nghiệp: Doanh nghiệp có thể thực hiện các thủ tục như đăng ký thành lập công ty, thay đổi thông tin công ty, và nộp báo cáo tài chính trực tuyến.

Dịch vụ bảo hiểm xã hội: Công dân có thể thực hiện các giao dịch liên quan đến bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp, và các dịch vụ y tế thông qua Altinn.

Altinn cũng cho phép người dân theo dõi tình trạng của các thủ tục đang thực hiện, từ đó giúp nâng cao tính minh bạch và giảm thiểu thời gian chờ đợi.

3. Chứng Thực Điện Tử và Dịch Vụ Tự Động

Chính phủ Na Uy đã phát triển hệ thống BankID, một công cụ chứng thực điện tử phổ biến và an toàn. BankID cho phép công dân xác thực danh tính trực tuyến để thực hiện các giao dịch, từ việc ký hợp đồng cho đến khai báo thuế hay bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử. Sự phát triển này đã giúp giảm thiểu việc sử dụng giấy tờ và tạo ra một hệ thống giao dịch trực tuyến an toàn, bảo mật.

Một điểm nổi bật nữa là việc ứng dụng tự động hóa trong nhiều dịch vụ công. Các thủ tục hành chính cơ bản như khai thuế hay đăng ký bảo hiểm xã hội hiện nay có thể được tự động xử lý qua hệ thống, giảm thiểu sự tham gia của con người và tăng cường hiệu quả.

4. Các Dịch Vụ Công Trực Tuyến Nổi Bật Khác

Ngoài hệ thống Altinn và BankID, Na Uy cũng đã phát triển nhiều dịch vụ công trực tuyến khác:

Dịch vụ y tế điện tử: Công dân có thể truy cập hồ sơ y tế của mình, yêu cầu thuốc và đặt lịch khám trực tuyến. Na Uy cũng áp dụng hệ thống ePrescription (đơn thuốc điện tử), giúp bệnh nhân và bác sĩ giao tiếp hiệu quả hơn, đồng thời giảm thiểu lỗi trong việc cấp phát thuốc.

Dịch vụ giáo dục và đào tạo trực tuyến: Các trường học và cơ sở giáo dục ở Na Uy sử dụng các công cụ trực tuyến để cung cấp tài liệu học tập, giao tiếp với học sinh và phụ huynh, và tổ chức các kỳ thi trực tuyến.

Dịch vụ đăng ký cư trú và quốc tịch: Công dân và người nước ngoài có thể thực hiện các thủ tục liên quan đến cư trú, quốc tịch và visa hoàn toàn trực tuyến thông qua cổng thông tin chính thức của chính phủ.

5. Tăng Cường Sự Minh Bạch và An Ninh Mạng

Với sự phát triển mạnh mẽ của các dịch vụ công trực tuyến, Na Uy cũng đã chú trọng đến vấn đề an ninh mạng và bảo mật thông tin cá nhân. Chính phủ Na Uy luôn đầu tư vào các công nghệ bảo mật tiên tiến để đảm bảo rằng các giao dịch và dữ liệu công dân đều được bảo vệ an toàn.

Na Uy cũng đã triển khai các hệ thống quản lý danh tính điện tử (e-ID), cho phép người dân có thể truy cập và sử dụng các dịch vụ công trực tuyến một cách an toàn và nhanh chóng. Công dân Na Uy có thể sử dụng e-ID để đăng nhập vào các dịch vụ như ngân hàng điện tử, các dịch vụ y tế và giáo dục trực tuyến, và thực hiện các giao dịch hành chính quan trọng.

6. Thách Thức và Triển Vọng Tương Lai

Dù đã đạt được nhiều thành tựu trong việc phát triển chính phủ điện tử, Na Uy vẫn phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm:

Đảm bảo sự hòa nhập kỹ thuật số: Mặc dù hệ thống dịch vụ công trực tuyến của Na Uy rất tiên tiến, nhưng vẫn có một bộ phận người dân, đặc biệt là những người cao tuổi hoặc sống ở vùng nông thôn, chưa quen với công nghệ và khó tiếp cận các dịch vụ trực tuyến. Chính phủ Na Uy đã và đang nỗ lực tạo ra các giải pháp hỗ trợ để mọi người dân có thể tham gia vào xã hội số.

Bảo mật và quyền riêng tư: Với sự gia tăng của các dịch vụ công trực tuyến, vấn đề bảo mật và quyền riêng tư của công dân càng trở nên quan trọng. Na Uy tiếp tục duy trì các tiêu chuẩn bảo mật cao để đối phó với các mối đe dọa từ tấn công mạng.

Tuy nhiên, với nền tảng hạ tầng công nghệ mạnh mẽ và chiến lược phát triển bền vững, Na Uy có thể tiếp tục đi đầu trong việc phát triển chính phủ số trong những năm tới, mở rộng các dịch vụ công trực tuyến, và cải thiện sự minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước.

Kết luận

Năm 2023, Na Uy tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong bảng xếp hạng chỉ số dịch vụ công trực tuyến (EGDI), đứng trong top 5 quốc gia về chính phủ điện tử toàn cầu. Na Uy đã và đang phát triển một hệ thống dịch vụ công trực tuyến hiện đại, linh hoạt và hiệu quả. Chính phủ Na Uy đã triển khai nhiều dịch vụ công trực tuyến hiệu quả và an toàn, giúp công dân và doanh nghiệp tiếp cận các thủ tục hành chính nhanh chóng và dễ dàng. Các công dân và doanh nghiệp ở Na Uy có thể thực hiện hầu hết các thủ tục hành chính trực tuyến, giúp giảm thiểu thời gian và chi phí, đồng thời tạo ra một môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế và xã hội. Mô hình chính phủ điện tử của Na Uy là một ví dụ điển hình cho các quốc gia khác học hỏi, đặc biệt là trong việc sử dụng công nghệ số để cải thiện chất lượng và tính hiệu quả của các dịch vụ công. Việc duy trì và nâng cao vị trí này sẽ giúp Na Uy không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống cho công dân mà còn thúc đẩy nền kinh tế số trong tương lai.

Lê Phương Anh - Phòng Dịch vụ số

Tài liệu tham khảo:

https://www.oecd.org/en/publications/the-digital-transformation-of-norway-s-public-sector_1620e542-en.html

https://interoperable-europe.ec.europa.eu/collection/govtechconnect/news/digital-transformation-norways-public-sector

https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/1620e542-en.pdf?expires=1734337943&id=id&accname=guest&checksum=3A2A56ECE963A0155CF555749D41FA36